Hüseyin GÜLER, Ebru ÖZGÜR GÜLER, Ceren BÖRÜBAN

4+4+4 SİSTEMİNDE DEVLET VE ÖZEL OKUL ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE BİLİNCİ VE TUTUMUNUN KARŞILAŞTIRILMASI

Çevre kirliliğinin temel nedeni insan faaliyetleridir. Bu nedenle çevre bilinci ve hassasiyeti açısından toplumu oluşturan bireylerin, firmaların ve ülkeyi yönetiminde söz sahibi olanların önemi büyüktür. Bu yüzden geleceğin yetişkinleri olan çocukların, gerek evde gerekse okulda çevre bilinci ve hassasiyetlerinin oluşturulmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı ilk, orta ve lise kademesinde devlet ve özel okullarda öğrenim gören öğrencilerin çevre bilinci ve tutumlarının incelenmesi ve cinsiyet, yaş, okul türü (özel ve devlet) ve kademeye (ilk, orta ve lise) göre karşılaştırılmasıdır. Öğrencilerin çevre bilinci ve tutumuyla ilgili bir anket Adana’da öğrenim gören ve rasgele seçilen 405 öğrenciye uygulanmıştır. Ankette demografik soruların yanı sıra çevre bilinci ve tutumu ölçeği de yer almaktadır. Ölçeğin güvenilirlik ve geçerliliği Cronbach alfa katsayısı ve faktör analizi ile incelenmiştir. Faktör analizi sonucunda çevre bilinci ve tutumu için altı faktör elde edilmiştir. Bu altı faktörün her biri için özel-devlet okulu, erkek-kız öğrenci, yaş grupları ve ilk, orta ve lise kademeleri arasında anlamlı fark olup olmadığı t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testleri ile sınanmıştır.

COMPARISON OF PUBLIC AND PRIVATE SCHOOL STUDENTS’ ATTITUDE AND KNOWLEDGE TOWARDS ENVIRONMENT WITHIN 4+4+4 SYSTEM

The main reason of environmental pollution is human activity. Thus, individuals, firms, country governorswho comprise the society are very important to have environment knowledge and sensibility. Therefore, itis believed that it is necessary to build environment knowledge and sensibility to children, who are theadults of future, in school and at home. The purpose of the paper is to evaluate primary, secondary, andhigh school students’ attitude and knowledge about environment and to make comparisons for categoriesof gender, age, type of school (private and public), and degree (primary, secondary, and high school).A survey about student’s attitude and knowledge towards environment is applied on 405 randomlyselected children from Adana. The survey consists of demographic questions and the environmentalattitude and knowledge scale. Reliability and consistency of the scale is verified with Cronbach’s alphacoefficient and exploratory factor analysis. Factor analysis reveals that the environmental attitude andknowledge scale has six components. For each of the six components, the differences between private andpublic schools, male and female students, age groups, and primary, secondary, and high school studentsare tested with t and ANOVA tests.

PDF

___

Aksoy, B. (2014). Endüstri bölgesinde yaşayan ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal eğilimleri (Dilovası örneği). Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, Journal of World of Turks, 6(1), 111–122.
Aslan, O., Uluçınar Sağır, Ş., & Cansaran, A. (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlanması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 283–295.
Aytaç, M., & Öngen, B. (2012). Doğrulayıcı faktör analizi ile yeni çevresel paradigma ölçeğinin yapı geçerliliğinin incelenmesi. İstatistikçiler Dergisi, 5(1), 14–22.
Berberoglu, G., & Tosunoglu, C. (1995). Exploratory and confirmatory factor analyses of an environmental attitude scale (EAS) for Turkish university students. Journal of Environmental Education, 26(3), 40–43. https://doi.org/10.1080/00958964.1995.9941444
Çetin Balcı, E. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 395–407.
Dunlap, R. E., & Van Liere, K. D. (1978). The “New Environmental Paradigm.” The Journal of Environmental Education, 9(4), 10–19. https://doi.org/10.1080/00958964.1978.10801875
Dunlap, R. E., Van Liere, K. D., Mertig, A. G., & Jones, R. E. (2000). Measuring endorsement of the new ecological paradigm: A revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56(3), 425–442.
Ek, H. N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G., & Şeker, S. (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin Farklı Akademik Alanlarında Öğrenim Gören İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları ve Duyarlılıkları. Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125–136.
Erol, G. H., & Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers’ attitudes toward environment and environmental problems. International Journal Of Environmental and Science Education, 1(1), 65–77.
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91–100.
Goldman, D., Yavetz, B., & Pe’er, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in Israel: Environmental behavior of new students. Journal of Environmental Education, 38(1), 3–22.
Karatekin, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstütüsü, Ankara.
Leeming, F. C., Dwyer, W. O., & Bracken, B. A. (1995). Children’s environmental attitude and knowledge scale: Construction and validation. The Journal of Environmental Education, 26(3), 22–31. https://doi.org/10.1080/00958964.1995.9941442
Özmehmet, E. (2008). Dünya’da ve Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Journal of Yasar University, 3(12), 1853–1876.
Öztürk, G., Yılmaz Tüzün, Ö., & Teksöz, G. (2013). Exploring environmental literacy through demographic variables. İlköğretim Online, 12(4), 926–973.
Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99–110.
Schultz, P. W., Gouveia, V. V, Cameron, L. D., Tankha, G., Schmuck, P., & Franek, M. (2005). Values and their relationship to environmental concern and conservation behavior. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36(4), 457–475.
Seçgin, F., Yalvaç, G., & Çetin, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları. In ICONTE International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 November 2010 (pp. 391–398). Antalya, Turkey.
Tahiroğlu, M., Yıldırım, T., & Çetin, T. (2010). Değer eğitimi yöntemlerine uygun geliştirilen çevre eğitimi etkinliğinin, ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 231–248.
Teksöz, G., Şahin, E., & Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307–320.
Timur, S., & Yılmaz, M. (2013). Çevre davranış ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 317–333.
Tuncer, G., Tekkaya, C., Sungur, S., Cakiroglu, J., Ertepinar, H., & Kaplowitz, M. (2009). Assessing pre-service teachers’ environmental literacy in Turkey as a mean to develop teacher education programs. International Journal of Educational Development, 29(4), 426–436. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2008.10.003
Ünal, S., & Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaeğitim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 142–154.
Uzun, N., Atlı, K., & Sağlam, N. (2010). Evaluation of the high school students’ environmental attitudes and interest levels: Kalecik-Turkey sample. Eurasian Journal of Educational Research, 41, 165–181.
Uzun, N., & Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240–250.
Yalçınkaya, E. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (25), 137–151.
Yaşaroğlu, C., & Akdağ, M. (2013). İlköğretim birinci kademe için çevreye yönelik tutum ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü Dergisi, 6(13), 253–275.