Helal Otel Misafirleri Deneyimlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma

Helal turizm dini hassasiyeti yüksek olan Müslümanların seyahatleri boyunca gerek duydukları ulaşım, konaklama, yeme-içme, eğlence ve diğer ihtiyaçlarını karşıladıkları faaliyetleri dini inançlarına uygun bir şekilde bütün turizm çeşitlerinin yapılmasıdır. Araştırmanın amacı helal otellerde konaklayan yerli misafirlerin helal otel deneyimlerini incelemektir. Bu kapsamda demografik özellikler ile helal otel deneyimleri arasındaki farklılık ve helal otel deneyimi ile müşteri memnuniyeti arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma evreni Türkiye’deki helal sertifikaya sahip helal otellerde konaklayan misafirlerden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak ulusal ve uluslararası literatür taranarak madde havuzu oluşturulmuş ve toplanan maddeler kuramsal çerçeveye uygun şekilde ilgili alanlarda uzman akademisyenler ve ilgili sektör paydaşlarının görüşleri alınarak anket formu hazırlanmıştır. Hazırlanan anket formu çevrimiçi olarak 431 yerli misafir üzerinde uygulanmıştır. Verileri analiz etmek için Cronbach Alpha, faktör analizi, korelasyon t testi ve Anova analizleri uygulanmıştır. Araştırma kapsamında helal otel deneyimleri duyusal, ilişkisel duygusal, davranışsal ve düşünsel boyut olmak üzere beşe ayrılmıştır. Müşteri memnuniyeti iç faktörler ve dış faktörler olmak üzere iki boyuta ayrılmıştır. Veri üzerinde uygulanan korelasyon analizi sonuçlarına göre misafirlerin helal otel deneyimi algılarını içeren tüm boyutlar ile müşteri memnuniyeti boyutları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. En yüksek ilişki duyusal boyut ile memnuniyetin iç faktörleri arasında olduğu görülmüştür. Helal otel deneyimi cinsiyet, yaş, medeni durum, öğrenim durumu ve aylık gelir arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Helal otel deneyimi ile meslek ve statü arasından memurlar, işçiler ve ev hanımları serbest meslek çalışanlarına göre daha önem verdikleri ortaya çıkmıştır.

A Research on The Experience of Halal Hotel Guests

Halal tourism is the carrying out of all types of tourism in accordance with their religious beliefs, in which the transportation, accommodation, food and beverage, entertainment and other needs of Muslims with high religious sensitivity are met. The aim of the research is to examine the halal hotel experiences of local guests staying in halal hotels. In this context, the difference between demographic characteristics and halal hotel experiences and the relationship between halal hotel experience and customer satisfaction were examined. The research universe consists of guests staying in halal hotels with halal certificate in Turkey. As a data collection tool, an item pool was created by scanning the national and international literature, and a questionnaire was prepared by taking the opinions of the experts in the relevant fields and the relevant sector stakeholders in accordance with the theoretical framework. The prepared questionnaire was applied online on 431 domestic guests. Cronbach Alpha, factor analysis, correlation t test and Anova analyzes were used to analyze the data. Within the scope of the research, halal hotel experiences are divided into five as sensory, relational, emotional, behavioral and intellectual dimensions. Customer satisfaction is divided into two dimensions as internal factors and external factors. According to the results of the correlation analysis applied on the data, it was seen that there was a moderately significant positive relationship between all dimensions including the halal hotel experience perceptions of the guests and the dimensions of customer satisfaction. The highest correlation was seen between the sensory dimension and the internal factors of satisfaction. There was no significant difference between halal hotel experience, gender, age, marital status, education level and monthly income. It has been revealed that between the halal hotel experience and profession and status, civil servants, workers and housewives give more importance than self-employed workers.

PDF

___

Akbaba, A. ve Çavuşoğlu, F. (2017). Türkiye’deki helal otel sertifikasyonu ile ilgili genel bir değerlendirme. 1. Uluslararası Helal Turizm Kongresi. Alanya, Türkiye. 466-477.
Akçura, M. (2019). Stratejik yönetim kapsamında helal turizm otellerinin vizyon ve misyon bildirgelerinin analizi (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
Akyürek S. ve Akdu, U. (2017). Helal konseptli otellerde turistlerin şikayet ve memnuniyeti üzerine bir araştırma. 1. Uluslararası Helal Turizm Kongresi. Alanya, Türkiye. 944-956.
Al-Ansi, A. and Han, H. (2019). Role of halal-friendly destination performances, value, satisfaction, and trust in generating destination image and loyalty. Journal of Destination Marketing and Management, 13, 51-60.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Spss Uygulamalı (Yedinci Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Altunöz, Ö., Kıroğlu, H. S., Ekol Bayram, G. ve Karaçağa, S. (2019). Helal turizm; Kuran-ı Kerim kapsamında seyahat amaçlarının turizm açısından incelenmesi. 2. Uluslararası Helal Turizm Kongresi, Alanya, Türkiye. 329- 337.
Arıkan, R. (2007). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
Arpacı, Ö. (2015). Helal konseptli otel işletmelerinin sezonlara göre algılanan hizmet kalitesinin müşteri sadakati ve müşteri değeri üzerine etkisi (Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Arpacı, Ö. ve Batman O. (2015). Helal konseptli otel işletmelerinin yüksek ve düşük sezonda algılanan hizmet kalitesinin müşteri sadakati ve müşteri değeri üzerine etkisi, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(3), 73-86.
Avcı, İ. ve Köroğlu, A. (2021). Dindarlığın helal gıda satın alma niyeti üzerindeki etkisinde helal gıdaya yönelik bilgi ve helal gıdaya verilen önemin aracılık rollerinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2), 360-380.
Baş, T. (2008). Anket, anket nasıl hazırlanır?, Anket nasıl uygulanır?, Anket nasıl değerlendirilir? Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Batman, O. (2017). Sorularla helâl turizm / helâl turizm nedir veya ne değildir? 1. Uluslararası Helal Turizm Kongresi. Alanya, Türkiye. 30-32.
Battour, M. and Ismail, M. N. (2014). The role of destination attributes in Islamic tourism, In Shs web of Conferences. Edp Sciences, 12(01077), 1-7.
Battour, M. and Ismail, M. N. (2016). Halal Tourism: Concepts, practises, challenges and future. Tourism Management Perspectives, 19, 150-154.
Boğan, E., Batman, O. ve Sarıışık, M. (2016). Helal turizmin kavramsal çerçevesi ve Türkiye’deki uygulamalar üzerine bir değerlendirme. 3. International Congress of Tourism Management Researches. Antalya, 1425-1440.
Bon, M. and Hussain M. (2010). Halal food and tourism: Prospects and challenges. In N. Scott and J. Jafari (Ed.), Tourism In The Muslim, 47-60.
Boyraz, M., Mutluç, A. S. ve Dikmen, H. (2017). Türkiye’de faaliyet gösteren müslüman dostu konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(41), 371- 391.
Büyüközer, H. K. (2017). Bugünkü Dünyada Seyahat Etmenin ve Konaklamanın İslami Bakışı, 1. Uluslararası Helal Turizm Kongresi. Alanya, Türkiye. 24-27.
Carboni, M., Perelli, C. and Sistu, G. (2017). Developing tourism products in line with Islamic beliefs: some insights from nabeul–hammamet, The Journal of North African Studies, 22(1), 87-108.
Chanin, O. (2016). Management style and factors affecting services provided by halal spa businesses for muslim tourists in the gulf of thailand, proceeding. The 2nd International Conference On Business Management, 1(1), 68-79.
Comcec. (2016). Muslim Friendly Tourism: Developing and Marketing Mft Products and Services İn The Oıc Member Countries, Comcec Coordination Office, 1-148.
Din, K. H. (1989). Islam and tourism: Patterns, issues, and options, Annals of Tourism Research, 16, 542- 563.
Diyanet İşleri Başkanlığı. (2011). Kur’an-ı Kerim meali pdf; http://www.ditib-bs.de/wpcontent/ uploads/2014/08/kur’an-ı_kerim_meali__.pdf, (Erişim Tarihi: 16.08.2021).
Doğan, M. (2011). Türkiye'de İslami Turizmin Gelişim: 2002-2009, In, Şiriner, İ., Morady, F., Mika, J., Aydın, M., Koç, Ş. A., Kapucu, H. ve Doğan, E. (Ed.), In Political Economy, Crises and Development. İstanbul: Ijopec Publication. 471-487.
Durmuş, B. E., Yurtkoru, B. E. ve Çinko, M. (2011). Sosyal bilimlerde spss’le veri analizi. Beta Yayıncılık. İstanbul.
GİMDES (2016). Helâl Turizm İçin GİMDES Helâl Standardı. http://www.gimdes.org/helâl-otelnasilolmali- 2.html. (Erişim tarihi: 12.08.2021).
Golnaz, R., Zainal, A. M. and Mad-Nasır, S. (2010). Non-muslim consumer’s understanding of halal principles in Malaysia. Universiti Putra Malaysia. Journal of Islamic Marketing, 3(1), 35-46.
Güllülü, U., Erciş, A., Ünal, S. ve Yapraklı, Ş. (2008). Sağlık hizmetlerinde müşteri memnuniyeti. Detay Yayıncılık, Ankara.
Güvenen, Ö. A, Boyraz, M., Mutluç, A.S ve Dikmen, H. (2017). Müslüman Tüketicilerin Helal Ürün Algısı, Tutum ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma, Proceedings Books, 160-179.
Hadislerle İslam. (2020). https://hadislerleislam.diyanet.gov.tr/?P=İcerik&İd=3, (Erişim tarihi: 20.02.2020).
Han, H., Al-Ansi, A., Olya, H. G. and Kim, W. (2019). Exploring halal-friendly destination attributes in south korea: Perceptions and Behaviors of muslim travelers toward a non-muslim destination, Tourism Management, 71, 151-164.
Henderson, J. C. (2010). Sharia-Compliant hotels, Tourism and Hospitality Research, 10(3), 246-254.
Hung, K. (2015). Experiencing Buddhism in Chinese hotels: Toward the construction of a religious lodging experience. Journal of Travel and Tourism Marketing, 32(8), 1081-1098.
İnternet: https://www.hak.gov.tr/kurumsal/hakkimizda, (Erişim tarihi: 20.02.2021).
İnternet: https://www.tse.org.tr/IcerikDetay?ID=2358, (Erişim tarihi:25.12.2020).
İslamoğlu, A.H. ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemi. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş, İstanbul.
Kalaycı, Ş. (2014). Faktör analizi, spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde. Asil Yayın Dağıtım. Ankara.
Karagöz, Y. (2019). Spss amos meta uygulamalı istatistiksel analizler. Nobel Yayınları. Ankara.
Karaoğlu, İ. (2017). Helal sertifikasyonun otel pazarlamasındaki yeri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kaynak, İ. H. ve Sezgin, M. (2008). İnanç turizmi kapsamında dinlerde seyahat. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1-2), 349-360.
Kıngır, S. ve Kardeş, N. (2017). Türkiye’de yükselen bir turizm çeşidi: Helal turizm. Yönetim, Ekonomi, Edebiyat, İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 2(1), 22-35.
Koçyiğit, H. (2011). Yeryüzünde seyahat etmenin Kur’an boyutu. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(35), 125-144.
Kozak, M. (2015). Bilimsel araştırma: Tasarım, yazım ve yayım teknikleri. Detay Yayıncılık. Ankara.
Kozak, M. and Rimmington, M. (2000), Tourist satisfaction with mallorca, Spain, as an off-season holiday destination, Journal of Travel Research, 38(3), 260-269.
Kozak, N., Akoğlan Kozak, M. ve Kozak, N. (2017). Genel Turizm. Ankara: Detay Yayıncılık.
Küçük, M. A. (2015). Turizm/ inanç turizmi - Ahlak ilişkisi. Asife Ünal. (Editör). Geçmişten Geleceğe Ahlak. Bartın Üniversitesi Yayınları No: 23 İslami İlimler Fakültesi Yayın No: 01, Bartın.
Lee, S., Chua, B. L. and Han, H. (2017). Role of service encounter and physical environment performances, novelty, satisfaction, and affective commitment in generating cruise passenger loyalty, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 22(2), 131–146.
Mastercard- Crescentratıng. (2018). file:///c:/users/pc/downloads/x7urom8y_gmıtı-report-2018-webversion( 1).pdf (Erişim tarihi: 27.02.2020).
Mastercard- Crescentratıng. (2019). file:///c:/users/pc/downloads/hjgfocby_20190406_mccr_ gmtı_2019_interactive.pdf (Erişim tarihi: 27.02.2020).
Ministry of Tourism and Culture Malaysia. (2015). Malaysia Islamic Tourism: Facts and Figures In Brief 2014/2015, (Erişim tarihi: 10.10.2021).
Mohsin, A., Ramli, N. and Alkhulayfi, B. A. (2016). Halal tourism: Emerging opportunities. Tourism Management Perspectives, 19(2016), 137-143.
Oflaz, M. (2015). Turistik ürün çeşidi olarak helal turizm konsepti uygulayan konaklama tesislerinde müşteri algıları (Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Özçelik, F. (2007). Otel işletmelerinde müşteri memnuniyetinin ölçülmesi ve Kocaeli üniversitesi derbent uygulama oteli müşterilerine yönelik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Özdemir, H. ve Yaylı, A. (2014). Tüketicilerin Helal Sertifikalı Ürün Tercihi Üzerine Bir Araştırma. İstanbul İli Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 183-202.
Özdemir, O. (2009). Yiyecek ve İçeceklerde Helallik-Haramlık Kriterleri, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Özer, Ö. ve Günaydın, Y. (2010). Otel işletmelerinde müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakati ilişkisi: dört yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 11(8), 127-154.
Özgül, P. (2007). Müşteri memnuniyeti ve müşteri şikâyetleri üzerine bir alan araştırması (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Öztürk, A., Nart, S. ve Altunışık, R. (2016). Tüketicilerin helal tüketim davranışlarının belirleyicileri: planlı davranış teorisi çerçevesinde bir araştırma. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 1(2), 141-160.
Öztürk, R. (2020). Hedonik Tüketim Davranışlarının Müşteri Memnuniyetine Etkisinde Yaşın Düzenleyici Rolü. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(3), 1682-1699.
Pamukçu, H. (2017). Konaklama işletmelerinde helal turizm standardizasyonu önerisi (Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Potluri, M. R., Ansari, R., Khan, S. R.and Dasaraju, S. R. (2017). A crystallized exposition on ındian muslims’ attitude and consciousness towards halal. Journal of Islamic Marketing, 8(1), 35-47.
Poyraz, H. ve Oktay, K. (2017). Helal Konseptli Otellerde Tutundurma Stratejilerine Yönelik Bir Değerlendirme. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 101-111.
Qu, H. and Ping, E. W. Y. (1999). A service performance model of Hong Kong cruise travelers’ motivation factors and satisfaction. Tourism Management, 20(2), 237-244.
Razalli, M. R., Abdullah, S. and Hassan, M. G. (2012). Developing a model for Islamic hotels: evaluating opportunities and challenges, ınternational conference on knowledge, Culture and Society. 29- 30 June 2012, Jeju Island, South Korea.
Samori, Z. and Sabtu, N. (2012). Developing halal standard for malaysian hotel industry: An exploratory study. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 121, 144-157.
Samori, Z. Sallah, M, Z, N. and Khalid, M, M. (2016). Current trends on halal tourism: Cases on selected Asian Countries. Tourism Management Perspectives, 19, 131-136.
Sarıışık, M. ve Pamukçu, H. (2016). Helâl Turizm Kavramı ve Gelişimi Üzerine Genel Bir Değerlendirme. İçinde O. Bahar (Ed.), 17. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 99- 109.
Sarıipek, S. (2018). Helal belgeli otellerde işgörenlerin yetkinlik inançları ve performansları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Soybalı, H., Boyraz. M. ve Dikmen. H. (2017). Helal konseptli konaklama işletmeleri kriter ve uygulamalarının karşılaştırılması. 1. Uluslararası Helal Turizm Kongresi. Alanya, Türkiye, 259- 275.
Soydaş, M. E. (2017). Tüketicilerin beklentileri çerçevesinde helal konseptli otellerin internet’te pazarlanmasına yönelik bir arama kriteri model araştırması (Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Soydaş, M. E., Avcıkurt, C. ve Haşıloğlu, S. B. (2019). Tüketicilerin helal konseptli otellerden beklentilerinin demografik değişkenlere göre irdelenmesi, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (72), 167-193.
Sriprasert, P., Chainin, O. and Rahman, H. A. (2014). Understanding behavior and needs of halal tourism in andaman gulf of thailand: A case of Asian Muslim. Journal of Advanced Management Science, 2(3), 216-219.
Stevens, J. P. (2002). Applied Multivariate Statistics for The Social Sciences (Fourth Edition). New Jersey: Lawrance Erlbaum Association.
Sungur, O. (2018). Korelasyon analizi. spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikler (içinde). Dinamik Akademi, Ankara.
Süt, A. (2014). İslam ve turizm ilişkisi, International periodical for the Languages. Literature d-and History of Turkish or Turkic, 9(11), 479-497.
Şimşek, M. (2013). Helal belgelendirme ve smiic standardı, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 22, 19- 44.
Tekin, Ö. A. (2014). İslami turizm: Dünya’daki ve Türkiye’deki genel durum üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 750-766.
Tekin, Ö. A. ve Yılmaz, E. (2016). İslami turizm konseptinde hizmet veren konaklama işletmeleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 2046-2058.
Türk Dil Kurumu. (1969). Web: http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5bac b38b36f4a2.50759554 (Erişim tarihi: 20.08.2020).
Uçar, M. ve Yüksel, A. (2018). İslam’da Seyahat, 2. International Sympoisum On Innovation Approaches İn Scientific Studies, 3(2018), 467-471.
Uşaklı, A. (2016). Turistik tüketici deneyimi: Beş yıldızlı resort otellerde bir uygulama (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yağmur, Y. (2019). Otel işletmelerinde helal ürün ve hizmetlerin risk değerlendirmesinde turistlerin memnuniyet ve tekrar ziyaret etme niyetlerine ilişkin destinasyon imajının aracı etkisine yönelik bir araştırma (Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Yanpar, A. (2014). İslami finans, ilkeler, araçlar, kurumlar, Scala Yayınevi, İstanbul.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık. Ankara.
Zengin, B., Şen, L. M., Üstün, M. ve Bozkurt, E. (2017). Türk Halkı’nın Helâl Turizme Bakış Açısı: Sakarya İli Örneği. 1. Uluslararası Helal Turizm Kongresi. Alanya, Türkiye. 211-220.zen
Zulkifli, W. S. W., Rahman, S. A., Awang, K. W. and Man, Y. B. C. (2011). Developing the framework for halal friendly tourism in Malaysia. International Business Management, 5(6), 295-302.