Türk İhracatçılarının Uluslararası Rekabetinin Geliştirilmesi Kapsamında Kümelenme Yaklaşımının İhracatçı İşletmelerin Rekabet Performansına Etkisi: Çorum İlinde Bir Uygulama

Bu çalışma UR-GE (Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi) kapsamında uygulanan kümelenme yaklaşımının ihracatçı işletmelerin ihracat performansına, rekabetçiliğine etkisini araştırmaya yöneliktir. Çalışmada, Çorum ilinde faaliyet gösteren Tarımsal Gıda İşleme Makineleri üreten firmaların UR-GE projesiyle ulusal ve uluslararası rekabet düzeyine etkisi, bölge içi gelişmişlik düzeyine etkisi, ihracat artışına etkisi, ihracat teşviklerinin ihracat performansına etkisi araştırılmış ve değerlendirilmiştir. Bu bağlamda kümelenme yaklaşımı ile Çorum ilinde faaliyet gösteren ‘’Tarımsal Gıda İşleme Makineleri’’ üreten firmalarla derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirdiğimiz çalışma neticesinde aynı sektörde faaliyet gösteren ve birbirini tamamlayan firmaların, işbirliği içerisinde büyümeye, gelişmeye, uluslararası aşma yönünde uzmanlaşmaya yöneldiği tespit edilmiştir. Aynı zamanda firmalar küresel pazarda kendilerini rakipleriyle kıyaslama imkânı bulmuş ve bünyesindeki eksikliklerin tespitine katkı sunduğu gözlemlenmiştir. Uygulanan bu proje sayesinde firmalar vizyonlarını geliştirebilme imkânı bulmuş, hem rekabet halinde olup hem de bir dayanışma ortamı yaratmışlardır.

The Efect of Clustering Approach on The Competitive Performance of Exporting Enterprises Within The Scope of Developing International Competition of Turkish Exporters: An Application in Çorum

This study aims to investigate the effect of the cluster approach applied within the scope of UR-GE (Supporting the Development of International Competitiveness) on the export performance and competitiveness of exporting enterprises. In this study, the effects of companies producing "agricultural food processing machines" in Çorum province to national and international competition level, their effects on the intra-regional development level, the impact on export growth and export incentives on export performance were investigated and evaluated with UR-GE project.In this context, in-depth interviews were conducted with the companies producing "Agricultural Food Processing Machines" operating in Çorum by using the clustering approach. As a result of the study, it was found that the companies operating in the same sector and complementing each other tend to grow, develop and specialize in the direction of internationalization. At the same time, companies had the opportunity to compare themselves with their competitors in the global market and identified the deficiencies in their bodies. Thanks to this project, companies both had the opportunity to improve their visions and within competition created a beneficial solidarity environment.

PDF

___

Adıgüzel, M. (2011). Uluslararası Rekabet Gücü Belirleyici Faktörler ve Ölçülmesi, Türkiye Bağlamında Bir Değerlendirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Alper, S. (2014). İhracat Performansı İle Uluslararası Rekabet Gücünün Yapısal Belirleyicileri Arasındaki İlişki: OECD ve BRIIC Ülkeleri Uygulaması, Doktora Tezi, İktisadi Araştırmalar Vakfı, İstanbul.
Aşıkoğlu, N.O. (2015). Tepe Yönetimin Niteliklerinin Kümelenme Stratejisine Etkileri: Afyonkarahisar Mermer Sektörü Örneği. Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
Avcı, İ. (2015). İhracatta Uygulanan Teşviklerin Uluslararası Pazarlamaya Etkisi ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
Ayar, B., Erdil, T.S. (2018). ‘’İnovasyon ve Ar-Ge Faaliyetlerinin İhracat Performansına Etkisi: Türk İşletmeleri Üzerine Algısal Bir Araştırma’’. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, Sayı:49, Sayfa Aralığı: 45-68.
Aydemir, B., Soydaş, M.E. (2014). ‘’Denizli İli Kümelenme Potansiyeli’’. Pamukkale Journal Of Eurasian Socioeconomic Studies, No: 2, pp: 13-26.
Bacak, Ç., Altaş, F. (2011). “Kümelenme Politikaları ve Öneriler’’. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 2, Sayfa Aralığı: 1 -13.
Baş, M., Aksoy, S. (2016). “ Türkiye’de Faaliyet Gösteren GSM Operatörlerinin Marka Kişiliklerinin Karşılaştırılması Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Gazi Ünivrsitesi İİBF Dergisi, 18(2), 509-538.
Baş, M., Taşçı H. (2017). “ Marka, Marka Değeri ve Değerleme Yöntemleri; Interbrand ile Brand Finance Yöntemleri ve 2017 En Değerli Dünya Marka Sıralamalarının Karşılaştırılmalı Analizi”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 3(53), 852-854.
Bedir, A. (2009). Uluslararası Ticarette Fiyata Dayalı Rekabet Gücü ile Endüstri-İçi Ticaret Arasındaki İlişki: Türk İmalat Sanayi Örneği. İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
Çalış, A. (2000). İnsan Kaynakları Politikalarının İhracat Performansı Üzerine Etkisi. Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, Ankara.
Çoban, O., Çoban, S. (2004). ‘’Globalleşme İndeksiyle Türkiye’nin Rekabet Gücünün Ölçülmesi: AB Ülkeleriyle Bir Karşılaştırma, 1970-2001’’. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 10, Sayfa Aralığı: 163-174.
Duran, G. (2016). ‘’Kümelenme Düzeyi Üzerine Bir Araştırma: Bucak İlçesi Mermer Sektörü Örneği’’. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 15, Sayfa Aralığı: 147-163.
Eraslan, İ.H., Dönmez, C.Ç. (2017). ‘’Endüstriyel Kümelenme Uygulamalarının Türkiye Genelinde İncelenmesi: Sanayi, Tarım ve Hizmet Sektörleri Açısından Bir Değerlendirme’’. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 61, Sayfa Aralığı: 325-368.
Erol, D., Yıldırım, K. (2013). ‘’Türkiye’de Kümelenme Yaşam Döngüsü: Ostim Medikal Sanayi Kümelenmesi Örneği’’. Verimlilik Dergisi, Sayı: 2, Sayfa Aralığı: 39-62.
Gültekin, S. (2011). ‘’Küreselleşme Çağında Dış Ticarette Rekabet İçin Kümelenme Stratejisi: Türkiye’de Tarım Kümelenmesi Gerekliliği’’. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, Sayfa Aralığı: 29-40.
Kahveci, E. (2013). ‘’İhracat Performans Ölçütleri ve İhracat Performansını Etkileyen Faktörler’’. Verimlilik Dergisi, Sayı:1, Sayfa Aralığı: 43-74.
Karadeniz, K., Kulaksız, S. (2018). ‘’İşletmelerin Rekabet Gücüne Katkısı Açısından Kümelenme Modelinin Değerlendirilmesi: Çorum Tarımsal Gıda İşlemeleri Kümesi’’. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 4.
Karayel, S. (2013). KOBİ’lerde Rekabet İçin Kümelenme. Konya: Aybil Yayınları. (2013). KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi, Çorum tarımsal Gıda İşleme Makineleri Sektörü Strateji Geliştirme Raporu, Ekonomi Bakanlığı.
Kocaoğlu, İ.U. (2013). Firma Rekabet Gücünü Arttıran Faktörler ve Kümelenme Yaklaşımı: Türkiye Doğal Taş Kümelerinin Rekabet Gücü Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İzmir.
Menzel, M.P., Fornahl, D. (2007). ‘’Cluster Life Cycles: Dimensions and Rationales Of Cluster Development’’. Jena Economic Research Papers, No: 76.
Oğuztürk, B.S., Sarıçoban, K. (2013). ‘’Küresel Rekabette Kümelenme ve İnovasyonun Rolü’’. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Sayı: 1, Sayfa Aralığı: 94-104.
Porter, M.E. (1990). ‘’The Competitive Advange of Nations’’. Harvard Business Review. Sayı: 13, Sayfa Aralığı: 17-36.
Porter, M.E. (1998). ‘’Clusters And The New Economics Of Competition’’. Harward Business Review.
Songur, A. (2015). Kaynak Tabanlı İhracat Performansı: Türkiye İSO 500 İhracatçı İmalat İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
Rosenfeld, S. (2005). ‘’Industry Clusters: Business Choice, Policy Outcome, or Branding Strategy?’’. Journal Of New Business Ideas and Trends, No:2, pp: 4-13.
Taşkın, E., Kayabaşı, A., Kiracı H. (2011). ‘’Rekabetçi Yöntemlerin İşletme Performansı Üzerine Etkisi: İnegöl’de Faaliyet Gösteren ve İhracat Yapan İşletmeler Üzerine Bir Alan Araştırması’’. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı: 8, Sayfa Aralığı: 105- 122.
Timurçin, D. (2011). ‘’Kümelenme Karamı ve KOBİ’lerde Rekabet Gücüne Etkisi’’. Çankaya University Journal Of Humanities and Social Sciences, No: 8/1, pp: 21 -56.
23.09.2010 Tarih ve 27708 Sayılı Resmi Gazete, Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında 2010/8 Sayılı Tebliğ.