Güncel Sergileme Pratiklerinde Eleştirel Küratöryal Yaklaşımlar

18. yüzyılda müzelerin kamuya açılmasıyla birlikte dönemin bilimsel, teknolojik, sosyo-politik ve kültürel anlayışları küratörlük uygulamalarına da yansımıştır. Bu dönemdeki sergileme politikalarında siyasal iktidarların söylemlerini ve temsil biçimlerini görmek mümkündür. Tarihsel süreç içerisinde kültür-sanat alanında yaşanan dönüşümler ve toplumsal muhalefet hareketlerinin etkileri sonucunda sanat kurumları ve küratöryal pratikler sorgulanmaya başlamıştır. 1960’lardan sonra kurumlardan bağımsızlaşan küratörler, eleştirel sergileme modellerinin inşasında önemli bir figür haline gelmiştir. Bu bağlamda, güncel sergileme pratiklerinde eleştirel küratörlük yaklaşımlarının yaygın bir eğilim olduğu söylenebilir. Eleştirel küratörlük cinsiyet, cinsel yönelim, ırksal, sınıfsal ve benzeri eşitsizlikleri sanatsal ve kültürel bağlamlarıyla sorunsallaştıran bir üst kavram olarak tarif edilebilir. Bu makalede müzelerin doğuşu, küratörlüğün ortaya çıkışı ve eleştirel küratörlüğün toplumsal muhalefet hareketleri ile ilişkilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Küratörlük, sergileme politikaları, eleştirel müzecilik

Critical Curatorial Approaches in Contemporary Exhibition Practices

With the opening of museums to the public in the 18th century, the scientific, technological, socio-political, and cultural understandings of the period were also reflected in curatorial practices. It is possible to see the discourses and representations of political powers in the exhibition policies of this period. Historical process, art institutions and curatorial practices, all have begun to be interrogated due to transformations occurred in field of culture and art along with the impact of social movements. Since 1960s, curators have become an important figure in devising of critical exhibition models. In short, critical curation can be described as a meta-concept that problematizes gender, sexual orientation, racial, class and similar inequalities with their artistic and cultural contexts. In this article, the birth of museums, the emergence of curation and the relations of critical curation with social opposition movements are discussed.

Keywords:

Curatorship, exhibition policies, critical museology,

PDF

___

American Association of Museums Curators Committee. (2009). A code of ethics for curators. https://www.aam-us.org/wp-content/uploads/2018/01/curcomethics.pdf [Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022].
Antmen, A. (2006). The critic’s role in the age of the curator. AICA Conference: Critical Evaluation Reloaded, Paris: AICA Press. 1-7.
Brenson, M. (1998). The curator’s moment. Art Journal, 57 (4), 16- 27.
C. Kerry. (2017). RI talk #2: Kerry Campbell–TMT projects Luton. https://readinginternational.org/programme/ri-talk-4-kerry-campbell-tmt-projectsluton/ [Erişim tarihi: 19 Mart 2022].
Dimitrakaki, A. & N. Shaked. (2021). Feminism, instituting, and the politics of recognition in global capitalism. OnCurating, 52, 11-20.
Enwezor, O. (2003). The postcolonial constellation: Contemporary art in a state of permanent transition. Research in African Literatures, 34 (4), 57-82.
Hooks, B. (1992). Black look: Race and representation. Boston: South End Press.
Hooper-Greenhill, E. (1992). Museums and the shaping of knowledge. London and New York: Routledge.
Hufschmidt, I. (2018). The queer institutional, or how to inspire queer curating. OnCurating, 37, 29-32.
Huyssen, A. (2006). Bellek yitiminden kaçış: kitle iletişim aracı olarak müze. A. Artun (Ed.), Tarih sahneleri sanat müzeleri 2: Müze ve eleştirel düşünce içinde (259-296) (K. Atakay Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
ICOM. (2017). ICOM code of ethics for museums. https://icom.museum/wp-content/uploads/2018/07/ICOM-code-En-web.pdf [Erişim tarihi: 18 Mart.2022].
Karadeniz, C. (2018). Müze, kültür, toplum: Çağdaş müze ve müzenin toplumsal işlevleri. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. Katz, J. & Ä. Söll. (2018). Queer exhibitions/Queer curating. OnCurating, 37, 2-4.
Kinsman, H. (2017). An interview with Bisi Silva. In profile: Bisi Silva. The independent curator on 25 years in the arts. Frieze. https://www.frieze.com/article/profile-bisi-silva [Erişim tarihi: 21 Mart 2022].
Madžoski, V. (2016). Küratörlük: Koruma ve kapatmanın diyalektiği. (M. Haydaroğlu Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Mansions of the Future. (2017). About. https://mansionsofthefuture.org/about/ [Erişim tarihi: 16 Mart 2022].
Martin, J. H. (2010). Indepented curator. S. Rand & H. Kouris (Eds.) In Cautionary tales: critical curating (36-45). New York: Apexart.
Murray, D. (1904). Museums: Their history and their use. Glasgow: James MacLehose & Sons.
Nochlin, L. (2006). Müzeler ve radikaller: Bir olağanüstü durumlar tarihi. A. Artun (Ed.) Tarih sahneleri sanat müzeleri 2: Müze ve eleştirel düşünce içinde (11-48) (R. Akman Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Obrist, H. U. (2008). A brief history of curating. Zurich: JRP|Ringier.
O’Doherty, B. (2010). Beyaz küpün içinde: Galeri mekânının ideolojisi (A. Antmen Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Öztürk, Y. (2017). Türkiye tarihinde sergileme politikaları ve küratörlük mesleği: Beral Madra örneği. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztürk, Y. (2021). Sergileme politikalarında alternatif yaklaşımlar: Feminist küratöryal pratiklere hâlâ ihtiyaç var mı? Folklor Edebiyat Dergisi, 106-Ek, 99-112.
Reilly, M. (2018). Curatorial activism: Towards an ethics of curating. London: Thames & Hudson.
Stead, R. (1976). Introduction. D. C. Driskell (Ed.) In Two centuries of black American art (9-10). Los Angeles: LACMA Press. The David C. Driskell Center. https://driskellcenter.umd.edu/media/1970s-two-centuries-black-american-art [Erişim tarihi: 21 Mart 2022].
Žerovc, B. (2015). When attitudes become the norm: The contemporary curator and unstitutional art. Ljubljana: IZA & Berlin: Archive Books.