Bucak'taki Gagauzların hayatında din

Ortodoks Kilisesine mensup olan Gagauzlar, günlük hayatlarında kültürlerini, âdetlerini ve milli kimliklerine bağlı diğer unsurları sergiledikleri için diğer Ortodoks gruplardan ayrılmaktadırlar. Gagauzlann üzerinde yaşadıkları tarihsel Bucak bölgesi bugün iki ülke arasında kalmıştır: 23 Aralık 1994'te özerk bölge hâline gelen ve Moldova sınırlan içerisinde yer alan Gagauz Yeri ile Ukrayna'nın Odessa bölgesi. Bu makaledeki amaç, özellikle tarihsel açıdan Bucak'taki Gagauzların hayatındaki dinin rolünü incelemektir. Bu makale, hem literatüre ve resmî istatistiki verilere hem de Gagauz Yeri'nde Kasım-Aralık 2006 ve Şubat 2008'de yapılan alan araştırmalarına dayanmaktadır.

The religion in a life Gagauz in Budjak

Since Gagauz those member of the Orthodox Church, have exposed their culture, customs and all elements of national identity in their daily lives, they are distinguished from other Orthodox groups. The historical Budjak territory where Gagauz live is now in between two different countries: Moldova (starts with December 23, 1994 in the autonomous region "Gagauz Yeri") and Ukraine (part of the Odessa region). This article aims to examine the role of religion in the life of Gagauz in Budjak from the point of history. The paper is based on both the literature and official statistical data and the field researches conducted in the area of Gagauz Yeri in November - December 2006 and in February 2008.

PDF

___

ANGELİ F. (2006), Gagauzskaya Avtonomiya. Lyudi i Faktı (Gagauz Özerkliği. İnsanlar ve Olgular) (1989-2005 rr.), Kişinev.
ANGELİ F. (2007), Oçerki istorii Gagauzov - potomkov oguzov (seredina VIII naçalo XXI vv.) (Gagauz - Oğuz Torunları Üzerine Tarih Denemeleri (VII. yy. ortası - XXI. yy. başı), Kişinev.
ÇAKIR D. (2005), Biografiçeskiy oçerk roda i fapıilii Çakir // Stranitsı istorii i literaturı gagauzov XIX haç. XX vv. (Çakır'ın Soyu ve Yaşadığı Çağ Hakkında Biyografik Deneme // XIX. yy. ile XX yy.'ın Başlarında Gagauzların Tarih ve Edebiyat Sayfaları), Kişinev.
ÇAKIR M. (2006), İstoriya Gagauzov Bessarabii / U stranitsı istorii i literaturı gagauzov XIX- naç. XX w.(Basarabya Gagauzlarının Tarihi/ XIX. yy. ile XX. yy.'ın Başlarında Gagauzların Tarih ve Edebiyat Sayfalarında), Kişinev.
GANÇEV A. (2002), Kubey i Kubeytsı. Bit i Kultura na Balgarite i Gagauzite v s. Çervenoarmeyskoe, Bolgradki Rayon, Odeska oblaet (Kubey ve Kubeyler. Bulgarlar ve Gagauzlarda Kültür ve Hayat, Çervenoarmeyskoe Köyü, Bolgradki İlçesi, Odeska İli), Odessa.
Golod v Moldove (1946-1947). Sbornik dokumentov (Moldova'da Kıtlık (1946-1947). Belgeler Derlemesi) (1993), Kişinev.
GRİGOROV G., Gagauzite v Osmarıskata imperiya - nevidimo prisustviye (Osmanlı Döneminde Gagauzlar - Ve Görünmez Varlıkları) (Basım aşamasında).
HATLA S J., Gagauzja i Gâgâuzi - historia oraz wspolczesnosc (Gagauzya ve Gagauzlar - Geçmiş ve Bugün), Poznan (Basım aşamasında).
İstoriya i kultura gaguzov (2006), (Gagauzların Tarihi ve Kültürü), Komrat Kişinev.
KARANASTAS-RADOVA O. (2001), Gaguzı v sostave zadunayskix pereselentsev i ih poseleniya v Budjake (konets XVIII pervaya çetvert XIX vv.) (Tuna Ötesinde Gagauz Yerleşimciler ve Bunların Bucak'taki Yerleşimleri (XVIII. yy. sonu ila XIX yy.'ın İlk Çeyreği), Kişinev - Komrat.
KVİLİNKOVA E. (2002), Gagauzskiy narodnıy kalendar (Gagauz Halk Takvimi), Kişinev.
KVİLİNKOVA E. (2005), Gagauzı Moldovı i Bolgarii (Moldova ve Bulgaristan Gagauzları), Kişinev.
KVİLİNKOVA E. H. (2006), Religioznost gagauzov ı formı proyavleniya religioznoy identiçnosti (po etnografıçeskim i arxivnim materialam XIX -pervoy polovinı XX v.) (Gagauzların Dindarlıkları ve Dini Aidiyetlerini Gösterme Biçimleri (XIX yy. ila XX y.y.'ın İlk Yarısında Etnografik ve Arşiv Malzemelerine Göre) // Moldova Noastrâ - Kişinev, (http: //www.moldovanoastra.md/ru/social.php?rubr=2737).
KVİLİNKOVA (KASIM) E., Gagauzskiy religioznıy deyatel D. Çakır: jizn i deyatelnost (Gagauz Din Adamı D. Çakır: Hayatı ve Eserleri) (http: //turkolog.narod.ru/info/1247.htm).
MANOLOVA G. (2005), Rolyata na derjavnata politika za etniçeskoto opredelyanene na Balgarskite preselnitsı v Besarabiya (Basarabya'daki Bulgar Yerleşimcilerin Etnik Tanımında Devlet Politikasının Rolü // Minalo sayı 12, s. 4.
MATEEVA V. (2006), Gagauzite - oşe edin pogled (Gagauzlar - Yeni bir Bakış), Sofya.
MİLANOV E. (2000), Regionalni i etnokulturni Balgarski obşnosti zad granitsa // Aspekti na etno-knlturnata situatsiya (Yurtdışındaki Bölgesel ve Etnokültürel Bulgar Birliği), Sofya.
MOŞKOV V. (2004), Gagauzı Benderskogo Uyezda (Etnografıçeskiye oçerki i materialı) (Bender Sancağındaki Gagauzları (Etnografık Deneme ve Materyaller)), Kişinev.
PAPTSOVA A. K., Nekotorıye arhaiçeskiye çertı religioznosti gaguzov v kontse XIX - naçale XX veka (XIX. y.y. sonu ile XX. y.y'm başında Gagauzların Dindarlığının Bazı Arkaik Özellikleri) (http:
//turkolog.narod.ru/info/1232.htm).
PAPTSOVA A. K., Religioznıy plyuralizm v Gagauzii: tendentsii poslednego desyatiletiya (Gagauzlarda Dinsel Çoğulculuk: Son On Yıldaki Eğilimler) (http: //turkolog.narod.ru/info/1242.htm).
Pervıy Vsemirnıy Kongres Gagauzov.-Kişinev, 2006 Provoslavnıye hramı v Bolgarskih i Gagauzskih Seleniyah yuga Ukrainı i Moldovı // Yubileynıy sbornik po sluçayu 170-letiya so dnya zalojeniya i 165-letiya so dnya osvyaşeniya Bolgradskogo Spaso-Preobrajenskogo sobora, 160-letiya so dnya postroyki kladbişenskoy tserkvi vo imya Svyatitelya Mitrofana Voronejskogo v gorode (2004) (Birinci Uluslararası Gagauz Kongresi. -Kişinev, 2006. Güney Ukrayna ve Moldova'da Bulgar ve Gagauz Köylerindeki Ortodoks Tapınakları // Bolgrad Spaso-Preobrajensk Katedralinin Kutsanmasının 165. Yıl Dönümü ve Yapılışının 170. Yıl Dönümü ve Bolgrad Şehrinde Aziz Voronejli Mitrofon Adına İnşa Edilen Mezarlık Kilisesinin 160. Yıl Dönümü Nedeniyle Yapılan Tören), (İ.M. Puşkov (ed.)). 1. Cilt,), Bolgrad.
PRİGARİN A., THORJEVSKAYA T. vd. (1990), Kirsovo: 180 let Başkiru. Kirsovo v proşlom i nastoyaşem (Kirsovo: Başkir 180 Yaşında. Geçmişte ve Günümüzde Kirsovo), Kişinev,
ŞABAŞOV A.B. (2002), Gagauzı: sistema terminov rodstva i proishojdenie naroda (Gagauzlar: Akrabalık Terimleri Sistemi ve Halkın Ortaya Çıkışı), Odessa.
Yedinaya Gagauziya (Tek Gagauz (Milleti)). No. 27 (152), tarih: 13.07.2007.