TATAR TÜRKÇESİNİN AĞIZLARINDA FİN-UGOR ALINTILARI

Dil ilişkileri ve etkileşimleri, bir arada yasama sürecinin doğurduğu kaçınılmaz bir sonuçtur. Baştan beri bir arada yaşayan topluluklarda olduğu gibi, dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan topluluklar daha sonra bir arada yaşama durumunda kalınca, birbirlerinin dillerinden etkilenmişler, karşılıklı kelime alışverişinde bulunmuşlardır. İnsanlar topluluklar hâlinde yaşarlar. Toplu hâlde yaşayan insanlar arasında bildirişim kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Nitekim, dil de insanın bu ihtiyacından doğmuştur. Aynı toplumun üyeleri arasında iletişim ve bildirişim nasıl bir ihtiyaç ise; topluluklar, milletlerarası iletişim ve bildirişim de bir ihtiyaçtır. Tarihte aynı coğrafyayı paylaşan, iç içe ya da yan yana yaşayan topluluklar arasında, komşuluk, ticaret, turizm ve kültürel ilişkiler dolayısıyla dil ilişkileri de gerçekleşmiştir. Bu makalede Tatar Türkleriyle Fin-Ugor halkları arasındaki dil ilişkisine değinilerek, Tatar Türkçesinin ağızlarında bulunan Fin-Ugor kökenli kelimeler ele alınmış ve dil ilişkileri bağlamında bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türkçe, Tatar Türkçesi ağızları, Fin-Ugor dilleri, alıntı, dil ilişkisi

PDF

___

(TTDS I) N. B. Borhanova, L. T. Maxmutova, Z. R. Sadıykova, G. K. Yakupova, Tatar Tºlºnºŋ Dialektologik Süzlºgº, Kazan 1969.
(TTDS II) F. S. Bayazitova, D. B. Ramazanova, Z. R. Sadıykova, T. X. Xeyretdinova, Tatar Tºlºnºŋ Dialektologik Süzlºgº, Kazan 1993.
Alkaya, Ercan 2014. Tataristan Türkleri ve Güncel Sorunları Üzerine. Milliyetlerin Kesişme Noktası: İdil-Ural Çalıştayı (12-13 Nisan 2014, Kırklareli), Bildiri Kitabı (Ed. Doç. Dr. Bülent Bayram), Kırklareli: 241-271.
Bayazitova, F. S. vd. 2008. Tatar Xalık Söyleşlerº. C. II, Kazan.
Buran Ahmet 2006-2007. Ahmet Buran İle Dil Üzerine Röportaj (Röp. Taner Namlı). Bizim Külliye, S. 30, (Aralık-Ocak-Subat), s. 40-44.
Comrie, Bernard 1981. The Languages of Soviet Union. Londra: Cambrigde Üniversitesi Yay.
Ercilasun, Ahmet B. 2004. Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara: Akçağ Yay.
Gülensoy, Tuncer 2014. Ahmet Temir. Ankara: TDK Yay.,
Karaağaç, Günay 2015. Türkçenin Alıntılar Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.
Nasipov, İ. 2010. Finno-Ugorskiye Zamistvovaniya v Tatarskom Yazıke: Sinopsis i Taksonomiya. Kazan.
Yazıki Mira, Uralskiye Yazıki 1993. (Baş red. V. N. Yartseva), Moskova .
Yiğit, Ali 2006. Rusya Federasyonu’nda Türk Topluluklarının Yaşadığı Bölgelerdeki Nüfus Hareketleri ve Değişen Etnik Yapı. Ülkümüz (Sempozyum Bildirileri, Cilt 2), Yıl: 3, S. 6 (Aralık), s. 69-88.
http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/results-inform.php