İrfan YAZICIOĞLU, Gizem Sultan SARIKAYA, Ersan EROL

Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kooperatifçilik Sistemi İçerisinde Değerlendirilmesi

Kooperatifçilik, uzun tarihi geçmişi içerisinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde lokomatif olarak itici bir güç olmuştur. Ülkelerin ekonomik kalkınmasında, yardımlaşma ve dayanışmaya dayalı bir sistem olan kooperatifçilik, çeşitli sahalarda organize edilen bir yapıdadır. Bu sahalardan biri de gıda sektörüdür. Ülkelerin kültürlerini, kimliklerini yansıtan, iç turizm ve dış turizm hareketinde etkili bir faktör olan coğrafi işaretli ürünlerin kooperatifçilik sistemi içerisinde değerlendirilmesi durumunda hem yetiştiriciliğini yapan halk, hem de satın alacak olan tüketiciler ekonomik avantajlar elde edebileceklerdir. Yapılan literatür taraması sonucunda coğrafi işaretli ürünlerin birincil problemini denetimin oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın amacı coğrafi işaretli ürünlerin kooperatifçilik sistemi içerisinde değerlendirilmesinde denetim problemine ilişkin bir model ortaya konulmasıdır. Bu doğrultuda coğrafi işaretlerin denetimi hususunda kooperatifçilik sisteminin oluşturmuş olduğu ikili iç ve dış denetim sisteminden faydalanılabilir.

Evaluation of Geographic Indication Products in the Cooperative System

Cooperatives have been a driving force as a locomotive that has developed and developed with a long history. Cooperatives, a system based on solidarity and solidarity in the economic development of countries, is organized in various fields. One of these areas is the food sector. If the geographically indication products, which reflect the cultures and identities of the countries and which are an effective factor in the domestic tourism and foreign tourism movement, are evaluated within the cooperative system, both the people who produce them and the consumers who will buy them will have economic advantages. As a result of the literature review, it was determined that the primary problem of geographically indication products is inspection. The aim of this study is to present a model related to the audit problem in the evaluation of geographically indication products within the cooperative system. In this direction for the inspection of geographical indications internal and external audit system formed by the cooperative system can be utilized.

PDF

___

Acar, Y. (2018). Türkiye’deki Coğrafi İşaretli Ürünlerin Destinasyon Markalaması Kapsamında. Journal of Tourism And Gastronomy Studies, Cilt.6, Sayı:2, 163- 177.
Agarwal, S., Barone, M. J. (2005). Emerging Issues for Geographical Indication Branding Strategies, 9. Midwest Agribusiness Trade Research and Information Center, Iowa State University.
Alkan, Y. (2016). Tarım Kooperatiflerinin İstihdam Üzerindeki Etkileri. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.4, 113-131.
Altman, M. (2010). Cooperatives, History and Theories of. International Encyclopedia of Civil Society, IGI Global.
Ani L. Katchova And Timothy A. Woods .(2012). Association of Agricultural Economists (IAAE) Triennial Conference, Foz Do Iguaçu, Brazil.
Arıkan, M., Taşçıoğlu, Y. (2016). Avrupa Birliği’nde ve Türkiye’de Coğrafi İşaretli Ürünlerin Gelişimi ve Yasal Yapılanmanın İncelenmesi. 12. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27.
Başaran, H., Irmak, E. (2018). Edirne’de Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerde Ortaklık Yapısı ve Kooperatif Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, Cilt.21, 116-122.
Başkaya, E., P.(2017). “The Role Of Food Products Protected Under Geographıcal Indıcatıons On Cıty Brandıng”, Bahcesehır Unıversıty Graduate School of Social Sciences Master of Business Administration Program, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Belletti, G., Marescotti, A., Touzard, J. M. (2017). Geographical Indications, Public Goods, and Sustainable Development: The Roles of Actors’ Strategies and Public Policies. World Development, Cilt. 98, 45-57.
Bernardi, A. (2007). The Cooperative Organization: Economic, Organisational and Policy Issues, Journal For Cooperative Management.
Bozgeyik, H. (2009). Coğrafi İşaretlerin Kullanımı ve Denetimi (Antep Baklavasinin Coğrafi İşaret Olarak Tescili Üzerine).
Bramley, C., Biénabe, E., Kirsten, J. (2009). The Economics of Geographical Indications: Towards a Conceptual Framework for Geographical Indication Research in Developing Countries. The Economics of İntellectual Property, 109.
Čačić, J., Tratnik, M., Gajdoš Kljusurić, J., Čačić, D., & Kovačević, D. (2011). Wine With Geographical İndication–Awareness of Croatian Consumers. British Food Journal, Cilt.113, Sayı:1, 66-77.
Can, B. A., Engindeniz, S., Can, O. (2017). Kırsal Kalkınmada Kooperatiflerin Rolü Ve Önemi; Ss Çavuşlu Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Örneği, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 52, Özel sayı. 120-139.
Castellini, M., Maran, L. (2012). An Overview of Management Systems in the Cooperative Sector. An Analysis of the Italian Leghe. Journal of Co-Operative Accounting and Reporting, Cilt.1, Sayı:1, 5-28.
Ceylan, E. (2018). Köy Kalkınma Kooperatiflerinde Etik ve Sosyal Sorumluluğun Araştırılması; Kastamonu Köy Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Birliği Örneği, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
Chandola, H. V. (2006). Basmati Rice: Geographical Indication or Mis‐Indication. The Journal of World Intellectual Property, Cilt.9, Sayı:2, 166-188.
Coombe, R. J., Ives, S., & Huizenga, D. (2014). Geographical indications: the promise, perils and politics of protecting place-based products. The SAGE Handbook of Intellectual Property. London: SAGE Publications Ltd,
Çalışkan, V., Koç, H. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin Ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt.17, Sayı:28, 193-214.
Çankaya, F., Dinç, E., Kara, M. (2012). İç Denetimin Başarısını Etkileyen Denetim Türleri: Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Üzerinde Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:39, 47-67.
Çukur, F., Çukur, T. (2017). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kırsal Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi: Muğla İli Örneği. Turkish Journal Of Agricultural Economics, Cilt.23, Sayı:2, 187-194.
Dicle, R. (2016). Tarım Kredi Kooperatiflerinde iç kontrol sistemi ve iç denetim: Malatya Bölge Birliği Müdürlüğüne bağlı kooperatiflerde iç kontrol sistemi etkinliğinin araştırması, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Dogarawa, Ahmad Bello.(2010). The Role of Cooperative Societies in Economic Development.
Doğan, B. (2015). Coğrafi İşaret Korumasının Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Önemi. Social Sciences, Cilt.10, Sayı:2, 58-75.
Duguid, F., Durutaş, G., Wodzicki, M. (2015). Türkiye’de Kadın Kooperatifleri’nin Mevcut Durumu, The World Bank.
Duman, S. (2018). Kastamonu’ya Gelen Kayak Turistlerinin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu.
Durlu-Özkaya, F., Sünnetçioğlu, S., Can, A. (2013). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Hareketliliğinde Coğrafi İşaretlemenin Rolü, Journal Of Tourism and Gastronomy Studies, Cilt.1, Sayı:1, 13-20.
Eken, M. (2010). Tüketim Kooperatiflerinde Ortak-Kooperatif İlişkisi: Damla Tüketim Kooperatifi Örneği, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Everest, B., Yercan, M. (2016). Kooperatif Ortaklarının Kooperatifçilik İlkelerini Algılamaları Üzerine Bir Araştırma: Tarım Kredi Kooperatifleri Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt.53, Sayı:1, 67-73.
Fonte, M., Cucco, I. (2017). Cooperatives and Alternative Food Networks in Italy. The Long Road Towards A Social Economy in Agriculture. Journal of Rural Studies, Sayı:53, 291- 302.
Gangjee, D. (2015). Geographical Indications and Cultural Rights: The Intangible Cultural Heritage Connection. Research Handbook on Human Rights and Intellectual Property. Edward Elgar Publishing.
Geray, C. (1992). Kooperatifçiliğin Dünya'daki ve Türkiye’deki Nicel Gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt.47, Sayı:1, 427-441.
Gibson, R., Kobluk, D., and Gould, L. (2005). The Co-Operatıve Movement a Hıstorıcal Overvıew And Relevance to Northern & Aborıgınal Communıtıes.
Güreşçi, E., Gönç, M. (2017). Türkiye’de Kooperatiflerin Temel Sorunları ve Çözüm Önerileri Üzerine Düşünceler. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, Sayı:52, 219-229.
İloğlu, N. (2014). Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Denetimi Üzerine Farklı Ülke Sistemlerinin İncelenmesi ve Türkiye Uygulaması. Uzmanlık Tezi, Türk Patent Enstitüsü, Ankara.
İnternet Erişimi: Erişim Tarihi. 2/05/2019, Http://Www.Mevzuat.Gov.Tr/Mevzuatmetin/1.5.1163.Pdf
İnternet Kaynağı: Avrupa Birliği Fikri Mülkiyetler Ofisi, Erişim Tarihi: 5.09.2019 https://euipo.europa.eu/tunnelweb/secure/webdav/guest/document_library/observatory/do cuments/reports/Enforcement_of_GIs/EUIPO_Geographical_Indications_full_report_en. pdf
İnternet Kaynağı: Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında KHK, Erişim Tarihi: 10.06.2019, Http://Www.Mevzuat.Gov.Tr/Mevzuatmetin/4.5.555.Pdf
İnternet Kaynağı: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Erişim Tarihi: 18/06/2019, http://yapikooperatifportal.csb.gov.tr/Home/istatistik
İnternet Kaynağı: Erişim Tarihi: 04.09.2019, https://coopseurope.coop/sites/default/files/CoopsEurope_Brochure_HiResApril.pdf
İnternet Kaynağı: Erişim Tarihi: 13.06.2019,Http://Www.Mevzuat.Gov.Tr/Mevzuatmetin/4.5.555.Pdf
İnternet Kaynağı: Erişim Tarihi: 13.06.2019,Https://Www.Oka.Org.Tr/Documents/Cografiisaretliurunlertokatcalistayisonu craporu.Pdf
İnternet Kaynağı: Food and Agricultural Organization, Erişim Tarihi: 19.06.2019, http://www.fao.org/3/I8737EN/i8737en.pdf
İnternet Kaynağı: Ticaret Bakanlığı, Erişim Tarihi: 2/05/2019, Https://Esnaf.Ticaret.Gov.Tr/Dokuman-Ve-Formlar/Kooperatifler/İstatistiki-Veriler
İnternet Kaynağı: Türk Dil Kurumu, Erişim Tarihi: 26.04.2019. Http://Www.Tdk.Gov.Tr/
İnternet Kaynağı: Türk Patent Entitüsü, Erişim Tarihi: 3.05.2019, Https://Www.Turkpatent.Gov.Tr
İnternet Kaynağı: Türk Patent ve Marka Kurumu, Erişim Tarihi: 4.09.2019, https://www.ci.gov.tr/veri-tabani
İnternet Kaynağı: Türkiye İstatistik Kurumu, Erişim Tarihi 29.04.2019, Www.Tüik.Gov.Tr
İnternet Kaynağı: Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı, Erişim Tarihi: 5.09.2019,https://www.sanayi.gov.tr/handlers/DokumanGetHandler.ashx?dokumanId=10 d3f687-62ad-4d27-9694-4e736ea1b76d
Kan, M., Gülçubuk, B. (2008). Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler. UÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt.22, Sayı:2, 57-66.
Kan, M., Gülçubuk, B., Kan, A., Küçükçongar, M., Küçükçongar, M. (2010). Coğrafi İşaret Olarak Karaman Divle Tulum Peyniri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt.12, Sayı:19, 15-23.
Kantaroğlu, M. ve Demirbaş, N. (2018). Türkiye’de Coğrafi İşaretli Gıda Ürünleri Üretim Potansiyelinin Değerlendirilmesi. VIII. IBANESS Kongreler Serisi, 21-22 Nisan, PlovdivBulgaristan.
Karaorman, F. (2013). Kooperatiflerde Denetim ve Tekirdağ İli Saray İlçesi Örneği, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Kaya, S. Y., Şahin, E. (2018). Tescilden Uygulamaya Coğrafi İşaretler: Adana Kebabı Üzerine Bir İnceleme. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt.2, Sayı:1, 189-199.
Kılıçarslan, M. (2013). Nakliye Kooperatiflerinin Üyeleri Üzerinde Meydana Getirdiği Kooperatif Etki: Yozgat Kamyoncular Kooperatifinde Bir Uygulama, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Köksal, K. (2006). Üretim Kooperatiflerinden Aracılık Kooperatiflerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Küçükkaplan, İ. (2003). Kooperatif Bankacılığı ve Dünya Genelindeki Uygulamaları, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.8, Sayı:3, 27-48.
Lerman, Z., Parliament, C. (1991). Size and Industry Effects in the Performance of Agricultural Cooperatives. Agricultural Economics, Cilt.6, Sayı:1, 15-29.
Local Foods and Food Cooperatives: Ethics, Economics and Competition Issues Ani L. Katchova and Timothy A. Woods University of Kentucky.
Marie‐Vivien, D. (2008). From Plant Variety Definition to Geographical Indication Protection: A Search for the Link Between Basmati Rice and India/Pakistan. The Journal of World Intellectual Property, Cilt.11, Sayı:4, 321-344.
Meral, Y., Şahin, A. (2013). Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı: Gemlik Zeytini Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, Cilt.16, Sayı:4, 16-24.
Mercan, Ş. O., Üzülmez, M. (2014). Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Turizm Gelişimindeki Önemi: Çanakkale İli Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.29, Sayı:2, 67-94.
Mülayim, Z, G. (2013). Kooperatifçilik, 7.Baskı, Ankara.
Nebiler, E. (2010). Türkiye’deki Kooperatiflerin Lojistik Faaliyetleri: Nakliye Kooperatiflerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Oana, D. B. (2015). The Structure of the Cooperatıve System within The Contemporary Market Economy. Annals Of'constantin Brancusi'University Of Targu-Jiu. Economy Series, (6).
Oraman, Y. (2015). Türkiye’de Coğrafi İşaretli Ürünler. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.1, Sayı:1, 76-85.
Orhan, A. (2010). Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde" Coğrafi İşaretlerin" Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği. Anatolia: Turizm Arastirmalari Dergisi, Cilt.21, Sayı:2, 243-254.
Öksüz, E. (1982). Kooperatifçilik Kavramı ve İlkelerinin Işığında Türkiye'de Köy Kalkınma Kooperatifleri, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Cilt.31, 329-358.
Örki, A. (2016). Ekonomik Kalkınmada Kooperatiflerin Öneminin Örneklerle Değerlendirilmesi. Journal of Economics & Management Sciences, Cilt.3, Sayı:2, 13-22.
Özdemir, H. (2010). Kooperatiflerde Dış Denetim, Mali Çözüm, 151-163.
Pektaş, G. Ö. E., Kahraman, C., Alkan, G. Türkiye’de Coğrafi İşaretler Ve İhracat Pazarlaması Açısından Değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt.23, Sayı:39, 65-82.
Ricard, D. (2015). Dairy Cooperatives in the French Mountains. Heritage, Diversity of Structures, Dynamics of Movement. Journal of Alpine Research| Revue de géographie alpine, (103- 1).
Saner,R., Yiu, L., Filadoro, M.(2012). Cooperatives‐ Conspicuously Absent İn Trade & Development Discourse, ISSN 2235-8048.
Shaffer, J. (1999). Historical Dictionary Of The Cooperative Movement, Scarecrow Press. London.
Suh, J., Macpherson, A. (2007). The İmpact Of Geographical İndication On The Revitalisation Of A Regional Economy: A Case Study Of ‘Boseong’green Tea. Area, Cilt.39, Sayı:4, 518-527.
Szabo, G. G. (2007). “Co-Operative İdentity”: A Theoretical Concept for Economic Analysis of Practical Co-Operation Dynamics. Studies in Agricultural Economics, 5-22.
Şahin, G. (2013). Coğrafi İşaretlerin Önemi ve Vize (Kırklareli)’nin Coğrafi İşaretleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:15, 23-37.
Tanrıkulu, M. (2007). Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Tespiti ve Tescil Edilmesinin Önemi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, Cilt.1, Sayı:2, 173-184.
Taşdan, K., Albayrak, M., Albayrak, K. (2014). Coğrafi İşaret Tescilli Geleneksel Ürünlerde İzlenebilirlik: Ankara İli Örneği, XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3, 1292-1300.
Tchami, G. (2007). Handbook On Cooperatives For Use By Workers Organizations.
Tekelioğlu, Y. (2013). Coğrafi İşaretleme, 3. Uluslararası Antalya Coğrafi İşaretler Seminerinin Ardından.
Tuncay, M., (2009). Coğrafi İşaretlerin Korunması, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.
Uluocak, İ. (2009). Kooperatifçilik Eğitiminin Ülkemizdeki Durumu ve Kooperatif Tarzı Yapılanmanın Özel Öğretim Kurumlarında Uygulanması, Bursa Çağdaş Eğitim Kooperatifi Örneği.
Van Vugt, M., Biel, A., Snyder, M., Tyler, T. R. (2012). Perspectives on Cooperation in Modern Society: Helping the Self, The Community, and Society. In Cooperation in Modern Society. Routledge.
Wanyama, F. O. (2016). Cooperatives And The Sustainable Development Goals A Contribution to the Post-2015 Development Debate.
Yanar, A., Tağı, S. Ö. (2014). Burdur İline Ait Coğrafi İşaretlerin Belirlenmesi ve Özgün Turistik Hediyelik Eşya Tasarım Önerileri. Art-E Sanat Dergisi, Cilt.1, Sayı:1, 29-41.
Yazıcı, A, S. (2016). 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’na Göre Kooperatiflerin Denetimi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.