Alptekin SÖKMEN, Gökhan KENEK, Ezgi UĞRAŞ

Etik Liderlik Ve Üretkenlik Karşıtı İş Davranışı İlişkisi: Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü

Bu çalışmanın amacı etik liderlik ile üretkenlik karşıtı iş davranışı arasındaki ilişkide örgütsel bağlılığın aracılık etkisini incelemektir. Araştırma, Türkiye genelinde inşaat sektöründe faaliyet gösteren özel bir şirketin 253 çalışanının katılımıyla tamamlanmıştır. Araştırma verileri anket yöntemi ile toplanmıştır ve verilere uygun olarak SPSS 23 programı aracılığıyla korelasyon ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre; etik liderlik örgütsel bağlılık ile pozitif yönlü, üretkenlik karşıtı iş davranışı ile ise negatif yönlü anlamlı ilişkilere sahiptir. Ayrıca, örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı iş davranışı arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen diğer bir sonuca göre ise örgütsel bağlılık, etik liderlik ile üretkenlik karşıtı iş davranışı arasında aracılık etkisine sahiptir.

The Relationship Between Ethical Leadership and Counterproductive Work Behaviours: The Mediating Role Of Organizational Commitment

The purpose of this study is to examine the mediator role of organizational commitment in the relationship between ethical leadership and counterproductive work behaviour. The datas of this study were obtained with survey method from 253 employees working in different departments in a firm that shows activity in the construction sector in Turkey. Correlation and regression analysis were applied by SPSS 23 programme. The results reveal that ethical leadership has a positive relationship with organitaional commitment; and negatif relationship with counterproductive work behaviour. Also, there is a negatif relationship between organizational commitment and counter-prductive work behaviour. Another result of the study is organitaional commitment has a mediating effect on the relationhip between ethical leadership and counterproductive work behaviors.

___

Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. In Advances in experimental social psychology (Vol. 2, pp. 267-299). Academic Press.
Allen, N. J., ve Meyer, J. P. (1990). The Measurement And Antecedents Of Affective, Continuance And Normative Commitment To The Organization. Journal Of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
Ambrose, M., Seabright, M. A. ve Schminke, M. (2002). “Sabotage in the workplace: The Role of Organizational Injustice”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 89: 947-965
Baron, R. M., ve Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173.
Bass, B. M., ve Stogdill, R. M. (1990). Bass & Stogdill's handbook of leadership: Theory, research, and managerial applications. Simon and Schuster.
Beauregard, T.A. (2014). Fairness Perceptions of Work-Lıt ifeBalance Initiatives: Effects on Counterproductive Work Behaviour. British Journal of Management, 1-18.
Becker, H S (1960) Notes on the concept of commitment American Journal of Sociology, 66, 32- 42
Berghofer, D. ve Schwartz G., (2008). The Ethical Leadership Scales (Ethical Competence Scale, Ethical Leadership Scale, Ethical Organization Scale), USE: Trafford Publishing.
Brown, M. E. ve Trevino, L. K. (2006). Ethical Leadership: A Review and Future Directions. The Leadership Quarterly, 17, 595-616.
Buchanan, B. (1974), Building Organizational Commitment: The Socialization Of Managers In Work Organizations, Administrative Science Quarterly,19(4), 533-546.
Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Routledge.
Çelik, V. (2000). Eğitimsel Liderlik‛, Pegem A. Yayıncılık, Ankara, 288.
Dalal, R. S. (2005). A meta-analysis of the relationship between organizational citizenship behavior and counterproductive work behavior. Journal of applied psychology, 90(6), 1241.
Demirtas, O., ve Akdogan, A. A. (2015). The effect of ethical leadership behavior on ethical climate, turnover intention, and affective commitment. Journal of Business Ethics, 130(1), 59-67.
Ejimabo, N. O. (2015). An Approach To Understanding Leadership Decision Making İn Organization. European Scientific Journal, Esj, 11(11).
Etzioni, A. (1965). Organizational control structure. Handbook of organizations, 650, 677.
Gill, H., Meyer, J. P., Lee, K., Shin, K. H., ve Yoon, C. Y. (2011). Affective and continuance commitment and their relations with deviant workplace behaviors in Korea. Asia Pacific Journal of Management, 28(3), 595-607.
Gruys, M. L., ve Sackett, P. R. (2003). Investigating The Dimensionality Of Counterproductive Work Behavior. International Journal Of Selection And Assessment, 11(1), 30-42.
Gül, H. (2002). Örgütsel Bağlılık Yaklaşımlarının Mukayesesi ve Değerlendirmesi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(2), 37-55.
Harvey, E. (2004). Liderlik ve Etik. Executive Excellence, 8(87), 23.
Hassan, S., Wright, B. E., ve Yukl, G. (2014). Does ethical leadership matter in government? Effects on organizational commitment, absenteeism, and willingness to report ethical problems. Public Administration Review, 74(3), 333-343.
Hayes, A. F. (2009). Beyond Baron and Kenny: Statistical mediation analysis in the new millennium. Communication monographs, 76(4), 408-420.
Helvacı, C., Oyman, T., Gündoğan, İ., Sözbilir, H., Parlak, O., Kadir, S., ve Güven, N. (2010) Mineralogy And Genesis Of The Lateritic Regolith Related Ni-Co Deposit Of The Çaldağ Area (Manisa, Western Anatolia), Turkey.
Kanten, P. Ve Ülker, F. (2014). “Yönetim Tarzının Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarına Etkisinde İşe Yabancılaşmanın Aracılık Rolü”, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 16-40.
Kanter, R. M. (1968). Commitment And Social Organization: A Study Of Commitment Mechanisms İn Utopian Communities. American Sociological Review, 499-517.
Kelloway, E.K., L. Francis, M. Prosser, J.E. Cameron (2010). “Counterproductive Work Behavior as Protest”, Human Reserch Management Review, 20(1), 18-25.
Kessler, S. R., Bruursema, K., Rodopman, B. Ve Spector, P. E. (2013). “Leadership, interpersonal conflict, and counterproductive work behavior: An examination of the stressor–strain process”, Negotiation and Conflict Management Research, 6(3), 180-190
Kılınç, A. Ç. (2010). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları göstermedüzeyleri ile öğretmenlerin yaşadıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim BilimleriAnabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Ankara.
Kim, W. G., ve Brymer, R. A. (2011). The effects of ethical leadership on manager job satisfaction, commitment, behavioral outcomes, and firm performance. International Journal of Hospitality Management, 30(4), 1020-1026.
Marcus, B. ve Schuler, H., (2004). Antecedents of Counterproductive Behavior at Work: A General Perspective, Journal of Applied Psychology, 89(4), 647-660.
Meyer, J. P., ve Allen, N. J. (1991). A Three-Component Conceptualization Of Organizational Commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
Meyer, J. P., ve Allen, N. J. (1997). Commitment İn The Workplace: Theory, Research, And Application (Advanced Topics İn Organizational Behavior). Thousand Oaks, Ca: Sage Publications.
Meyer, J. P., ve Allen, N. J. (2004). TCM employee commitment survey academic users guide 2004. London, Ontario, Canada: The University of Western Ontario, Department of Psychology.
Neubert, M. J., Carlson, D. S., Kacmar, K. M., Roberts, J. A. ve Chonko, L. B. (2009). The virtuous influence of ethical leadership behavior: Evidence from the field. Journal of Business Ethics, 90(2), 157-170.
Öcel, H. (2010). “Üretim Karşıtı İş Davranışları Ölçeği: Gerçeklik ve Güvenirlik Çalışması”, Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 18-26.
Pelit, E., Boylu, Y., & Güçer, E. (2007). Gazi Üniversitesi Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Akademisyenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 86-114.
Ramshida, A. P. ve Manikandan, K. (2013). Organizational commitment as a mediator of counterproductive work behavior and organizational culture. International Journal of Social Science & Interdisciplinary Research, 2(2), 59-69.
Robbins, Stephen P., Coulter, Mary (2012); Management, New Jersey, Prentice Hall, 11th Ed. Salancik, G. R. ve Pfeffer, J. (1977). An examination of need-satisfaction models of job attitudes. Administrative science quarterly, 427-456.
Sökmen, A. (2019). Etik Liderlik, Örgütsel Güven, İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Bir Hastane İşletmesinde Araştırma. Third Sector Social Economic Review, 54(2), 917- 934.
Sökmen, A., Kenek, G. ve Ekmekçioğlu, E. B. (2017). Etkileşimsel Adalet ve Duygusal Bağlılık İlişkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Düzenleyici Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 196-214.
Spector, P, S., Penney. (2006). The Dimensionality Of Counterproductivity: Are All Counterproductive Behaviors Created Equal?. Journal Of Vocational Behavior, 68(3), 446- 460.
Spector, P. E., Fox, S. (2002). An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 12, 269-292.
Spector, P. E., Fox, S. (2005). The stressor-emotion model of counterproductive work behavior: Invastigations of actors and targets, 46, Washington DC: American Pshcological Association.
Spector, P. E., Fox, S., Penney, L. M., Bruursema, K., Goh, A. ve Kessler, S. (2006). The dimensionality of counterproductivity: Are all counterproductive behaviors created equal?. Journal of vocational behavior, 68(3), 446-460.
Şahne, B. S., ve Şar, S. (2015). Liderlik kavramının tarihçesi ve Türkiye’de ilaç endüstrisinde liderliğin önemi. Marmara Pharmaceutical Journal, 19(2), 109-115.
Varinli, İ. (2004). Hizmet Kalitesi, Değer, Hasta Tatmini Ve Davranışsal Niyetler Arasındaki İlişki: Kayseri’de Poliklinik Hastalarına Yönelik Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 33-52.
Ver, Heather. (2009). Conceptions Of Leadership. Publishing By: Developmental Leadership Program.
Wiener, Y. (1982). Commitment İn Organizations: A Normative View. Academy Of Management Review, 7(3), 418-428.
Williams, Chuck. (2015). Principles Of Management 7th Edition. Publishing By: South-Western, Cengage Learning
Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya