Havayolu İşletmelerinde Çalışanların Öğrenen Örgüt Algısının Motivasyonlarına Etkisinin Araştırılması

Öz Bu araştırmanın amacı havayolu işletmelerinde çalışan kişilerin öğrenen örgüt algılarının motivasyonları üzerindeki etkisini incelemektir. Bu bağlamda öğrenen örgüt algısı ölçeği yedi alt faktör üzerinden değerlendirilerek, her bir faktörün ayrı ayrı çalışan motivasyonunu etkileme durumu değerlendirilmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu İstanbul’da faaliyet gösteren havayolu işletmelerinde çalışan 459 personel oluşturmaktadır. Çalışan sayısının bilinmemesi sebebiyle kolayda örneklem metodu kullanılarak veriler toplanmıştır. Veri toplama yöntemi olarak anket tekniğinden faydalanılmış olup, veriler yüz yüze toplanmıştır. Toplanan verilerin analiz edilmesi sürecinde SPSS istatistik programından faydalanılmıştır. Hipotezlerin test edilmesi aşamasında çoklu doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; diyalog ve araştırma algısı, paylaşımcı sistemler algısı, güçlendirilmiş çalışan algısı ve destekleyici liderlik algısı çalışan motivasyonunu pozitif yönde etkilemektedir. Diğer taraftan; sürekli öğrenme algısı, takım halinde öğrenme algısı ve sistemler arası bağlantı algısı çalışan motivasyonunu pozitif yönde anlamlı bir şekilde etkilememektedir. Çalışma bulgularının havayolu işletmelerinde yönetim sürecinde öğrenen örgüt yaklaşımının kullanılmasının önemi ve bu yaklaşımın hangi hususlarda katkılar sağlayabileceği noktasında yöneticilere ışık tutması beklenmektedir.

Investigation of the Effect of Employees’ Learning Organization Perception on Employee Motivation in Airline Busin

The aim of this research is to examine the effect of the learning organization perceptions of the personnel working in the airline companies on their motivation. In this context, the learning organization perception scale was evaluated over seven sub-factors, and the effect of each factor on employee motivation was evaluated. The sample group of the research consists of 459 personnel working in airline companies operating in Istanbul. Although the number of employees is unknown, data were collected using the convenience sampling method. Questionnaire technique was used as the data collection method and the data were collected face to face. SPSS statistical program was used in the analysis of the collected data. Multiple linear regression analysis was used to test the hypotheses. According to the research results, Dialogue and research perception, sharing systems perception, reinforced employee perception and supportive leadership perception affect employee motivation positively. On the other hand, Continuous learning perception, team learning perception and inter-system connection perception do not affect employee motivation in a positive way. It is expected that the findings of the study will shed light on the importance of using learning organizations in the management process in airline companies and on which points they can contribute.

PDF

___

Ahmad, M. B., Wasay, E. & Jhandir, S. U. (2012). Impact of employee motivation on customer satisfaction: Study of airline industry in Pakistan. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4(6), 531-539.
Altıntaş, M. (2020). Psiko-sosyal ve örgütsel-yönetsel motivasyon faktörlerinin iş tatminine etkisi: havayolu sektöründe bir araştırma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi (İKTİSAD), 5(13), 217-239.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (3. baskı). İstanbul: Sakarya Kitabevi.
Artantaş, E. (2019). Kurum çalışanlarının öğrenen örgüt algılarının iş tatmini ve örgütsel güven algıları üzerindeki etkilerinin incelenmesi: Sağlık Bakanlığı örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Artüz, S. D. (2020). Dijital liderlik uygulaması ile öğrenen örgüt ilişkisinin bireysel performansa etkisi (Yayımlanmamış Yüksel Lisans Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
Aybar, S., & Saldamlı, A. (2016). Otel işletmelerinde öğrenen örgüt yapısı ve verimlilik ilişkisi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15(29),371-390.
Bagozzi, R. P., & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the academy of marketing science, 16(1), 74-94.
Basım, N., Şeşen, H., & Meydan, C. H. (2009). Öğrenen Örgüt Algısının Örgüt İçi Girişimciliğe Etkisi: Kamuda Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 64(03), 27-44.
Bayraktaroğlu, S., & Kutaniş, R.O. (2003). Transforming hotel into learning organizations: a new Strategy for going global. Tourism Management, 24, 149-154.
Bennett, J. K., & O'Brien, M. J. (1994). The Building Blocks of the Learning Organization. Training, 31(6), 41.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 32(32), 470-483.
Cruz, N. M., Pérez, V. M., & Cantero, C. T. (2009). The influence of employee motivation on knowledge transfer. Journal of knowledge management, 13(6), 478-490.
Dobre, O. I. (2013). Employee motivation and organizational performance. Review of applied socioeconomic research, 5(1), 57-63.
Dodgson, M. (1993). Organizational learning: a review of some literatures. Organization Studies, 14(3), 375-394.
Doganis, R. (2013). Flying off course: The economics of international airlines. Londra: Routledge.
Edmondson, A., & Moingeon, B. (1998). From organizational learning to the learning organization. Management learning, 29(1), 5-20.
Eren, E. (1993), Yönetim Psikolojisi, Beta yayınları, İstanbul.
Ersen, N., Ardıç, M., Akyüz, İ., Peker, H., & Bardak, S. (2015). Mobilya sektöründe çalışan yöneticilerin öğrenen organizasyona ilişkin algıları. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(2), 113-123.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics, Journal of Marketing Research, 18(3), 382-388.
Garvin, D. A. (1993). Building a learning organization, Harvard Business Review, 71(4), 78-91.
Garvin, D. A., Edmondson, A. C., & Gino, F. (2008). Is yours a learning organization?. Harvard business review, 86(3), 109.
Gorsuch, R. L. (1990). Common factor analysis versus component analysis: Some well and little known facts. Multivariate Behavioral Research, 25(1), 33-39.
Hair, J. F., Anderson, R. E., Babin, B. J., & Black, W. C. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective (7. Baskı). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
Hofton, A., (2004). Airline Planning, Airline Dynamics Consulting. London.
Honore, J. (2009). Employee motivation. Consortium Journal of Hospitality & Tourism, 14(1), 63-75.
Imani-Khoshkhoo, M. H., & Nadalipour, Z. (2016). Tourism SMEs and organizational learning in a competitive environment. The Learning Organization, 23(2/3), 184-200.
James, St. II, W. D. (2008). Relationships between airline employee morale, motivation, and leadership communication during organizational restructuring: A correlation study (Doktora Tezi), University of Phoenix.
Ju, B., Lee, Y., Park, S., & Yoon, S. W. (2021). A meta-analytic review of the relationship between learning organization and organizational performance and employee attitudes: using the dimensions of learning organization questionnaire. Human Resource Development Review, 20(2), 207-251.
Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36.
Kanten, P., Kanten, S., & Gürlek, M. (2015). The effects of organizational structures and learning organization on job embeddedness and individual adaptive performance. Procedia Economics and Finance, 23, 1358- 1366.
Karahan, A., & Yılmaz, H. (2010). Örgütsel öğrenme, personel güçlendirme ve takım performansı arasındaki ilişkilerin analiz edilmesi: sağlık sektöründe bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(25), 136-156.
Kement, Ü., & Batga, B. (2016). Mobbing’in örgütsel bağlılığa etkisi: eğlence ve ikram amaçlı hizmet veren rekreasyon işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 400-420.
Kement, Ü., & Bükey, A. (2019). Doğa ve kültür fotoğrafçılığı kapsamında rekreasyonel motivasyonun demografik özelliklere göre incelenmesi. Tourism and Recreation, 1(1), 23-30.
Kement, Ü., Çavuşoğlu, S., Bükey, A., & Başar, B. (2019). Otel müşterilerinin algıladığı hizmet kalitesinin SERVQUAL analizi ile değerlendirilmesi: termal turizm işletmeleri örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10, 25-35.
Kırca, A. (2019). Öğrenen örgüt ile öğretmen morali arasındaki ilişki, yayımlanmamış yüksek lisans Terzi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Koç, Ö. (2006). Öğrenen organizasyonlarda motivasyonun etkisi ve bir işletme uygulaması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Malatya.
Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği, İstanbul, Beta Yayınları.
Lăzăroiu, G. (2015). Employee motivation and job performance. Linguistic and Philosophical Investigations, (14), 97-102.
Lindner, J. R. (1998). Understanding employee motivation. Journal of extension, 36(3), 1-8.
Liu, C. H. (2017). Creating competitive advantage: Linking perspectives of organization learning, innovation behavior and intellectual capital. International Journal of Hospitality Management, 66, 13- 23.
Machmud, S., & Sidharta, I. (2016). Entrepreneurial motivation and business performance of SMEs in the SUCI clothing center, Bandung, Indonesia. DLSU Business & Economics Review, 25(2), 63- 78.
Marsick, V. J., & Watkins, K. E. (2003). Demonstrating the value of an organization's learning culture: the dimensions of the learning organization questionnaire. Advances in developing human resources, 5(2), 132-151.
Mills, D. Q., & Friesen, B. (1992). The learning organization. European management journal, 10(2), 146-156.
Mohamed, S. (2015). Learning Organization and employee motivation: A case study of Equity Bank, Kenya (Doctora Tezi), University of Nairobi, Department of Business Administration, School of Business, Kenya.
Nohria, N., Groysberg, B., & Lee, L. E. (2008). Employee motivation. Harvard business review, 86(7/8), 78-84.
Omar, M. W., Jusoff, K., & Hussin, H. (2010). Employee motivation and its impact on employee loyalty. World Applied Sciences Journal, 8(7), 871-873.
Öneren, M. (2012). İşletmelerde öğrenen örgütler yaklaşımı. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 161-176.
Pedler, M, (1994). Towards the Learning Company, 2. Baskı, Maidenhead: McGraw-Hill Pelit, E., Keleş, Y., & Çakır, M. (2010). Otel işletmesi işgörenlerinin öğrenen örgüt uygulamalarına ilişkin algıları: Yerli ve yabancı zincir otel işletmelerinde bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 59-68.
Rawashdeh, A. M., Almasarweh, M. S., Alhyasat, E. B., & Rawashdeh, O. M. (2021). The relationship between the quality knowledge management and organizational performance via the mediating role of organizational learning. International Journal for Quality Research, 15(2), 373.
Redding, J. (1997). Hardwiring the learning organization. Training & Development, 51(8), 61-68.
Serrat, O. (2017). Building a learning organization. İçinde, Knowledge solutions (ss. 57-67). Springer, Singapore.
Shahzadi, I., Javed, A., Pirzada, S. S., Nasreen, S., & Khanam, F. (2014). Impact of employee motivation on employee performance. European Journal of Business and Management, 6(23), 159-166.
Shane, S., Locke, E. A., & Collins, C. J. (2003). Entrepreneurial motivation. Human resource management review, 13(2), 257-279.
Slater, S. F., & Narver, J. C. (1995). Market orientation and the learning organization. Journal of marketing, 59(3), 63-74.
Sökmen, A., Bilsel, M. A., & Erbil, C. (2013). Örgütsel adaletin çalışan motivasyonu ve performansı üzerindeki etkisi: bankacılık sektöründe bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 43-62.
Sun, H. C. (2003). Conceptual clarifications for “organizational learning”, “learning organization” and “a learning organization”. Human resource development international, 6(2), 153-166.
Suntur, A. S. (2012). Havacılık sektöründe iş ve çalışan niteliğinin çalışanların motivasyon ve iş tatminine etkisi (Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Süzen, E. (2020). İnovasyon stratejileri ve çalışan motivasyonun işletme performansına etkileri: sivil havacılık işletmesinde bir uygulama, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
Taşdemir, S. (2013). Motivasyon kavramına genel bir bakış, motivasyon araçları ve bilgi teknolojileri ve iletişim kurumu ölçeğinde bir model önerisi, (Yayınlanmamış İdari Uzmanlık Tezi) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Ankara.
Watkins, K., & Marsick, V. (1993). Sculptring The Learning Organization, San Francisco: JosseyBass. Weiner, B. (2013). Human motivation. Psychology Press.
Xie, D. (2005). Exploring organizational learning culture, job satisfaction, motivation to learn, organizational commitment, and internal service quality in a sport organization. (Yayımlanmamış doktora tezi), The Ohio State University, USA.
Yang, J. (2004). Qualitative knowledge capturing and organizational learning: two case studies in Taiwan hotels. Tourism Management, 25(4), 421-428.
Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.