Esarette Sürgüne Ağıt ve Özbek Şiirinde Milli Romantizmin Yeniden Doğuşu

Özbek Edebiyatında, 1960’lı yıllarda Millî Uyanış olarak adlandırılan çıkış, sadece Stalin’in ölümü ve buna bağlı gelişen olaylarla izah edilemez. Bu uyanışın sebeplerinden birisi gittikçe dozu artan baskının kendisi, bir diğer sebep ise çalışmamızda ele alınan şiirin konusu olan Kırım sürgünüdür. Şiir, millî ruhu diri tutan en önemli vasıtadır. Başarılı şairlerin elinde, millî romantizme kaynak olabilecek konular bir silahtan farksızdır. Türk topluluklarının 1990’lı yıllarda bağımsızlıklarını kazan-masının temelinde bu gerçekler vardır.

The Wailing for the Exile in Captivity and Rebirth of National Romantizm in Uzbek Poetry

In Uzbek Literature, the movement called as the National Awakening in the 1960s can’t be explained only with Stalin’s death and the events that happened as a result of this. One of the reasons for this awakening is the continuously increasing pressure itself, and another reason is the Crimea exile, which is the subject of the poem discussed in our study. Poetry is the most important means of keeping the national spirit alive. In the hands of successful poets, subjects that may be resource for national romanticism are no different from a weapon. These realities form the basis for the Turkish Communities’ gaining their independences in 1990s.

PDF

___

AÇIK, Fatma (2007), Özbek Edebiyatı, Alp Yayınevi, Ankara.
AKPINAR, Yavuz (2005), “Hayatı” İsmail Gaspıralı Seçilmiş Eserleri I Roman ve Hikâyeleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2005, s. 15-62.
BARGAN, Hüseyin (2007), “Türkistan’ın Hüma Kuşu: Özbek Edebiyatı”, www.daplatform.org (19.11.2008).
COŞKUNARSLAN, Hakan (2005), “Türkistan Bülteni” http://groups. yahoo.com/ group/turna/message/4108.
DEVLET, Nadir (1984), “Kırım Türklerinin Topyekun Sürgün Edilmesi 40. Yılını Doldurdu” Türk Kültürü Aylık Dergisi, S. 254, Haziran 1984, An-kara, s. 384-386.
EYİCE, Semavi (1993), “Çeşme” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul, 277-287.
HOMİDİY, H. – Ş. Abdullayeva – S. İbrahimova (1967), Adabiyot-şunoslik Terminlari Luğati, Okutuvçi Naşriyoti, Taşkent.
KAHHAR, Tahir (2000), “Elleler” Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 14, Ankara, s. 115-120.
KAPLAN, Mehmet (1981), “Bahçesaray Çeşmesi” Türk Kültürü Dergisi, S. 223-224, Kasım-Aralık 1981, Ankara, s. 89-100.
KARAKAŞ, Şuayip (1996), “20. Yüzyıl Türk Dünyası Edebiyatı Üzerine Bir Deneme”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 2, Güz 1996, TDK, Ankara, s. 279-317.
KARAKAŞ, Şuayip (2000), “Rauf Parfi” Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 16, İstanbul, s. 211-214.
KIRIMLI, Hakan (1996), , “Gaspıralı İsmail Bey” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 13, İstanbul, s. 392-395.
KIRIMLI, Hakan “İsmail Bey Gaspıralı (Gasprinskiy) 1851-1914”, www.ismailgaspirali.org/ismailgaspirali/yazilar/hkirimli01.htm.
TÜBAR-XXIV-/2008-Güz/Yrd. Doç. Dr. Hikmet KORAŞ
KOCAOĞLU, Timur (1996), “Çağdaş Özbek Şiiri” Türk Dünyası Dil ve Edebi-yat Dergisi, S. 1, Bahar 1996, TDK, Ankara, s. 3-53.
KOCAOĞLU, Timur (1984), “Bir Özbek Şairinin Bahçesaray’a Ağıtı” Türk Kültürü Dergisi, S. 251, Mart 1984, Ankara, s. 195-196.
KOCAOĞLU, Timur (2005), “Türkistan Bülteni” http://groups.yahoo.com/ group/turna/message/4108.
KURNAZ, Cemal-Halil Çeltik (1996), “Kırım ve Kırımlılar” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 13, İstanbul 1996, s. 13-42.
MANSUR, Malik (2007), http://bananas.moy.su/news/2007-04-08-324 (30. 11. 2008).
MERHAN, Aziz (2007), “Yazılı Özbek Edebiyatı”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2007, C. 31, S. 2, Sivas, s. 157-170.
NASKALİ, Emine Gürsoy (1996), “Sovyet Türk Edebiyatı” Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S.1, Bahar 1996, TDK, Ankara, s. 54-64.
ÖNGE, Yılmaz (1997), Türk Mimarisinde Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde Su Yapıları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
ÖZBAY, Hüseyin (1994), Çolpan’ın Şiirleri, Türk Kültürünü Araştırma Enstitü-sü, Ankara.
ÖZBAY, Hüseyin (2007), “Men Alemden Ötdim” Kardeş Kalemler, S. 1, Ocak 2007, Ankara, s. 43-52.
PÄRFİ, Räuf (1981), Kaytiş, Ġäfur Ġulåm Nåmidägi Ädäbiyåt vä Sän’ät Näşriyåti, Tåşként.
PARFİ, Räuf (1986), Säbr Därähti, Ġäfur Ġulåm Nåmidegi Ädäbiyåt vä Sän’ät Näşriyåti, Tåşként.
SALİH, Muhammed (1997), “Farz” Türkistan Şuuru, Ötüken Neşriyat, İstanbul, s. 176.
SALİH, Muhammed (1997), “Melekleri Unutmayınız” Türkistan Şuuru, (Hz. Şuayip Karakaş), Ötüken Neşriyat, İstanbul, s. 150
SALİH, Muhammed (1997), “Uyanışın Ağır Yolu” Türkistan Şuuru, (Hz. Şuayip Karakaş), Ötüken Neşriyat, İstanbul, s. 121.
SALİH, Muhammed (1997), Yolname, Ötüken Neşriyatı, İstanbul.
SALİH, Muhammed (2005), “Türkistan Bülteni” http://groups.yahoo.com/ group/turna/message/4108.