Sağlık Harcamaları Üzerinde Sağlık Harcamaları Belirleyicileri Etkisi: OECD Ülkeleri Panel Regresyon Analizi
Sağlık harcamaları ve sağlık harcamaları üzerine etki eden faktörler günümüzde tartışılan en önemli konulardandır. Çalışmanın amacı, sağlık harcama boyutlarından genel sağlık harcaması, kamu sağlık harcaması ve özel sağlık harcaması üzerinde literatürde etkisi olduğu tartışılan GSYİH, yurt içi genel kamu sağlık harcaması (cari sağlık harcamasının yüzdesi), doktor sayısı, 65 yaş üstü nüfus, ilaç harcaması, doğurganlık oranı, kentsel nüfus oranının etkilerinin araştırılmasıdır. Çalışmada yöntem olarak panel regresyon analizi uygulanmış ve veri seti olarak OECD üyesi ülkelerin 2005-2017 dönemi kullanılmıştır. Araştırma panel regresyon analizi sonuçlarına göre genel sağlık harcaması üzerinde GSYİH, 65 yaş ve üzeri nüfusun ve ilaç harcamasının pozitif ve anlamlı etkisi olduğu belirlenmiştir. Kamu sağlık harcaması üzerinde GSYİH, yurt içi genel kamu sağlık harcaması (cari sağlık harcamasının yüzdesi), doktor sayısı, 65 yaş ve üzerindeki nüfus ile ilaç harcamasının pozitif ve anlamlı etkisi olduğu belirlenmiştir. Özel sağlık harcaması üzerinde GSYİH, doktor sayısı, 65 yaş ve üzerindeki nüfusun pozitif etkiye sahipken yurt içi genel kamu sağlık harcaması (cari sağlık harcamasının yüzdesi) negatif etkisi olduğu tespit edilmiştir.
The Effect Of Determinants Of Health Expenditures On Health Expenditures: OECD Countries Panel Regression Analysis
Health expenditures and the factors that affect health expenditures are one of the most important issues discussed today. The aim of the study is to examine the effects of GDP, domestic general government health expenditure (% of current health expenditure), pharmaceutical spending per capita, physicians (per 1,000 people), population ages 65 and above (% of total population), fertility rate and urban population rate (all of which are discussed in the literature that they have effects on health expenditure dimensions) on general health expenditure, public health expenditure, and private health expenditure. In the study, panel regression analysis was applied as the method and the 2005-2017 period of OECD member countries was utilized as the data set. According to the panel regression analysis results of the research, it was determined that the GDP, population ages 65 and above, and the pharmaceutical spending had a positive and significant effect on the general health expenditure. It was determined that GDP, domestic general government health expenditure (% of current health expenditure), number of physicians, population ages 65 and above, and pharmaceutical spending have a positive and significant effect on public health expenditure. It was established that GDP, number of physicians, population ages 65 and above have a positive effect, and domestic general government health expenditure (% of current health expenditure) has a negative effect on private health expenditure.
___
- Acar, Y. (2020). Sağlık Harcamaları, Kişi Başına Düşen Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla ve Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Business and Management Studies: An International Journal, 8(1), 624-639.
- Baltagi, B.H., & Moscone, F. (2010). Health care expenditure and income in the OECD reconsidered: Evidence from panel data. Economic Modelling, 27, 804–811.
- Berk, M. L., & Monheit, A. C. (1992). The Concentration of Health Expenditures: An Update. Health Affairs, 11(4), 145-149.
- Bokhari, F. A., Gai, Y., & Gottret, P. (2007). Government Health Expenditures and Health Outcomes. Health Economics, 16(3), 257-273.
- Bölükbaşı, N., Işık, H. ve Söyler, S. (2020). OECD Ülkelerinde İlaç Harcamaları İle Sağlık Harcamaları, Hekim ve Hemşirelik Mezunları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 6(2), 223-231.
- Chernew, M. E., Sabik, L., Chandra, A., & Newhouse, J. P. (2009). Would Having More Primary Care Doctors Cut Health Spending Growth? Health Affairs, 28(5), 1327-1335.
- Çalışkan, Z. (2009). OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları: Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(34), 117-137.
- Çelik, Y. (2011). Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 1(1), 62-81.
- Çetin, M. A. ve Bakırtaş, İ. (2019). Does Urbanization Induce the Health Expenditures? A Dynamic Macro-Panel Analysis for Developing Countries. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(61), 208-222.
- Çetin, M. ve Ecevit, E. (2011). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
- Çevik, S. (2013). Kamu Sağlık Harcamalarının Sağlık Sonuçları Üzerindeki Etkisi: Ülkelerin Gelir Seviyelerine Göre Bir Karşılaştırma. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (48), 113-133.
- Daştan, İ. ve Çetinkaya, V. (2015). OECD Ülkeleri ve Türkiye’nin Sağlık Sistemleri, Sağlık Harcamaları ve Sağlık Göstergeleri Karşılaştırması. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(1), 104-134.
- Dumrul, Y. (2019). Sağlık Harcamaları ve Çevre Kirliliği: ASEAN-5 Ülkeleri Üzerine Bir Panel Veri Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 1(Özel Sayı), 396-407.
- Ecevit, E., Çetin, M. ve Yücel, A. G. (2018). Türki Cumhuriyetlerinde Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: Bir Panel Veri Analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 10(19), 318-334.
- Getzen, T. E. (1992). Population Aging and the Growth of Health Expenditures. Journal of Gerontology, 47(3), 98-104.
- Gönel, F. D. (2013). Kalkınma Ekonomisi. Ankara: Efil/ Eflatun Yayıncılık.
- Gözgör, G. ve Pişkin, A. (2011). İşsizlik ve Dış Ticaret: Türkiye’deki Bölgeler İçin Genelleştirilmiş Momentler Yöntemi - Dinamik Panel Veri Yaklaşımı. Business and Economics Research Journal, 2(3), 121-138.
- Günsoy, G. (2005). İnsani Gelişme Kavramı ve Sağlıklı Yaşam Hakkı. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 1(2), 35-52.
- Halisçelik, E., Acaravcı, A. ve Güzel, A. E. (2019). Türkiye'de Gelir Dağılımı, Sağlık Harcamaları ve Yaşam Beklentisi İlişkisi: ARDL Sınır Testi Analizi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5(2), 263-275.
- Kılıç, C. ve Kurt, Ü. (2020). Kentleşmenin Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin ARDLL Sınır Testi Yaklaşımı. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 290-305.
- Kıymaz, H., Akbulut, Y., & Demir, A. (2006). Tests of stationarity and cointegration of health care expenditure and gross domestic product: An application to Turkey. The European Journal of Health Economics, 7(4), 285-289.
- Korkmaz, T., Yıldız, B. ve Gökbulut, R. İ. (2010). FVFM’nin İMKB Ulusal 100 Endeksindeki Geçerliliğinin Panel Veri Analizi ile Test Edilmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39(1), 95-105.
- Lago-Peñas, S., Cantarero-Prieto, D., & Blázquez-Fernández, C. (2013). On the relationship between GDP and health care expenditure: A new look. Economic Modelling, 32, 124-129.
- Léonard, C., Stordeur, S., & Roberfroid, D. (2009). Association between physician density and health care consumption: A systematic review of the evidence. Health Policy, 91, 121–134.
- Leu, R. (1986). The Public-Private Mix and International Health Care Cost. In A. J. Culyer, & J. Bengt (Eds.), Public and Private Health Services (pp. 41-63). Oxford: Basil Blackwell.
- Li, H., Feng, H., Wang, J., Qian, Z., & Gu, J. (2017). Relationships among Gross Domestic Product per Capita, Government Health Expenditure per Capita and Infant Mortality Rate in China. Biomedical Research, 28(6), 2859-2864.
- Lubitz, J., Cai, L., Kramarow, E., & Lentzner, H. (2003). Health, Life Expectancy, and Health Care Spending among the Elderly. New England Journal of Medicine, 349(11), 1048-1055.
- Montgomery, D. C., Peck, E. A., & Vining, G. G. (2012). Introduction to Linear Regression Analysis. New Jersey: John Wiley & Sons Inc.
- Nordin, N. B., Nordin, N. B., Zainudin, N. B., & Yasin, N. H. (2017). Effects of Rural and Urban Population on Health Care Expendıture: Case of China and India. Proceedings of International Conference on Economics 2017 (ICE 2017) (s. 286-289). Sabah: The Faculty of Business Economics and Accountancy Universiti Malaysia Sabah.
- O'Connell, J. M. (1996). The Relationship between Health Expenditures and the Age Structure of the Population in OECD Countries. Health Economics, 5(6), 573-578.
- Organisation for Economic Co-operation and Development. (2021). Health Expenditure. Erişim adresi: https://www.oecd.org/els/health-systems/health-expenditure.html.
- Panahi, H., Salmani, B., & Nasibparast, S. (2015). Inductive Effect of Physicians Number and Hospital Bed on Health Expenditures in Iran. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 2(2), 25-42.
- Raghupathi, V., & Raghupathi, W. (2020). Healthcare Expenditure and Economic Performance: Insights From the United States Data. Frontiers in Public Health, 8, 156, 1-15.
- Romaniuk, P., Poznańska, A., Brukało, K., & Holecki, T. (2020). Health System Outcomes in BRICS Countries and Their Association with the Economic Context. Frontiers in Public Health, 8, 80.
- Shabani, H., Rezayatmand, R., & Mohammadi, F. (2019). Determinants of Health Expenditures in Iran and Other Country Members of Perspective Document of 1404 of Iran. Health Information Management, 16(1), 18-23.
- Sipsma, H. L., Canavan, M., Gilliam, M., & Bradley, E. (2017). Impact of Social Service and Public Health Spending on Teenage Birth Rates across the USA: An Ecological Study. BMJ Open, 7(5), 1-7.
- Swift, R. (2011). The Relationship between Health and GDP in OECD Countries in the Very Long Run. Health Economics, 20(3), 306-322.
- Şener, M., Aslan, Y. ve Yiğit, V. (2019). Sağlık Harcamalarının Sağlık Sonuçlarına Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Analizi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 391-399.
- Taşdemir, M. ve Dilber, İ. (2020). Sağlık Göstergeleri ile Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği, Sağlık Ekonomisi. M. H. Yalçınkaya, & İ. Dilber (Ed.), Sağlıkta Dönüşüm ve Fırsatlar kitabı içinde (s. 23-40). Ankara: Iksad Publications.
- Tıraş, H. H. ve Ağır, H. (2018). OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Nedensellik Analizleri. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(4), 13-29.
- Tüylüoğlu, Ş. ve Tekin, M. (2009). Gelir Düzeyi ve Sağlık Harcamalarının Beklenen Yaşam Süresi ve Bebek Ölüm Oranı Üzerindeki Etkileri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-31.
- World Bank. (2021). World Development Indicators, Definition of Domestic general government health expenditure (% of current health expenditure). Erişim adresi: https://datacatalog.worldbank.org/search/dataset/0037712/World-Development-Indicators
- World Health Organization. (2021a). Health Expenditure. Erişim adresi: https://www.who.int/data/maternal-newborn-child-adolescent-ageing/advisorygroups/ gama/gama-advisory-group-members
- World Health Organization. (2021b). The Global Health Observatory, Definition of Domestic general government health expenditure (GGHE-D) as percentage of current health expenditure (CHE) (%). Erişim adresi: https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/4953
- Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel Veri Analizi Dersi Ders Notu. İstanbul. Yorulmaz Ö, & Tahsin E. (2016). An Examination of the Relationship between Healthcare Expenditure and GDP in LAC Countries: A Semiparametric Approach. International Journal of Economic Perspectives, 10(2), 171-183.