SANATTAN SANAT ÜRETİMİ ve TAKI SANATINA YANSIMALARI

Uyarlama teriminin daha çok edebiyat, tiyatro ve sinema sanat dalları ile doğrudan ilintili olduğu söylenebilir. Bu terim asıl ait olduğu sanat dallarında, birbirine adapte edilmiş ve bir ahenk ile dengeli bir şekilde birbirine uydurulmuş yazınları ve performansları karşılamaktadır. Başka disiplinlerde de karşılaşılan uyarlama olgusu plastik ve geleneksel sanatların neredeyse tamamında sanatsal üretimlerin konusu olabilmektedir. Böyle bir tablonun oluşmasında sanatsal üretimlere aracılık edecek birtakım harekete geçirici dürtülerin sanatçı tarafından araştırılması/kurcalanması kuşkusuz önemli bir rol oynamaktadır. Son yıllarda lisansüstü eğitim programlarında oldukça fazla görülen disiplinler arası ve multidisipliner yaklaşımların mevcudiyeti, aslında bir şekilde sanat dalları arasında uyarlamaları teşvik ettiği, ortak çalışma alanları oluşturduğu sonucunu doğurmaktadır. Bu alanla ilgili olarak üretim yapmadan önce kavramsal olarak bu terimin doğru yere oturtulması gerekmektedir çünkü ilham (esin), öykünme (taklit), kopya, yorumlama, aktarım ve analoji sanatsal üretimler yorumlanırken sıklıkla kullanılan terimlerdir. Hangi isimlendirmenin tercih edildiğinden bağımsız olarak, bu alandaki tüm eylemler sanattan sanat yapma yöntemi olarak kabul edilebilir. Bir romanın tiyatro veya sinemaya uyarlanması zaten bilinen ve göz önünde olan bir sanatsal üretimdir. Bunun yanı sıra plastik ve geleneksel sanatların birçoğunda olduğu gibi takı sanatı alanında da bazı uyarlamalar tespit edilmiştir. Bu uyarlamalarda neyin nasıl adapte edildiği analiz edilecektir. Araştırmanın sonunda ise sanatta uyarlama temasına uygun farklı sanat dallarından takı sanatına uyarlamalar yapılacaktır. Araştırmanın çerçevesini sırasıyla, uyarlamanın düşünce sistematiği yani kuramsal çerçeve, mevcut eserlere ait veri toplama ve gözlem, son olarak da geleneksel üretim teknikleri kullanılarak sanatsal çıktılar (takı formları) elde edilecektir. Metodolojik olarak bu çalışma betimsel modele dayalı nitel bir araştırma örneğidir.

Anahtar Kelimeler:

Uyarlama, Geleneksel Sanatlar, Plastik Sanatlar, Takı Sanatı, Maden Sanatı

Art from Art Production and Its Reflections to the Art of Jewelry

It can be said that the term adaptation is directly related to the art branches of lite-rature, theater, and cinema. This term refers to literature and performances that are adapted to each other and balanced with harmony in the branches of art to which it belongs. The phenomenon of adaptation, which is also encountered in other disciplines, can be the subject of artistic productions in almost all of the plastic and traditional arts. In the formation of such a framework, the artist's investigation of some motivating impulses that will mediate artistic productions undoubtedly plays an important role. The existence of "interdisciplinary and multidisciplinary" approaches, which have been seen quite a lot in graduate education programs in recent years, actually leads to the conclusion that it somehow encourages adaptations between branches of art and creates common study areas. Conceptually, this term should be placed in the right place before producing in this field, because inspiration, imitation, copy, interpretation, transfer, and analogy are terms that are frequently used when interpreting artistic productions. Regardless of which nomenclature is preferred, all actions in this field can be considered a method of making art from art. Adapting a novel to theater or cinema is an artistic production that is already known and visible. In addition, some adaptations have been identified in the field of jewelry art, as in many of the plastic and traditional arts. In these adaptations, what has been adapted and how will be analyzed. At the end of the research, adaptations will be made from different branches of art to the art of jewelry following the theme of adaptation in art. Artistic outputs (jewelry forms) will be obtained by using the system of thought of adapting the research framework, that is, the theoretical framework, data collection and observation of existing works, and finally, traditional production techniques. Methodologically, this study is an example of qualitative research based on the descriptive model.

Keywords:

Adaptation, Plastic Arts, Traditional Arts, Jewelry Art, Metalsmith,

PDF

___

Acar, S. ve Önemli, S. (2018). Çağdaş sanatta bir ifade aracı olarak halı. Researcher: Social Science Studies, 6 (4), 340-362.
Adıgüzel, Ö. (2022, Mart 30). Drama, sanat ve hayat ilişkisi, insan toplum ve medeniyet dersi, T.C. Mardin Artuklu Üniversitesi YouTube Kanalı [Video] https://www.youtube.com/watch?v=DIJFu9lpP8E. .
Aktulum, K. (2016). Resimsel alıntı. Çizgi Kitabevi Yayınları.
Allak, F. (2022). Anadolu’daki kilim motiflerinin gümüş-telkari alanına uygulanması: Mardin Olgunlaşma Enstitüsü Örneği. International Journal of Mardin Studies, 3(1), 55-72.
Altındiş, D. (2019). Mona Lisa bize bakmıyormuş. Koç Üniversitesi. https://kurious.ku.edu.tr/haberler/mona-lisa-bize-bakmiyormus [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022]. Anonim, (2014). The inspiration. http://palmierogioielli.com/ispirazione.php?lang=en [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Arslan A.A. ve Yeşilmen, F. (2021). Çağdaş takı tasarımında epoksi reçine kullanımı. Sanat ve Sosyal Bilimler Sempozyumu Tam Metin Bildiriler Kitabı. Paradigma Akademi.
Athensjewelryweek (2020). Central exhibition: invited artists, Helena Lehtinen. https://athensjewelryweek.com/2020/participants/central-exhibition-invited-artists/helena-lehtinen/ [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Aydın, E. (2017). 19. ve 20.yüzyıl batı resim sanatında yeniden yorumlamalar (Avrupa ve Uzak Doğu etkileşimi) [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
Bazin, A. (1966). Çağdaş sinemanın sorunları. (N. Özön Çev.) Bilgi Yayınları.
Bereketli, E. (2016). Geleneksel sanatlar, yeniden. Artful living. https://artfulliving.com.tr/sanat/geleneksel -sanatlar-yeniden-i-6933. [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Can, M. (2017). Anadolu Türk kültüründe kanaviçe. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10(20), 319-334.
Canay, A. (2011). Anadolu’da üretilen kilim motifleri ve seramik sanatında yorumlanması. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Çeber, T. (2018). Plastik sanatlardaki üretimlerde ele alınış biçimiyle göç olgusu. Sanat ve Tasarım Dergisi. 22, 97-109.
Childe, V. G. (1946). Doğunun prehistoryası. (Ş. A. Kansu Çev.). Türk Tarih Kurumu.
Dirilgen, Ç. (2019). Metinlerarası bağlamda 2010 sonrası Hollywood yapımı masal uyarlamalarındaki biçimsel dönüşümler. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
Drake, C. (t.y.). Faig Ahmed. https://faigahmed.com. [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
French, C.L. (1991). Creative plagiarism: Jean Renoir and the art of adaptation.[Doctoral dissertation, University College London].
Giannetti, L. (1982). Understanding movies. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.
Gouveia, A. (2016). Zaha Hadid’s last ever works revealed. Emirates woman https://emirateswoman.com/georg-jensen-zaha-hadids-legacy-contines/ [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Hutcheon, L. (2003). From page to stage to screen: the age of adaptation. M. Goldberg (Ed.), The University Professor Lecture Series içinde (37 – 52). University of Toronto Press.
Hutcheon, L. (2006.) A theory of adaptation. Routledge Publishing.
Kar, M. (2021). Günümüz heykel sanatında biçim simge etkileşimi. Ulakbilge, 56, 49-61. Doi: 10.7816/ulakbilge-09-56-05
Karaduman, M. ve Aciyan, E. P. (2020). Baudrillard’ın simülasyon kuramı bağlamında dijital oyunlar ve bağımlılık üzerine bir değerlendirme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 22(1), 453-472.
Karakoç, N. (2016). Zaha Hadid kendi binalarından izler taşıyan takılar tasarladı. https://www.arkitera.com/haber/zaha-hadid-kendi-binalarindan-izler-tasiyan-takilar-tasarladi/ Arkitera. [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Kurnaz, C. (2007). Osmanlı şair okulu. Birleşik Dağıtım Kitabevi.
Leitch, T. (2007). Film adaptation and its discontents. John Hopkins University Press.
Lokalhelsinki (t.y.). Lokal. https://lokalhelsinki.com/helena-lehtinen [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Özaltun, I. (2010). Müzik-Edebiyat ilişkisi içinde Stravinsky’nin Divertimento’su üzerine bir inceleme. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
Özatmaca, D. (2017). 68 tane etamin goblen ve kanaviçe örnekleri. Nazarca. https://nazarca.com/68-tane-etamin-goblen-ve-kanavice-ornekleri [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Özenç, E.Ö. ve Yörük, İ. (2019). Her yönüyle E-spor: Takım sahibi, sponsor ve E-sporcu Adaylarının El Kitabı. Benim Kitap.
Özkendirci, B. (2016). Geleceğin zemin tekstillerini tasarlamak. İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 23-53.
Palmierogioielli (2014). Art collection, homage to munch https://www.palmierogioielli.com/dettaglio_prd.php?vSect=gioielli&vColl=art-collection53172b42685ea&vMode&lang=en [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Pascual, M. (2013). Unique pieces / Piezas únicas. Blogspot. http://lasmmpascual.blogspot.com/ [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Peramuseum.org. (2022). Orientalist Painting Collection/The Tortoise Trainer. https://www.peramuseum.org/collection/orientalist-painting-collection/15 [Erişim tarihi: 22 Aralık 2022].
Perkins, J. (t.y.). Jane Perkins. https://janeperkins.co.uk/plastic-classics/ [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Pngimage.net. (t.y.). Piezas tetris png 6. https://pngimage.net/piezas-tetris-png-6/ [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Rodop, S. (2017). Tasarım ilke ve yöntemlerinin mücevher tasarımı bağlamında incelenmesi. Sanat-Tasarım Dergisi, 8(8), 21-27. https://doi.org/10.17490/Sanat.2018.17
Rubylane (t.y.). Treasure fine jewelry. https://www.rubylane.com/item/2033957-R0000TRTNx2f1x2e2548/Zaha-Hadid-for-Georg-Jensen-18 [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Saraçoğlu, A. (2015). Divriği Ulu Camii ve Şifahane Taç Kapı süslemelerindeki motiflerin kuyumculukta kullanılan (cad-cam) bilgisayar teknolojileriyle takıya aktarılması. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
Schmitt, E. (2013). Designer’s oeuvre stretches far beyond buildings. Sparkle. www.sparkle.com/frank-gehrys-wearable-architecture-2/#.YoqxN1RBzIU [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Sevim, K. Ve Canay, A. (2013). Anadolu’da üretilen kilim motiflerinden bukağı motifi ve bu motiften çıkan seramik çalışmalar. İdil Dergisi, 2(6), 60-70. Doi: 10.7816/idil-02-06-05
Sezen, D. (2013). Bir sanatsal ifade aracı olarak dijital oyunlar. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 45, 129-147.
Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2003). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü. Remzi Kitabevi
Srivastava, N, Goel, A. ve Rani, S. (2019). Adaptation of mandala art for development of design suitable for textile articles. International Journal of Home Science, 5(3), 1-4.
Şengül, H. P. (2022). Mandala nedir? Mandala nasıl yapılır? Ne işe yarar? Evim Dergisi. www.evimdergisi.com.tr/mandala-nedir-mandala-nasil-yapilir-ne-ise-yarar. [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Taidekeskus-ita. (2020). Roikka – Helena Lehtinen - Please don’t wake me up from this wonderful dream. https://www.taidekeskus-ita.fi/lehtinen/ [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022]
Tansuğ, S. (1998). Sanatın görsel dili. Remzi Kitabevi.
Tepe, G. (2019). Türk hamam kültürü, hamamlarda kullanılan eşyalar ve çini sanatına uyarlanması. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi] Uşak Üniversitesi.
Tetikçi, İ. (2017). Resim sanatında kopya, taklit ve esinlenme. İdil Dergisi, 3(36), 2273-2290.
Tokmak, S. (2015). Halkar detay. https://www.instagram.com/p/-g14K8RBHP/?epik=dj0yJnU9Qk1R Y2NkejBmR0dhNjJVcjlHREdaZmFHZkd6dmt5ZDMmcD0wJm49OF9ack9aNWRpc1ZFekpDMzBvNWJfQSZ0PUFBQUFBR014Y3FZ. [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Türe, A ve Savaşçın, M.Y. (2000). Kuyumculuğun doğuşu. F. Arman (Ed.). Goldaş Kültür Yayınları.
Türk Dil Kurumu. (t.y.). Taklit. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Türk Dil Kurumu. (t.y.). Uyarlama. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Türkiye Kültür Portalı. (t.y). El sanatları geleneği. https://www.kulturportali.gov.tr/portal/el-sanatlari-gelenegi-1
Ürgir, B. (2019). Edvard Munch’ın dünyaca ünlü çığlık tablosu 1994’de nasıl çalındı? Liste list https://listelist.com/ciglik-tablosu-nasil-calindi/ [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Vero, L. (2017). Frank Gehry – Star architects and their jewelleries – Part 2. Lazar Vero. www.lazarvero.com/en/blog/frank-gehry-star-architects-and-their-jewelleries-part-2. [Erişim tarihi: 28 Eylül 2022].
Yağmur, Ö. ve Zorlu, İ. (2021). Sanatta biyomimetik ve deneysel takı uygulaması. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 27(47), 387-399. Doi: 10.32547/ataunigsed.947676
Yeşilmen, N. (2018). Takının tarihsel gelişim süreci ve 21. yüzyılda takı anlayışı seramik-metal kili ile çağdaş takı yorumlamaları [ Yayımlanmış sanatta yeterlik tezi]. Anadolu Üniversitesi.
Yılmaz, M. (2010). Özgün, kopya, taklit, sahte. Rh+ Art Magazine. 71. 44-47.
Wright, L. (2006). Character design for mobile devices. Focal Press.