Enerji Sektöründe Piyasa Başarısızlıklarına Devlet Müdahalesi ve Devlet Başarısızlıkları

Bu çalışmada bir kamu malı olarak enerjinin üretimi ve sunumu gibi süreçlerin gerçekleştiği enerji piyasasındaki başarısızlıklar, bu başarısızlıkların engellenmesindeki devlet müdahalesi araçları ve devletin daha fazla dâhil olduğu piyasada gerçekleşmesi mümkün olan devlet başarısızlıklarına sistematik biçimde değinilmiştir. Normatif analiz yöntemi benimsenerek her bir başarısızlık türünün enerji piyasası ile ve bir kamu malı olarak enerji ile ilişkisi ayrıntılı bir şekilde de ğerlendirilmiştir. Son olarak enerji piyasasında özel sektör kaynaklı ya da enerji malının doğasından kaynaklanan piyasa ba şarısızlıkları ile devlet ba şarısızlıklarının sebepleri ve bu başarısızlıkları engellemenin yolları üzerine bir tartışma yürütülmeye çalışılmış ve politika önerileri sunulmuştur. Rekabeti tesis edecek sayıda özel sektör aktörünün ve sağlam bir denge – denetleme unsuru olarak devletin yer aldığı ideal bir piyasa yapısı tarif edildiğinde, incelenen piyasa başarısızlıklarının ve devlet başarısızlıklarının gerçekleşmemesi garanti altına alınamamaktadır. Bu nedenle özellikle hukuki altyapının geliştirilmesi, piyasa bozucu eylemlerin yaptırımlarının ağırlaştırılması ve devlet başarısızlıklarının denetleme unsurları tarafından sıkı bir biçimde kontrol altında tutulması gerekmektedir. Sonuç olarak piyasa aksaklıklarının giderilmesi ve devlet başarısızlıklarının ortadan kaldırılması yine devlet aygıtı eliyle yapılması gereken hukuki - yapısal düzenlemelere ve bağlayıcı hükümlerin varlığına bağlı olarak mümkün olabilecektir.

Government Intervention to the Market Failures and Government Failures in the Energy Sector

In this study; market failures in the energy market which carry production and provision of the energy as a public good, the tools of the governments to prevent those failures, and the government failures that are possible in the market with increasing involvement of governments, are examined systematically. By adopting the normative analysis method, the relationships of each type of failure with the energy market and energy as a public good, are investigated. Consequently, a discussion on the reasons for market failures and government failures generated by the private sector or the nature of the energy as a commodity or a public good and the ways to avoid those failures tried to be put forward and some policy offers are provided. A sufficient number of private sector actors which may enable the competition and the government as a strong check – balance component, should take their places in an ideal structure. However, even in this case there is no guarantee to prevent mentioned market failures or government failures. Because of those problems, legal foundations should be improved, the sanctions against market distortive actions must be empowered and government failures must be kept under control by the surveillance systems. As the conclusion, eliminating the market failures and government failures would be possible by the actions of the government itself as the legal – structural regulations and existance of sanctions with the binding clauses.

PDF

___

Akbulut, G. (2008). Küreselleşme Değişimi Bağlamında Dünya Enerji Kaynakları, Sorunlar ve Türkiye. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 32(1), 117-137.
Akçollu, Y. (2003). Elektrik Sektöründe Rekabet ve Regülasyon. Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezi, No: 31, Ankara.
Aktan, C. C. ve Dileyici, D. (2005). Altyapı Hizmetleri, Do ğal Tekeller ve Regülasyon. Altyapı Ekonomisi içinde (Ed. C. C. Aktan, D. Dileyici ve İ. Y. Vural). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2005, 21-42.
Arslan, N. T. (2004). Kâr Amaçsız Örgütler ve Stratejik Yönetim. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 28(2), 155-172.
Aslan, İ. Y. ve Katırcıoğlu, E. (2007). Enerji Hukuku, Cilt 1. Ankara: Ekin Yayınları.
Auerbach, A. J. and Feldstein, M.. (1987). Handbooks of Public Economics, Volume 2. North-Hollland: Elseviers Science Publishers.
Bailey, S. (1995). Public Sector Economics: Theory, Policy and Practise. London: Macmillan
Baldwin, R. ve Cave, M. (1999). Understanding Regulation: Theory, Strategy and Practice. New York: Oxford University Press.
Barnett, H. ve Morse, C. (1963). Scarcity and Growth: The Economies of Natural Resource Availlability. Washington: The John Hopkins Press.
Başol, K. (1995). Doğal Kaynaklar Ekonomisi. İzmir: Anadolu Matbaası. Başol, K., Durman, M. ve Önder, H. (2007). Doğal Kaynakların ve Çevrenin Ekonomik Analizi. Bursa: Alfa Aktüel.
Başol, K., Durman, M. ve Çelik, M. Y. (2005). Kalkınma Sürecinin Lokomotifi Doğal Kaynaklar. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 14, 61-71.
Batırel, Ö. F. (1990). Kamu Maliyesi Teorisine Giriş. 3. b. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayın No: 492.
Batırel, Ö. F. (2007). Kamu Maliyesi ve Yönetimi. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları, No: 24.
Bohi, D.R. ve Dramstadter, J. (1991). Is National Energy Planning Oversold? Journal of American Planning Assosiation, 57(3), 1-8.
Breyer, S. (1982). Regulation and It’s Reform. Cambridge: Harvard University Press
Brown, C. E. (2002). World Energy Resources. New York: Springer.
Cabral, L. M. B. (2000). Introduction to Industrial Organization. London: The MIT Press.
Ceyhan, H. (1973). Türkiye‟de 1970-80‟ler Enerji İhtiyacı ve Arzı. Türkiye’nin Enerji Sorunu ve Enerji İhtiyacı Semineri. İstanbul: Çelüt Matbaacılık, 1-33.
Chang, H. J. (1997). The Economics and Politics of Regulation. Cambridge Journal of Economics. 21, 703-728.
Cologni, A. ve Manera, M. (2008). Oil Prices Inflation and Interest Rates in A Structural Cointegrating VAR Model for G-7 Countries. Energy Economics, 30(3), 856-888.
Connaly, S. ve Munro, A. (1999). Economics of the Public Sector. England: Pearson Educated Limited.
Cook, P., Kirkpatrick, C., Minogue, M. ve Parker, D. (2004). Competition, Regulation and Regulatory Governance: An Overview. Leading Issues in Competition, Regulation and Development içinde, (Ed. P. Cook, C. Kirkpatrick, M. Minogue ve D. Parker). UK: Edward Elgar Publishing, 3-38.
Cowan, S. (2001). Developments in Regulatory Principles: The UK Experience. Regulation of Network Utilities: The European Experience içinde (Ed. C. Henry, M. Matheu ve A. Jeunemaître). New York: Oxford University Press, 39-53.
Dahl, C. A. (2004). International Energy Markets Understandi ng Pricing, Policies and Profits. Oklahoma, USA: PennWell Corporation.
Demirbaş, A. (2010). Methane Gas Hydrate. London: Springer.
Eden, R.., Posner, M., Bending, R,. Crouch, E. ve Stanislaw, J. (1981). Energy Economics Growth, Resources and Policies. USA: Cambridge University Press.
Eroğlu, M. (2010). Enerji Sektöründe Ayrıştırma Uygulamaları. Rekabet Dergisi. 11(1), 109-148.
EEA (2004). Energy Subsidies in the European Uni on, A Brief Overview. European Environment Agency, Belgium.
Faye, S. (2001). Regulation and Industry Structure and Performance in the Electricity Supply Industry. OECD Economic Studies No. 32, 2001/I.
Freeman, C. ve Luc, S. (1997). The Economics of Industrial Innovation. Cambridge: The MIT Press.
Gerek, S. (1998). Türkiye’de Enerji Darboğazı, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 369-380.
Girdis, D. (2001). Power and Gas Regulation Issues and International Experience. Washington, D.C.: The World Bank.
Helm, D. (1988). Regulating the Electricity Supply Industry. Oxford Review of Economic Policy, 4(2), i-xxxi.
Helm, D. (1991). The Assessment: Energy Policy. Oxford Review of Economic Policy. 7(2), 1-16.
Helm, D. (2006). Regulatory Reform, Capture, and the Regulatory Burden. Oxford Review of Economic Policy. 22(2), 169-185.
Hoeller, P. ve Wallin, M. (1991). Energy Prices, Taxes and Carbon Dioxide Emissions. OECD Economics and Statistics Department, Working Papers, No. 106.
Hyman, D. N. (2004). Public Finance: A Contemporary Application of Theory to Policy with Economic Applications. 8th ed. USA: South-Western College Pub.
Hyman, D. N. (2004). Public Finance: A Contemporary Application of Theory to Policy with Economic Applications. 8th ed. USA: South-Western College Pub.
IAEA (2009). IAEA Tools and Methodologies for Energy System Planning and Nuclear Energy System Assessments. International Atomic Energy Agency, Austria.
IEA (2006). World Energy Outlook. International Energy Agency, Paris.
Joskow, P. L. (1998). Restructuring, Competition and Regulatory Reform in the U.S. Electricity Sector. Designing Competitive Electricity Markets içinde.(Ed. H. Chao ve H. G. Huntington). Springer, 20-48.
Karabulut, Y. (2000). Türkiye Enerji Kaynakları. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Karakurt, A. (2005). Avrupa Topluluğu ve Türk Rekabet Politikas ında Münhasır Dikey Anlaşmalar. Ankara: Rekabet Kurumu Yayınları.
Karluk, R. (2007). Türkiye Ekonomisi’nde Yapısal Dönüşüm / Cumhuriyet’in İlanından Günümüze. 11. b. İstanbul: Beta Basım Yayın.
Kazgan, G. (2002). Tanzimattan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kirmanoğlu, H. (2007). Kamu Kesimi Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın.
Krueger, A. O. (1974). The political economy of the rent-seeking society, The American Economic Review, 64(3), 291-303.
Kuyucuklu, N. (1998). Doğal Kaynaklar ve Çevre Ekonomisi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
LeBlanc, M. ve Chinn, M. D. (2004). Do High Oil Prices Presage Inflation? Business Economics. 39(2), 38-48.
Mitchell, E. J. (1974) . US Energy Policy: A Primer. Washington: American Enterprise Institute for Public Policy Research.
Mueller, D. (1989). Public Choice II. Cambridge University Press.
Mutlu, A. (2002). Çevre Ekonomisi, Politikalar, Uygulamalar ve Türkiye. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi, Yayın No. 15.
Özkan, A. F. (2010). Türkiye’de Enerji Sektörüne İlişkin 10 Temel Sorun Alanı. Rekabet Dergisi, 11(2), 83-140.
Pamir, N. (2005). Enerji Politikaları ve Küresel Geli şmeler. Elektrik Mühendisleri Odas ı 5. Enerji Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ankara: Elektrik Mühendisleri Odası, 57-73.
Pashigian, B. P. (1998). Price Theory and Applications. New York: Mc Graw Hill
Pindyck, R. S ve Rubinfeld, D. L.. (1998). Micro Economics. USA: Prentice Hall Business Publishing.
Png, I. (2002). Managerial Economics. 2nd ed. UK: Blackwell Publishing.
Rathore, M. M. (2010). Thermal Engineering. New Delhi: Tata McGraw Hill Education.
Reel, Y. (2010). Elektrik Sektörünün Regülâsyonu. Enerji, Piyasa ve Düzenleme Dergisi.1(2), 194-218.
Rees, R. (1989). Modelling Public Enterprise Performance. The Market for Energy içinde (Ed. D. R.
Helm, J. A. Kay, ve D. J. Thompson). Oxford , Oxford University Press.Richmond, A. K. ve Kaufmann, R. K. (2006). Energy Prices and Turning Points in The Relationship Between Income and Energy Use/Carbon Emissions. The Energy Journal. 27(4), 157-180.
Roggenkamp, M. M. (2001). Energy Law in Europe: Natural EU and International Law in Institutions. Great Britain: Oxford University Press.
Şahin, S. Y. (2010). Türk Enerji Sektöründe Rekabet Kurumu ile Sektörel Düzenleyici Kurum Arasındaki İlişki. Rekabet Dergisi. 11(4), 7-58.
Samuelson, P. ve Nordhaus, W. D. (1989). Economics. 13rd ed. New York: Mc Graw Hill.
Şener, O. (2006). Teoride ve Uygulamada Kamu Ekonomisi. 8. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayın.
Stiglitz, J. (2000). Economics of Public Sector. New York: W.W. Northan & Company
Stiglitz, J. E. (1994). Kamu Kesimi Ekonomisi. 2. Baskı. (Çev. Ö. F. Bat ırel), İstanbul: M.Ü. İ.İ.B.F. Yayını.
Tandoğan, A. (1984). Dünya Enerji Üretimi ve Türkiye’nin Enerji Sorunu. KTÜ İ.İ.B.F. Dergisi, 1(1), 10-28.
The World Bank. (1994). World Development Report 1994: Infrastructure for Development. Washington, D.C.
Tullock, G. (1959). Problems of majority voting. Journal of Political Economy, 67(6), 571-579.
Tullock, G. (1967). The Welfare Costs of Tariffs, Monopolies, and Theft. Economic Inquiry, 5(3), 224- 232.
Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete, 7 Ekim 2021, Say ı:31621, Çevrimiçi: https://www.resmigazete.gov.tr/07.10.2021 (20 Mayıs 2021).
Türkkan, E. (2009). Şebeke D ışsallıkları ve Rekabet. http://www.rekabet.gov.tr/index.php?Sayfa=sayfahtml&Id=930 (25 Nisan 2014).
UN-ESCAP (2008). Energy Security and Sustainable Development in Asia and The Pacific . United Nations Economic and Social Comission for Asia and Pasific, http://www.unescap.org/sites/default/files/energy-security-ap.pdf (25 Nisan 2014).
UNEP (2008). Reforming Energy Subsidies, Opportunities to Contribute to the Climate Change Agenda. United Nations Environment Programme, http://www.unep.org/pdf/pressreleases/reforming_energy_subsidies.pdf (25 Nisan 2014).
Varian, H. R. (1992). Microeconomic Analysis. 3rd ed. W. W. Norton & Company.
Wagner, R. E. (1976). Revenue Structure,Fiscal Illusion, and Budgetary Choice, Public Choice, 25, 45- 61.