ÖĞRETMENLERİN VE EBEVEYNLERİN OKUL ÖNCESİ ÇAĞI ÇOCUKLARLA ÇEVRE DOSTU UYGULAMALARININ İNCELENMESİ

Bu çalışma, anaokulu öğretmenlerinin öğrencilerine, ebeveynlerin de okul öncesi çağdaki çocuklarına geri dönüşümü hangi oranda öğrettiklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmanın örneklem grubunu 2013 yılında Konya il merkezinde yer alan Selçuklu, Karatay ve Meram ilçelerinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarından küme örneklem yöntemi ile seçilen 102 anaokulu öğretmeni ile 99 öğrenci velisi oluşturmuştur. Çalışma genel tarama modelinde düzenlenmiştir. Araştırma veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Bu çalışmada, belirtilen amaç için iki ölçek kullanılmıştır. Birincisi Buhan (2006) tarafından geliştirilen “Anaokulu Öğretmeninin Öğrencisiyle Uyguladığı Çevre Dostu Etkinlik Ölçeği”dir ve anaokulu öğretmenlerine uygulanmıştır. İkincisi Ersoy Quadir ve Temiz tarafından geliştirilen “Ebeveynin Çocuğuna Yaşattığı Çevre Dostu Deneyim Ölçeği”dir ve ebeveynlere uygulanmıştır. Ayrıca anaokulu öğretmenlerine ve ebeveynlere geri dönüşüm ve çevre dostu satın alma alışkanlıklarını belirlemek amacıyla Ersoy Quadir (2014) tarafından geliştirilen “Geri Dönüşüm Alışkanlıkları Ölçeği” ile “Çevre Dostu Satın Alma Alışkanlıkları Ölçeği” uygulanmıştır. Ebeveynlerin ve anaokulu öğretmenlerinin her bir ölçeğe yönelik puanları ile demografik özellikleri arasında ilişki olup olmadığı, Pearson Korelasyon Katsayısı hesaplanarak irdelenmiştir. Elde edilen verilere göre; anaokulu öğretmenlerinin, ölçekte yer alan çevre dostu etkinlikleri öğrencileriyle birlikte çoğunlukla (% 73.5) uyguladıkları saptanmıştır. Ebeveynlerin de kendilerine yöneltilen ölçekte yer alan çevre dostu deneyimleri çocuklarına genellikle (% 81.8) yaşattıkları belirlenmiştir.

AN INVESTIGATION ABOUT TEACHERS’ AND PARENTS’ ECOFRIENDLY PRACTICES WITH PRE-SCHOOL CHILDREN

This study has been conducted for the purpose of determining how much teachers and parents of pre-school children taught them about recycling. The sample group of the study consists of 102 kindergarden teachers and 99 parents who were selected randomly from the kindergardens chosen by group sampling method in three municipality centres (Meram, Selçuklu ve Karatay) in Konya city in 2014. The study relied on general research method. Research data were collected by questionnaire method. Two scales have been used in the study for the stated purpose. First, “Teachers’ Application of Eco-friendly Activities for Kindergarden Students” which was developed by Buhan (2006) which he applied on kindergarden teachers. Second, “Parents’ Application of Eco-friendly Practices for their Children” which has been developed by Ersoy-Quadir and Temiz which has been applied on our sample kindergarden teachers. In addition, for the purpose of determining teachers’ and parents’ habits about recycling and eco-friendly purchasing, we applied the “Recycle Habits Scale” and “Eco-Friendly Purchasing Habits Scale” which were developed by Ersoy-Quadir (2014). In the study, we analyzed the relation among the sample group’s number of variables and the factor categories by "Pearson Correlation Coefficient." According to the data, we found that most of the teachers taught eco-friendly practices to their students (% 73.5). Generally even higher percentage of parents taught eco-friendly practices to their children (% 81.8).

PDF

___

Uzun, Naim; Sağlam, Necdet ve Varnacı Uzun, Funda. (2008). Yeşil Sınıf Modeline Dayalı Uygulamalı Çevre Eğitimi Projesinin Çevre Bilinci ve Kalıcılığına Etkisi. Ege Eğitim Dergisi, (9) 1: 59-74.
Tor, Hacer. (2006). Çevre Sorunları ve Kadın Eğitimi. I. Uluslararası Ev Ekonomisi Kongresi, 22-24 Mart, Ankara Üniversitesi Yayını, Ankara.
Tor, Hacer. (2006). Farklı Eğitim Düzeyindeki Kadınların Çevre Sorunları Hakkındaki Bilgi Düzeylerine İlişkin Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21- 22; 363-378.
Tok, Şükran. (2001). İlköğretimde Çevre Dersi Programlarının Değerlendirilmesine Yönelik Öğretmen, Yönetici ve Öğrenci Görüşleri. Öğretmen Dünyası, 22 (254), Şubat; 13-17.
Tikka, Paivi M.; Kuitunen, Markku T., and Tynys, Salla M. (2000). Effects of Educational Background on Students’ Attitudes, Activity Levels, and Knowledge Concerning the Environment. The Journal of Environmental Education, 31 (3); 12-19.
Şafak, Şükran ve Erkal, Sibel. (1995). Ailelerin Evle İlgili Faaliyetlerde Çevre Korunmasına İlişkin Davranışlarının İncelenmesi. Standard, 34 (405), Eylül; 84- Tahiroğlu, Mustafa ve Çetin Turhan. (2012). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Sağlıklı Olmaya Önem Verme Değerinin Öğretimine İlişkin Öğrenci Tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, (12), 2, 1633–1651.
Sheikhkanloymilan, Lida. (2006). Evsel Kökenli Katı Atıkların İçinde Bulunan Yeniden Değerlendirilebilir Maddelerin Geri Kazanımı ve Ankara İli İçin Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Bilimleri Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Seydioğlu, Seda. (2005). Kastamonu İlinde Katı Atıkların Yönetimi, Miktar ve Kompozisyonlarının Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Çevre Bilimleri Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Seçgin, Fadime; Yalvaç, Gamze ve Çetin, Turhan. (2010). “İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Karikatürler Aracılığıyla Çevre Sorunlarına İlişkin Algıları“ ICONTE International Conference on New Trends in Education and Their Implications. 11-13 November, 2010 Antalya-Turkey.
Özkan, Yasemin. (2006). Evsel Atıkların Yeniden Kazanılması ve Çevre. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1); 95-112).
Orçan, Mustafa. (2008). Osmanlı’dan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü. 2. Baskı, Harf Eğitim Yayıncılığı, Ankara.
Mutlu, Ahmet. (2003). Toplumsal Çevre Duyarlılığı Oluşturmanın Bir Aracı Olarak Çevre İçin Eğitim. Karınca, 68 (794); 18-26.
Kasapoğlu, Aytül. (1997). Çevresel Davranış Modeli. Amme İdaresi Dergisi, 30 (2), Haziran; 19-29.
Karaali, M. Ali ve Aygün, Ahmet. (2003). Cam Geri Kazanımı. I. Konya Ulusal Katı Atık Paneli: Cam Atıklar ve Geri Dönüşüm, 14 Mayıs 2003, Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü Yayını (Ed: Ş. Dursun), Konya.
Güven, Seval. (2010). Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Aile, Tüketim ve Çevre. Tüketici Yazıları II, (Ed: Müberra Babaoğul ve Arzu Şener), TÜPADEM Yayınları, Ankara; 117-134.
Görmez, Kemal ve Göka, Erol. (1993). 99 Soruda Çocuk ve Çevre. Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
Ersoy Quadir (2015). Kamu Çalışanlarının Çevre Bilinçleri Üzerine Bir İnceleme (Selçuk Üniversitesi, Konya Örneği) Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 17 (1), Nisan; 107-129.
Erten, Sinan; Özdemir, Pınar ve Güler, Tülin. (2004). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Öğretmenlerin Çevre Bilinci Düzeylerinin ve Bu Okullardaki Çevre Eğitiminin Durumunun Belirlenmesi. OMEP 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı 2, 5-11 Ekim 2013, Kuşadası/ Türkiye (Ed: Gelengül Haktanır ve Tülin Güler), YA-PA Yayınları; s. 334-350.
Erkal, Sibel ve Şafak, Şükran. (2001). Ailelerin Çevre Korunmasına İlişkin Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi. Standard, 40 (471), Mart; 60-67.
Demirci, Aybala. (2001). Kadınların Evsel Katı Atıklar ile İlgili Bilgi Düzeyleri ile Uygulamalarının Saptanması ve Bir Eğitim Modelinin Uygulanması. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Eğitimi, Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Çetin, Turhan; Önger, Seda and Aydemir, Arcan. (2015). Perceptions about the Nature of the 4th Grade Elementary School Students in Social Studies Education.Education in the 21st Century: Theory and Practice (Editors: I. Koleva-R. Efe- E. Atasoy-Z. Kostova). ISBN 978-954-07-4000-3. ST. Kliment Ohridski University Press, Sofia, 2015. Pp. 139- 152.
Çetin, Turhan; Yavuz, Sebahat; Tokgöz, Betül ve Güven, Gülhan. (2012). Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklara (60-72 Ay) Uzay Kavramlarının Öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 3, 715-731.
Buhan, Bilge. (2006). Okul Öncesinde Görev Yapan Öğretmenlerin Çevre Bilinci ve Bu Okullardaki Çevre Eğitiminin Araştırılması. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Bocock, Robert. (2009). Tüketim (Consumption), 3. Baskı, (Çev. İrem Kutluk) Dost Kitabevi, Ankara.
Bermudez, Alexis; Serrentino, Mirian Teran de and Briceno, Reina Caldera de. (2008). Improving Positive Attitudes toward Recycling in Technical College Students. Book of International Conference on Educational Sciences ICES’08 (23-25 June 2008), Volume I, Department of Educational Sciences Faculty of Education Eastern Mediterranean University, Famagusta-North Cyprus.
Bener, Özgün ve Müberra Babaoğul. (2008). Sürdürülebilir Tüketim Davranışı ve Çevre Bilinci Oluşturmada Bir Araç Olarak Tüketici Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi, (ISSN: 1304-2823), 13 Ekim 2008, www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleleler
Bayraktar, Meltem ve Mert, Yasemin. (1994). Tüketicilerin Çevreye Yönelik Tutumları ve Tüketici Özellikleri. Standard, 33 (393), Eylül; 25-30.
Anonim. (1997). Gerçekler. Tüketici Bülteni, 9 (108); s. 7.
Açık, Zeynep ve Güven, Seval. (2012). Nanoteknoloji, Çevre ve Aile. Tüketici Yazıları III, (Ed: Mübarra Babaoğul, Arzu Şener ve Esna Betül Buğday), TÜPADEM Yayınları, Ankara; 142-170.