Bidâyetü'l-Müçtehid ve Nihâyetü'l-Muktesid Adlı Eserdeki Züfer B. Hüzeyl Ebû Yusuf ve İmam Muhammed'e Nispet Edilen Görüşlerin Tahkiki

İslam hukuk tarihinde ilm-i hilâf, önemli bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Fıkıh mezhepleri arasındaki ihtilâfları konu edinen ilim dalı olarak tanımladığımız ilm-i hilâfa dair en önemli kaynaklardan birisi şüphesiz İbn Rüşd’ün Bidâyetü’l-müçtehid ve nihâyetü’l-muktesid adlı eseridir. İbn Rüşd’ün, eserinde, dört mezhebin görüşlerini ele alması ve birçok âlimin görüşlerine değinmesi ve dahası mezheplerin ana kaynaklarının üretildiği coğrafyadan uzakta yaşaması, yaptığı nakillerin sahihliği problemini ortaya çıkarmaktadır. Bu sebeple makalede, Bidâyetü’l-müçtehid’deki Züfer b. Hüzeyl, Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’e ait olan görüşler konu edinmiştir. Bu bağlamda eserde, üç Hanefî imama ait 76 görüş bulunduğu tespiti yapılmış olup İbn Rüşd tarafından 4 görüşün yanlış nakledilmiş olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İbn Rüşd, Züfer, Ebû Yusuf, İmam Muhammed, Bidâyetü’l-müçtehid ve Nihâyetü’l-muktesid

Verification of the Opinions Attributed to Zufar Ibn Hudhayl, Abu Yusuf And Imam Muhammad in the Book Named Bidayatü’l-Mujtahid Wa Nihayatü’l-Muqtashid

In the history of Islamic law, the field of 'Ilm al-Khilāf/Legal Controversy appears as an important genre. One of the most important sources about 'Ilm al-Khilāf/ Legal Controversy, which we define as a branch of science that deals with the controversies between fiqh sects, is undoubtedly Ibn Rushd's work titled Bidayatul Mujtahid Wa Nihayatul Muqtashid. Ibn Rushd’s dealing with the views of four madhhabs in his work, mentioning the views of many scholars, and moreover, his living far from the geography where the main sources of the sects are produced, cause the problem of the authenticity of his transmissions.This artical discusses the opinions of Zufar Ibn Hudhayl, Abu Yusuf and Imam Muhammad in the Bidayatul Mujtahid Wa Nihayatul Muqtashid. In this context, it has been found out that there are 76 opinions of three Hanafi imams in the work, and it has been concluded that four of these opinions may have been misnarrated by Ibn Rushd.

Keywords:

İbn Rüşd, Züfer b. Hüzeyl, Ebû Yusuf, İmam Muhammed, Bidâyetü’l-müçtehid ve Nihâyetü’l-muktesid,

PDF

___

Buharî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-Sahîh. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye, 2013.
Darekutnî, Ebü’l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed. es-Sünen. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2004.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünen-i Ebî Dâvûd. nşr. Muhammed Abdülaziz el-Hâlidî. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2013.
İbn-i Mâze el-Buhari, Burhânuddin Ebi’l-meâ’lî. el-Muhîtu’l-Burhânî fî’l-fıkhi’n-Nu’manî. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
İbn Rüşd, Ebu’l Velîd Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesıd. Beyrut:Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2013.
Kâsânî, Alâeddin Ebî Bekr b. Mesû’d. Bedâiu’s-Sanâi’ fî Tertîbi’ş-Şerai’. 10 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
Mevsılî, Abdullah b. Mahmûd. el-İhtiyâr li ta’lîli’l-Muhtâr. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2007.
Merginânî, Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Ferganî. nşr. Tallâf Yusuf. el-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l-Mübtedî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-arabî, ts.
Özen, Şükrü “Hilâf”. Türkiye Diyânet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 17/527/538. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
Serahsî, Şemsü’l-eimme Ebû Sehl Ebû Bekir Muhammed b. Ahmed. Edt. Prof Dr. Mustafa Cevat Akşit, Kitâbü’l-Mebsût. 30 Cilt. İstanbul: Gümüşev Yayınları, 2008.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre b. Musa. es-Sünen. Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2011.
Zeylaî, Abdullah b. Yusuf. Nasbu’r-râye li-ehâdisi’l-Hidâye. Beyrut: Müessesetü’r-reyyan, 1997.