XIX. yüzyılın ikinci yarısında Alaiye Sancağının idari yapısı ve nüfus durumu

Osmanlı Devleti, XIX. yüzyıl içerisinde idarî, malî ve ekonomik anlamda birçok yenilik ve değişiklikler ile karşı karşıya kalmıştır. Bu değişikliklerden birisi de, XIX. yüzyılın ortalarına doğru ülke genelinde bir takım idarî değişiklikler ile nüfus sayımlarının yapılmasıdır. İmparatorluğun genelinde yapılan bu değişiklikler ve nüfus sayımları, devletin genel nüfus yapısını ortaya koyduğu gibi bize yerel bazda da bir takım değerlendirmeler yapma imkânını da sunmaktadır. Biz bu çalışmamızda Alâiye Sancağı'nın sınırlarını ortaya koyduktan sonra nüfusu üzerine bir değerlendirme yapacağız.Sancağın nüfus durumunu incelerken, Başbakanlık Osmanlı Arşivi MAD.d. 22011 numarada kayıtlı bulunan nüfus yoklama defteri bize çok detaylı ve teferruatlı bir değerlendirme imkânı sunacaktır. Bu defter, sancak genelindeki yaşayanları kaza, nahiye ve kasaba şeklinde ayırdıktan sonra köy köy kayda geçirmiştir. Bunun dışında ahali güçlü, sabi, yaşlı, asker ve memleket dışında şekline sınıflamalara tabi tutulmuştur. Her kazanın ve nahiyenin sonunda toplamları ayrı ayrı verilmiştir. Buradaki veriler yüzyılın sonlarına doğru tutulan salnameler ile de karşılaştırılacaktır.

The administrative structure and population of Alaiye in the second half of the XIX th century

In the XIX th century, the Ottoman Empire faced with many improvements and changes in administrative, financial and economical structure. One of these changes is census. By the middle of the century with a number of administrative changes, census was conducted in the entire country. These changes and census, made in the entire country, shows us the structure of the population and also gives us an opportunity to make number of assessments on a local basis. In this study,after determining the borders of Alaiye we will do an assessment on the population of sanjak.The population registry documents, located in Prime Ministry Ottoman Archives with the code MAD.d. 22011, gives us opportunity to make very detailed examination of the sanjak's population. This document divided inhabitants of Sanjak according to districts, regions, towns and registered them as villages. Apart from that, inhabitants were also classified as powerful, children1, senior, soldier, and out of town. After the end of each district, regions total number of inhabitants is given. Results in this study will be compared with salnames, which were recorded at the end of century.

PDF

___

BOA, A. DVN.MHM.d., 10, 88.
BOA, Dahiliye Mektûbî Kalemi Belgeleri (.DH.MKT), 2217/71.
BOA, DH.İD, 183/-2/46.
BOA, DH.MKT, 2217/71.
BOA, DH. TMIK.S, 28/46; 32/44; 30/20; 49/76.
BOA, MAD.d, 15286; 15531; 21546; 22011.
BOA, Yıldız Sedaret Resmi Maruzat Evrakı, 143/93.
BOA. ML. VRD TMT. No: 9655, 9630.
Kaynak Eserler
Konya Vilayet Sâlnâmesi (KVS), 1272, 1273, 1283, 1285, 1286, 1298, 1306, 1314,1326.
Telif Eserler ve Diğer
AKÖZ; Alaaddin (1993), "XVI. Asırda Lârende Kazâsı Hakkında", I.Uluslararası Osmanlı Tahrir Defterleri Kongresi, Osmanlı Araştırmaları/ The Journal Of Ottoman Studies, İstanbul, s. 99-136.
BAŞAR, Fehameddin (1999), Osmanlı Eyalet Tevcîhatı 1717-1730, TTKY, . Ankara.
CUİNET, Vital (1890), La Turquie D'asıe, Paris.
FAROQHi, Suraiya (1978), "XVI. Asırda Batı ve Güney Sancaklarında Belirli Aralıklarla Kurulan Pazarlar: İçil, Hamid, Karahisar-ı Sahip, Kütahya, Aydın, Menteşe", ODTÜ Gelişim Dergisi, S. I, s. 39-85.
GÖKBİLGİN, M. Tayyib( 1964) "Nâhiye", İ.A, C. IX, MEBY, s. 37-39. HALAÇOĞLU, Yusuf (2009), Anadolu'da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar, (1453-1650), TTKY, Ankara.
HALAÇOĞLU, Yusuf (1988), XVIII. Yüzyılda Osmanlı imparatorluğu'nun İskân Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, TTKY, Ankara.
İNALCIK, Halil (2009), Devlet-i Aliyye, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
KARACA, Behset (2010), XV eve XVI Yüzyıllarda Manavgat Kazası, Fakülte Kitabevi, İsparta.
KARAGEDİK, Nazım (2005), XIX. Yüzyılda Alanya Kazası, (Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Denizli.
KARPAT, Kemal (1985), Ottoman Population, (1830- 1914), University of Wisconsin Press, Madison.
ORTAYLI, İlber (2000), Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Ankara.
ÖZKAN, Selim Hilmi (2011), Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Gündoğmuş, Alanya Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları, Alanya.
ÖZKAYA, Yücel (1985), XVI. Yüzyılda Osmanlı Kurumları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ÜNAL, Mehmed Ali (1989), XVI. Yüzyılda Harput Sancağı (1518-1566), TTKY, Ankara.