Dostluk Değeri Üzerinde Sevgi ve Saygı Değerinin Yordayıcı Rolünün İncelenmesi

Bu araştırmada, dostluk değeri üzerinde sevgi ve saygı değerinin yordayıcı rolünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Çok faktörlü yordayıcı korelasyonel desene uygun olarak yapılandırılan bu araştırmanın çalışma grubunu, 2021 - 2022 eğitim - öğretim yılı Uşak ilinde öğrenimlerine devam eden ve basit seçkisiz örnekleme yoluyla seçilen 972 ortaokul öğrencisi oluşturmuştur (kız = 527; erkek = 445). Araştırma verileri yazar tarafından geliştirilen, geçerlilik ve güvenilirliği hesaplanmış “Sevgi Ölçeği, Saygı Ölçeği ve Dostluk Ölçeği” olmak üzere üç ayrı ölçekle toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde betimsel istatistik, Pearson korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre, çalışmaya katılan ortaokul öğrencilerinin sahip olduğu sevgi, saygı ve dostluk değerlerinin görece yüksek ve bu değerlerin birbirleriyle orta düzeyde pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca sevgi ve saygı değerinin dostluk değerini pozitif yönde anlamlı bir şekilde yordadığı; dostluk değerindeki değişimlerin yaklaşık %38’ini açıkladığı tespit edilmiştir. Böylece dostluk değeri üzerinde sevgi ve saygının etkili değerler olduğu sonucuna varılmış ve buradan hareketle öğretmenlerin dostluk değerinin öğretiminde bu değerlerden istifade etmesi önerilmiştir.

An Analysis of the Predictive Role of Love and Respect Values over the Value of Fellowship

In the study, it was aimed to identify the predictive role of love and respect values over the value of fellowship. The study sample of the research, which was structured in accordance with multifactor predictiive correlational design, consisted of 972 secondary school students studying in Uşak province, Turkey in the 2021-2022 academic year and chosen through simple random sampling method (female=527, male=445). The research data were collected through three separate scales , which are "Love Scale, Respect Scale, and Fellowship Scale", developed by author along with conducting validity and reliability studies. In the analysis of the research data, descriptive statistics, Pearson correlation, and multivariate linear regression analysis were used. According to the results of the analysis, it was seen that the participating secondary school students had relatively high values of love, respect, and fellowship, and that these values positively and significantly correlated with each other. In addition, it was determined that love and respect values positively and significantly predicted the value of fellowship, and that they explained approximately 38% of the changes in the value of fellowship. Thus, it was concluded that love and respect are effective values on the value of fellowship, and based on this result, teachers were recommended to benefit from these values in teaching the value of fellowship.

PDF

___

Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. ve Tarman, B. (2013). Değerler: Kim ne kadar değer veriyor? Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 191-206. https://doi.org/10.12780/UUSBD144
Aktepe, V. (2014). Etkinlik temelli değer eğitiminin öğrencilerin yardımseverlik tutumlarına etkisi. Researcher: Social Science Studies, 2(2), 17-49.
Altın, F. T. (2010). Mevlana’nın eserlerinde dostluk ve samimiyet değerlerinin işlenişi ve eğitim açısından tahlili. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya
Annis, D. B. (1987). The meaning, value, and duties of friendship. American Philosophical Quarterly, 24(4), 349-356. https://doi.org/10.2307/20014212
Atasoy, İ. (2005). Gençlik ve arkadaşlık. Ankara: Nesil Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Çelik, G. (2008). Dostluk ve eğitimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
Davis, K. E., & Todd, M. J. (1982). Friendship and love relationships. Advances in Descriptive Psychology, 2, 79-122. http://www.sdp.org/wp-content/uploads/2019/01/ADP-2-Davis-Todd- Friendships-and-Love-Relationships-79_122.pdf adresten 02.03.2022 tarihinde alınmıştır.
Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi. Nobel Yayınları.
Duran, E. ve Bitir, T. (2021). İlkokul öğretmenleri, öğrencileri ve velilerinin değer algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 252-269. https://doi.org/ 10.16986/HUJE.2020058224
Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. (6th ed.). Newyork, NY: McGraw-Hill.
George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference (10th ed.). Boston: Pearson.
Gökalp, A. (2021). Ortaokul öğrencilerinin empati becerileri ile sahip oldukları kök değerler arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bir yapısal eşitlik modellemesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak.
Gökalp, A., Uluçınar, U., Değirmenci, N. ve Yüksel, K. (2021). Öz denetim ile sorumluluk arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 715- 726. https://doi.org/ 10.17494/ogusbd.
Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar (2. Baskı). Ankara: Ötüken Yayınları.
Hair Jr., J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective (7th ed.). Upper Saddle River: Pearson Education.
Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169–202. https://doi.org/10.1080/713657146
Izgar, G. (2020). Eğitsel oyunların öğrencilerin değer kazanımlarına etkisi: Bir durum çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(40), s.207-241. https://doi.org/10.34234/ded.736639
Kalaycı, S. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (2. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kayır, G. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin değer algılarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Keskin, Y. ve Keskin, S. C. (2019). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programları bağlamında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim ve mevcut durum (1. Baskı). Ankara: Gece Akademi.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğin araştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Keskin, Y. (2013). Sosyal bilgiler öğretimi ve değerler. Uluslararası Antalya Değerler Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (ss. 94-101). Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğü.
Kirkwood, B. R., & Sterne, J. A. (2003). Regression modelling. In Kirkwood B. R. and Sterne J. A. C. (eds.), Essential medical statistics (pp. 315-342). Oxford: Blackwell Science.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Newyork: The GuilfordPress.
Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk, Ö. (2007). Sosyal bilimler için istatistik (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
MEB (2017). Müfredatta yenilenme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Rokeach, M. (1973). Nature of human values. Newyork: The Free Press.
Sarmusak, D. (2011). İlköğretim öğrencilerinin empatik eğilimleri ve algıladıkları öğretmen tutumlarının öğrencelerin ahlaki değer yargılarına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structural equation modeling. Routledge: Taylor and Francis Group.
Schwartz, S. H. (1992). Universals in the content and structure of values, theoretical advances and empirical tests in 20 countries. In M. P. Zanna (ed.), Advances in experimental social physichology, (pp. 1-65). Academic Press. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60281-6
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: Pearson.
Tahiroğlu, M., Yıldırım, T. ve Çetin, T. (2010). Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231-248.
Tay, B., Durmaz, F. Z. ve Şanal, M. (2013). Sosyal bilgiler dersi kapsamında öğrencilerin değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 67-93. https://dergipark.org.tr/en/pub/gefad/issue/6733/90512 adresten 04.03.2022 tarihinde alınmıştır.
Türk Dil Kurumu (2022). Saygı. http://www.tdk.gov.tr adresten 01.03.2022 tarihinde alınmıştır.
Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2018). Değerler eğitimi (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.