20470

Sosyal Hizmet Uygulamalarında Birey Merkezli Yaklaşım: Carl Rogers ve Rogeryan Terapi

İnsan hakları üzerinden sosyal adalet temelli ve uygulamaya dönük bir meslek olarak sosyal hizmet, muhatabı olan müracaatçıların sorunlarının çözümü noktasında onlara daha etkin bir sağaltım sunabilme amacıyla, sosyal hizmet müdahalesi sırasında çok sayıda kuramsal yaklaşım kullanır. Bu kuramsal yaklaşımlar, farklı birçok disiplinden eklektik bir anlayışla uygulayıcılara profesyonel hizmet sunumunun nasıl olması gerektiğine dair genel bir çerçeve sunar. Sosyal hizmet uygulamalarında kullanılan kuramsal yaklaşımlardan biri de 1950’li yıllarda Carl Rogers tarafından geliştirilen “Birey Merkezli Yaklaşım”dır. Bu yaklaşım, bireyin yaşamına etki eden tek aktörün kendisi olduğunu savunurken, yönlendirici tutum ile uygulamalara karşı çıkar ve insanı merkeze alır. Bu yaklaşımın üç önemli bileşeni empati, kabul ve saygıdır. Bu çalışmada, birey merkezli yaklaşımın ne olduğunun anlaşılması ve bu yaklaşımın sosyal hizmet müdahalesinde nasıl kullanılabileceğinin ortaya konması amaçlanmıştır. İlgili amaç doğrultusunda, ilk bölümde birey merkezli yaklaşımın teorik çerçevesi kurgulanmış; ikinci bölümde birey merkezli yaklaşımın sosyal hizmet uygulamalarında kullanımı vaka analizini de içerecek şekilde ele alınmış; son bölümde değerlendirme ile çalışma tamamlanmıştır. Bu çalışmanın genelinde sıkça bahsi geçen “müracaatçı” kavramı; ruh sağlığı terminolojisinde “danışan”, “hizmet alan” ve/veya “bakım gören” olarak anılan diğer kavramları da karşılayacak biçimde tek başına kullanılmıştır.

Individual Centered Approach in Social Work Practice: Carl Rogers and Rogerian Therapy

Social work, as an application-oriented profession based on social justice and on the basis of human rights, uses many theoretical approaches during professional intervention in order to offer a more effective treatment to the clients in solving their problems. These theoretical approaches, with an eclectic understanding from many different disciplines, provide practitioners with a general framework on how professional service delivery should be. One of the theoretical approaches used in social work practices is the “Person-Centered Approach” developed by Carl Rogers in the 1950s. While this approach argues that the only actor that affects the life of the individual is himself, it opposes the practices with a guiding attitude and puts people in the center. Empathy, acceptance, and respect are the three key components of this approach. In this study, it is aimed to understand what the person-centered approach is and how it can be used in social work intervention. In line with the aforementioned aim, the theoretical framework of the individual-centered approach is built in first part, the use of the individual-centered approach in social work practices, including case analysis, is discussed in the second part, and in the last part, the study is completed by making an evaluation. The concept of “client”, which is frequently mentioned throughout this study, is used alone in a way to meet other concepts that are referred to as “counselee”, “service recipient” and/or “care-reciever” in mental health terminology.

PDF

___

Akbaş, A. (2021). Psikolojik Danışmanın Nihai Hedefi Hangisi Olmalıdır: Kendini Gerçekleştirme, Tam Fonksiyonda Birey ya da Güçlendirilmiş Birey. Journal of Behavior at Work (JB@W), 6(2), 103-114.
Barker, R. L. (1995). The Social Work Dictionary. (3th Edition). Washington DC, USA: NASW Press.
Burger, J. M. (2017). Personality. (10th Edition). Boston, MA, USA: Cengage.
Cervone, D., & Pervin, L. A. (2018). Personality: Theory and Research. (14th Edition). Danvers, MA, USA: John Wiley and Sons, Inc.
Colledge, R. (2002). Mastering Counselling Theory. NYC, USA: Palgrave Macmillan.
Corey, G. (2009) Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy, Belmont, USA.
Çifter, İ. (1986). Psikiyatri: Klinik Psikiyatri. Ankara: Gazi Üniversitesi Basın ve Yayıncılık.
Demir, M. (2011). Kendini Gerçekleştiren İnsanın Özellikleri: Doğu ve Batı’dan Görüşler. ABMYO Dergisi, (21), 11-16.
Dinçer, D. (2019). Carl R. Rogers ve Öğrenme Özgürlüğü: Etkili Bir Öğrenme Ortamının Mimarı Olarak Öğretmen ve Öğretmen Tutumları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(4), 2341-2358.
Erdal Aytekin, P. & Onur Akveran, İ. (2020). Adı Vasfiye ve Dağınık Yatak Filmlerinin Carl Rogers’ın Kişilik Kuramı Bağlamında İncelenmesi. Sine Filozofi Dergisi, (Özel Sayı-2), 130-147.
Feist, J.,&Feist, G. J. (2009). Theories of Personality. (7th Edition). NYC, USA: McGraw-Hill Education.
Friedman, H. S.,& Schustack, M. W. (2012). Personality: Classic Theories and Modern Research. (5th Edition). Boston, MA, USA: Allyn ve Bacon.
Geiwitz, P. J. (1970). Non-Freudian Personality Theories: Basic Concepts in Psychology. California, USA: Brooks/Cole.
Gürcan, D. (2015). Rogers’ın Benlik Farklılıklarına Danışan Odaklı Terapisi ile Yaklaşım: Vaka Çalışması. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 2(1), 13-26.
Hoffman, L., Lopez, A. J., & Moats, M. (2013). The Strength of Self-Acceptance Theory, Practice and Research. M. E. Bernard in, Humanistic Psychology and Self-Acceptance (pp. 3-18). NYC, USA: Springer.
Holosko, M. J., Jeffrey, S. & Robinson, R. S. (2008). Person-Centered Theory. B. A. Thyer, K. M. Sowers, & C. N. Dulmus (Eds.), Compherensive Handbook of Social Work and Social Welfare: Human Behavior in the Social Enviroment. (pp. 297-326). New Jersey, USA: Wiley.
International Federation of Social Workers (Uluslararası Sosyal Hizmet Uzmanları Federasyonu ve Uluslararası Sosyal Hizmet Okulları Birliği’nin sosyal hizmetin küresel tanımına ilişkin 7 Ağustos 2014 tarihli oturumu - Erişim Tarihi: 02.01.2022) https://www.ifsw.org/what-is-social- work/
Kepçeoğlu, M. (1987). Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulamalarının Gelişimi ve Belli Başlı Sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 264-272.
Koç, Y. (2020). Danışan Merkezli Manevi Danışmanlık Örneği Olarak İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in Uygulamaları. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, (2), 159-200.
Kondrat, D. C. (2015). Kişi Merkezli Yaklaşım. B. Teater içinde, Sosyal Hizmet Kuram ve Yöntemleri - Uygulama İçin Bir Giriş. (M. Boztilki, Çev.) s. 125-142. Ankara: Nika Yayınevi.
Lewis, J. S. (2017). Carl Rogers and the Person-Centered Approach Social Work Applications Now and for the Future. In Human Behavior Theory and Social Work Practice (pp. 166-172). Routledge.
Morris, C. G. (2002). Psikolojiyi Anlamak (Psikolojiye Giriş). (H. B. Ayvaşık ve M. Sayıl, Çev.) Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Pamuk, M. (2012). Psikolojik Danışmanların Psikolojik Danışma Uygulamalarına ve Uygulamalarda Kendi Yeterliklerine İlişkin Algıları.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Payne, M. (2020). Modern Sosyal Hizmet Kuramı (Kasım Karataş, Çev. Ed.). Ankara: Nika Yayınevi.
Prochaska, J. O. (1984). Systems of Psychotherapy. Chicago, USA: The Dorsey Press.
Rogers, C. R. (2007). The Necessary and Sufficient Conditions of Therapeutic Personality Change. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 44(3), 240-248.
Rogers, C. R. (2003). Client-Centered Therapy. London, UK: Constable & Robinson.
Rogers, C. R. (2018). Kişi Olmaya Dair (Aysun Babacan, Çev.). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
Sağlık, G. N. (2021). Psikanalitik Kuram ve Sosyal Hizmet. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 435-455.
Sardoğan, M. E., & Karahan, T. F. (2009). Eğitim Psikolojisi içinde, A. Kaya (Ed.) Kişilik Gelişimi (s. 113-162). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Schultz, D. P., & Schultz, S. E. (2005). Theories of Personality. (8th Edition). California, USA: Thomson Wadsworth.
Sheafor, B. W. & C. J. Horejsi. (2015). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel Teknikler ve İlkeler, Çev. Ed. B. Çiftçi. 2. Baskı. Ankara: Nika Yayıncılık
Solomon, L. N. (1987). International Tension-Reduction Through the Person-Centered Approach. Journal of Humanistic Psychology, 27(3), 336-347.
Topses, G. (2012). Davranışçı ve Varoluşçu–Hümanistik Psikolojik Danışma Kuramlarının Ayırt Edici ve Örtüşen Nitelikleri. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 1(2), 67-75.
Tuna, Y., & Kayaoğlu, A. (2013). Birey ve Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları.
Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük (Erişim Tarihi: 02.01.2022) https://sozluk.gov.tr/
Yıldırım, Ş. (2018). Müracaatçı Merkezli Yaklaşımın Sosyal Hizmet Uygulamalarında Kullanımı . MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 97-112.
Zubaroğlu Yanardağ, M., & Özmete, E. (2017). Bir Mesleki Uygulama Alanı Olarak Geçmişten Geleceğe Klinik Sosyal Hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 203-225.