Türkçe öğretiminde anlama ve zihinde yeniden yapılandırma

Türkçe öğretimi insan yaşamı için son derece önemli iki alanı geliştirmeyi amaçlayan bir beceri dersidir. Bu alanlar anlama ve anlatmadır. Anlatmanın oluşabilmesi için öncelikle anlamanın oluşması gerekmektedir. Bu da kapsamlı bir süreci gerektirir. Bilgilerin duyu organlarıyla algılanmasıyla başlayan anlama süreci yeni alınan bilginin zihinde önceden var olan bilgilerle ilişkilendirilerek yeniden yapılandırılması ve uzun süreli belleğe depolanmasıyla son bulmaktadır. Bütün bu işlemlerin sağlıklı gerçekleştirilebilmesi anlamayı oluşturan temel dil becerilerinden dinleme ve okuma vasıtasıyla sağlanmakta ve bu becerilerin eğitimi de Türkçe derslerinde gerçekleştirilmektedir Çalışma kapsamında dinleme ve okuma becerileriyle anlama ve zihinden yeniden yapılandırma ilişkileri ele alınmıştır.

Comprehension and reconstruction in mind in Turkish language teaching

Turkish language education is a very important skill lesson that aims to develop vital two fields for human life. These fields are comprehension and explanation. There must be comprehension before explanation. This requires a wide period. The comprehension period starts with understanding information by means of sense organs, continues by associating existing information with the newly added information and restricting them and ends with storing them into long-term memory. The management of these processes competently is provided through listening and reading that are main language skills that form the comprehension and the education of these skills are performed in the Turkish language lessons. In the frame of this study, the relation between reading-listening and comprehension and restricting out of mind are handled.

PDF

___

AKYOL, H. (2003), “Metinlerden Anlam Kurma”, Türklük Bilimi Araştırmaları Türkçe Öğretimi Özel Sayısı, S. 13, Niğde, s. 49-58,.
AKYOL, H. (2007), Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri, Kök Yayıncılık, Ankara.
ARAS, B. (2004), İlköğretimde Dinleme Anlama Becerisinin Geliştirilmesi, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
BINARBAŞI, F. (2006), Üniversite Öğrencilerinin Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıklarının İncelenmesi, (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
BROOKS 1. G.-M. G. Books. (1993), The Case for Constructivist Classrooms, Virginia, ASCD Alexandria.
BUDAK, Y. (2000), “Sözcük Öğretimi ve Sözlüğün İşlevi”, Dil Dergisi, S. 92 Haziran, Ankara.
COŞKUN, E. (2002), “Lise Hızlı Okuma Teknikleri Öğretim Programı ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi”, Eğitim Araştırmaları, Yıl: 3, S. 9, Ekim 2002, s. 41-51.
ÇAKIROĞLU, A. (2007), Üstbilişsel Strateji Kullanımının Okuduğunu Anlama Düzeyi Düşük Öğrencilerde Erişi Artırımına Etkisi, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
ÇERÇİ, A. (2005), Türkçe Öğretiminde Öğrenmeyi Öğrenme Stratejilerinin Öğrencilerin Anlama Düzeylerine Etkisi, (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya
CETİNKAYA, G. (2004), Ana Dilinde ve Yabancı Dilde Okuma Surecine Yönelik Gözlemler: Okuma Anlama Stratejileri Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma, (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yabancı Dil Öğretimi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Ankara.
ÇİFTÇİ, M. (2001), “Dinleme Eğitimi ve Dinlemeyi Etkileyen Faktörler”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2 (2), s. 165-177.
DEMİREL, Ö. (2002), Türkçe Öğretimi, PegemA Yayıncılık, Ankara.
DEMİREL, Ö. (2003), Eğitimde Program Geliştirme, PegemA Yayıncılık, Ankara.
DOĞAN. Y. (2007), İlköğretim İkinci Kademede Dil Becerisi Olarak Dinlemeyi Geliştirme Çalışmaları, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
DÖKMEN, Ü. (2005), İletişim Çatışmaları ve Empati, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
ERDEM, A. R. (2005), “Öğrenmede Etkili Yollar: Öğrenme Stratejileri ve Öğretimi”, İlköğretim-Online Dergisi, 1(4), 1-6, [Online]: http: // ilköğretimonline. org.tr.
ERGİN, A.-BİROL, C. (2000), Eğitimde İletişim, Anı Yayıncılık, Ankara.
GELEN, İ. (2003), Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Türkçe Dersine İlişkin Tutum, Okuduğunu Anlama Ve Kalıcılığa Etkisi, (Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Adana
GÖÇER, A. (2007), “Bir Öğrenme Alanı Olarak Anlama Eğitimi ve Türkçe Eğitimindeki Yeri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi S. 23/2, s. 17-39.
GÜLERYÜZ, H. (2000), Programlanmış İlkokuma Yazma Öğretimi, PegemA Yayıncılık, Ankara.
GÜNEŞ, F. (2007), Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Nobel Yayınları, Ankara.
GÜNEYLİ, A. (2007), Etkin Öğrenme Yaklaşımının Ana dili Eğitiminde Okuma Ve Yazma Becerilerini Geliştirmeye Etkisi, (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
GÜRSES, T. (2002), Reading Strategies Employed By ELT Learners At Advanced Level, (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
GÖĞÜŞ. B. (1978), Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi, Gül Yayınevi, Ankara.
HASRA, K. (2007), Beyin Temelli Öğrenme Yaklaşımıyla Öğrenme Stratejilerinin Öğretiminin Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerisi Üzerindeki Etkisi, (Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Muğla.
KARABAY, A. (2005), Kubaşık Öğrenme Etkinliklerinin İlköğretim Beşinci Sınıf Türkçe Dersinde Öğrencilerin Dinleme ve Konuşma Becerileri Üzerindeki Etkileri, (Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Adana.
KARAKUŞ, I. Ş. (2006), Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Okuma Gelisimine Etkisi, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
KARATAY, H. (2007), İlköğretim Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuduğunu Anlama Becerileri Üzerine Alan Araştırması, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
KEÇİK, İ.-UZUN, L. (2004), Türkçe Sözlü ve Yazılı Anlatım, Anadolu Üniversitesi Yayını, Eskişehir.
KELEŞ, Ö. (2006), İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf öğrencilerinde Kitap okuma alışkanlığının incelenmesi, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
KOÇYİGİT, S. (2003), İlköğretim I. Kademedeki Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerisinin Öğrencilere Kazandırılmasının İncelenmesi, (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
KOVACIOĞLU ŞEFLEK, N. (2006), İlköğretim İkinci Sınıflarda Aile Çevresi ve Çocuğun Okumaya Karşı Tututmu İle Okuduğunu Anlama Becerisi Arasındaki İlişkiler, (Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
KURUDAYIOĞLU, Mehmet (2005), İlköğretim II. Kademe Örgencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
MEB (2005), İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
TÜRK EĞİTİM DERNEĞİ, (1993), İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi ve Sorunları, Türk Eğitim Derneği XI. Öğretim Toplantısı Bildirileri, (hzl. Ferhan Oğuzkan), 25-26 Mayıs 1993Türk Eğitim Derneği Yayınları, Ankara.
ÖZBAY, M. (2007), Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II, Öncü Kitap, Ankara.
ÖZENİCİ, S. (2007), Şema Teorisinin Öğrenci Erişisine Okuduğunu Anlama Düzeyine Ve Bilginin Kalıcılığına Etkisi, (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya.
ÖZER, Z. (2008), “Düşünen, Tartışan, Çözüm Üreten Toplum için Etkin Öğrenme”, http: //www.genetikbilimi.com/genbilim/etkinogrenme.htm (son erişim 25.12.2008).
ÖZDEMİR, E. (1975), Anlayarak Okuma ve Temel Türkçe Bilgileri, Mektupla Öğretim Yayınları, Ankara.
ÖZDEMİR, E.(2002), Eleştirel Okuma, Bilgi Yayınevi, Ankara.
ÖZDEMİR, E. (1990), Okuma Sanatı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
PERKİNS D. N. (1999), “The Many Faces of Constructivism”, Educational Leadership, November, s.6-11.
RUSEN, M. (1990), Uygulamalı Çok Hızlı Okuma ve Seçmeli Okuma Teknikleri, Alfa Basın Yayın Dağıtım, İstanbul.
SAHİNEL, S. (2001), Eleştirel Düşünme Becerileri ile Tümleşik Dil Becerilerinin Geliştirilmesi, (Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
SARIÇOBAN, A. (2001), The Teaching of Language Skills, Hacettepe TAŞ, Ankara.
SENEMOĞLU, N. (2001), İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme Öğretmen El Kitabı Modül 2, Öğrenme Ürünleri ve Öğretimi, MEB Yayınevi, Ankara.
SEVER, S. (2004), Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Anı Yayıncılık, Ankara.
SUBAŞI, G. (2000), “Etkili Öğrenme: Öğrenme Stratejileri”, Milli Eğitim Dergisi, 146, http: //yayim.meb.gov.tr/yayimlar /146/subasi.htm.
TAY, B. (2004), “Sosyal Bilgiler Dersinde Anlamlandırma Stratejilerinin Yeri ve Önemi”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 2, (2004), s. 1-12.
TAZEBAY, A. (1997) İlkokul Öğrencilerinin Okuma Becerilerinin Okuduğunu Anlamaya Etkisi, M.E.B. Yayınevi, Ankara.
TEMİZKAN, M. (2007), İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Derslerinde Okuma Stratejilerinin Okuduğunu Anlama Üzerindeki Etkisi, (Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara
UMAGAN, S. (2007), “Dinleme”, İlköğretimde Türkçe Öğretimi, (Ed. Ahmet Kırkkılıç-Hayati Akyol), PegemA Yayıncılık, Ankara.
ÜNALAN, Ş. (1999), Yeni Gelişmeler Işığında Türkçe Öğretimi, Çanakkale.
VENDRYES, J.V., (2001), Dil ve Düşünce, (çev. Berke Vardar), Multilingual, İstanbul.
YALÇIN, A. (2002), Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar, Akçağ Yayınları, Ankara.
YANGIN, B. (1999), İlköğretimde Türkçe Öğretimi İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme Öğretmen El Kitabı Modül 4, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
YANGIN, B. (1998), Dinlediğini Anlama Becerisini Geliştirmede Elves Yönteminin Etkisi. (Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara
YILDIRIM, A.-ŞİMŞEK H.(1993), Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınevi, Ankara.
YILDIZ, C. (2003), Ana Dili Öğretiminde Çağdaş Yaklaşımlar ve Türkçe Öğretimi, PegemA Yayıncılık, Ankara.
YORULMAZ, E. (2001), Öğrenmeyi Öğrenme Stratejilerinin İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğrenci Ders Başarısı Üzerine Etkisi, (Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale.