Türk Atasözlerinde Erikson’un Psikososyal Gelişim Dönemleri

Erik Erikson (1902-1994) tarafından geliştirilen “Psikososyal Gelişim Kuramı”nda, bireyin kişilik gelişiminde hem sosyal çevre hem de doğuştan getirilen biyolojik temelli özelliklerin önemli rol oynadığı vurgulanmaktadır. Bireyin temel kişilik özelliklerinin gelişimi, sekiz gelişim dönemi şeklinde, tüm yaşam boyunca devam etmekte ve her bir gelişim dönemi, kendine özgü farklı gelişimsel özellikleri içermektedir. Psikososyal gelişim dönemlerinde öne çıkan temel özelliklerin Türk atasözleri bağlamında incelenerek, alan yazına katkıda bulunulması amaçlandığı bu çalışmada gelişim dönemleri, her bir dönemde öne çıkan özellikler hakkında bilgi verilmiş ve Türk atasözlerinin bu özelliklerle olan bağlantısı incelenmiştir. İçerik analizine dayalı olarak gerçekleştirilen bu çalışmada, Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü veritabanında yer alan atasözleri çalışmaya alınmıştır. Gelişim dönemlerindeki önemli özellikleri ve gelişimi etkileyen faktörlere vurgu yapan 389 atasözü tespit edilmiştir.131 atasözüyle en fazla yoğunlaşmanın 4’üncü dönem olan başarıya karşı yetersizlik döneminde, daha sonra 61 atasözüyle, 5’inci dönem olan kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası döneminde olduğu dikkati çekmektedir.

Erikson's Psychosocial Stages of Development in Turkish Proverbs

In this study, which aims to examine the "Psychosocial Development Theory" developedby Erik H. Erikson within the scope of proverbs, information was given about the psychosocial development periods and the connection of Turkish proverbs with Erikson's psychosocial development period characteristics was evaluated. In this study based on content analysis, the proverbs in the Turkish Language Association Proverbs and Idioms Dictionary database were compiled by associating with the characteristics of Erikson's psychosocial development periods and included in the study by considering their meanings. In the study, many proverbs that support the prominent features in Erikson's "Psychosocial Development Periods" were found in Turkish proverbs. 389 proverbs have been identified, emphasizing the important characteristics of the developmental stages and the factors affecting the development. It is noteworthy that the highest concentration with 131 proverbs is in the period of success versus inadequacy, which is the 4th period, and then in the period of identity versus role confusion, which is the 5th period with 61 proverbs.

PDF

___

Aksoy, Ö. A. (1998). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Kitapevi
Aşılıoğlu, B., ve Üner, B. T. (2020). Türk ve İngiliz Atasözlerinde Eğitsel Değerler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 53(2), 723-750.
Bekiroğlu, O. (2014). Türkçe Atasözlerinde İletişim Olgusunun İzleri ve Sosyo-Kültürel Çıkarımları. Milli Folklor, 26(103), 80-97.
Burger, J. M. (2006). Kişilik. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Çetin, M. (2020). Atasözlerimiz ve Deyimlerimizde Girişimcilik, Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4 (7), 13-24.
Dereboy, İ.F. (1993). Kimlik bocalaması, Anlamak, Tanımak, Ele Almak. Malatya: Özmert Ofset.
Erikson, H. E. (1963). Childhoodandsociety. New York: Norton &CompanyInc.
Erikson E. H. (1964). Insightandresponsibility. New York: W.W. Norton.
Erikson E.H. (1968). Identity: Youthandcrisis. New York: W.W. Norton.
Erikson, E.H. (1980). Identity and life cycle. New York: W.W. Norton &Company, Inc.
Erikson, Erik H. (1984). İnsanın Sekiz Çağı. (Çev: T. Bedirhan Üstün, Vedat Şar). Ankara: Birey ve ToplumYayınları.
Gülpınar, A. (2016). Türkçe Atasözleri ve Deyimlerin İnsan Hakları Bakımından Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İnsan Hakları Anabilim Dalı.
Gürel, D., Çetin, T. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Somut Olmayan Kültürel Mirasa Yönelik Tutum ve Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2190-2205.
Gürses, İ. ve Kılavuz, M. A. (2011). Erikson'unPsiko-Sosyal Gelişim Dönemleri Teorisi Açısından Kuşaklararası Din Eğitimi ve İletişiminin Önemi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(2).
Hamşuoğlu, Ş. (20209.Çocuk Temalı Türk Atasözleri ve Deyimleri, Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı.
Kızıldağ, H. (2020). Atasözlerinin Salgın Hastalık ve Etkilerinden Koruma İşlevi: Covid-19 Salgını ve Türk Atasözleri, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(31), 1025-1039.
Küçük, O. (2015). Halk Kültüründe Girişimcilik: Atasözleri Üzerinde Bir Araştırma, The International New Issues in SocialSciences, 1 (1), 7-20.
Özkan Kunduracı, H ve Avcı, N. (2020). Türk Atasözlerinde Çocukluk: Gösterge Bilimsel Bir Bakış. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9 (1), 26-47.
Özgüngör, S. & Acun N.A. (2011). Erikson’unPsikososyal Gelişim Dönemleri Ölçeklerinin Türk Kültürüne Uygunluğunun Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi: Ön Bulgular. Türk Psikoloji Danışma ve Rehberlik Dergisi,4(36),114-126.
Saban, A. (2014). Türk atasözlerinin Bakış Açısıyla Eğitim, Millî Eğitim, 43 (203), 37-54.
Santrock, J.W. (2015). Yaşam Boyu Gelişim, Ankara: Nobel akademik yayıncılık.
Tanrıkulu, T. (2011). Türk Atasözlerinde Gerçeklik Terapisi. Milli Folklor, 23(90),86-92.
Türk Dil Kurumu: Türk Dil Kurumu Sözlükleri: Çevrimiçi Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, https://www.tdk.gov.tr/
Uslu, R. (2015). Psikoterapide Atasözleri ve Deyimlerin Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
Yeşilyaprak, B. (2020). Eğitim psikolojisi: Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Pegem Akademi.