Anadili Arapça Olmayanlara Arapça Öğretim Setlerinde Dört Dil Becerisinin İncelenmesi “el-Kitab fi Ta ‘allümi’l-‘Arabiyye” Seti Örneği

Hem anadili Arapça olanlar hem de farklı dilleri konuştukları halde Arapça’ya karşı ilgi duyanlar, bu dili öğrenmek isteyenlere yardımcı olacak yöntemlerin geliştirilmesi için gerek bireysel olarak gerekse kurumsal olarak gücü ve bilgisi nispetinde bu dile hizmet etmeye çalıştı ve bu dili öğrenmeye çalışanlara çeşitli sistemler hazırladılar. “el-Kitap” isimli Arapça öğretim seti yukarıda bahsettiğimiz mesuliyet altında hazırlanan ve anadili Arapça olmayanlara Arapça öğretmek için ortaya konan çalışmalardan biridir. Biz bu çalışmamızda bu setin Arapça öğretimindeki rolünden bahsedeceğiz. Bizi bu çalışmaya iten sebep ise bu eserin dört dil becerisini (okuma, dinleme, konuşma, yazma) de gözeten üslubuyla öne çıkması ve gramer kurallarını işlevsel olarak ele almasıdır.Çalışmamızda öncellikle “el-Kitap” isimli Arapça öğretim setinin Arap olmayanlara Arapça öğretim metodundan, dört dil becerisini verme şeklinden ve bu dört becerinin birbiriyle bağlantılı bir şekilde öğretilmesinden ve bu öğretimi sağlarken her ünitenin başında verilen kelimelerin kullanımını esas almasından bahsettik. Tüm bu özelliklerine rağmen söz konusu setin yedi yıllık tecrübemiz sonunda tespit edebildiğimiz eksik ve zayıf noktalarına temas etmeyi de ihmal etmedik. Çalışmamızı faydalı olacağını umduğumuz bazı tavsiyelerle ve sonuç bölümü ile tamamladık.

Analysis of the Four Basic Language Skills in Arabic Teaching Sets For Non-Native Learners: Example of “Al-Kitaab fii Ta‘allum al-‘Arabiyya”

Both native Arabic speakers and non-native speakers interested in Arabic endeavored to develop methods which can be useful for Arabic learners within the extent of their personal and institutional capacity and knowledge, and they came up with various works for this purpose.“Al-Kitab”, is an Arabic learning set which was developed in accordance with this goal and aims at teaching Arabic to non-native Arabic speakers. In this article, we will discuss “Al-Kitab”’s role in Arabic teaching. We examined “Al-Kitab”, for it attaches considerable importance to the all four basic language skills (reading, listening, speaking, writing) and its concern for covering grammar rules functionally.In our work, we firstly discussed “Al-Kitab”’s method of Arabic teaching to non-natives, its way of introducing the four basic language skills and teaching them interrelatedly as well as how it grounds this method on the vocabulary given in the beginning of each chapter. We did not neglect to mention the lacks and weaknesses of the book which we identified during seven years-experience of using the set. We completed the article with some advice and conclusion which we hope to be useful.

___

  • - إبراهيم، هداية هداية. "تحليل الحاجات اللغوية في مواقف الاتصال اللغوي لدى دارسي اللغة العربية للناطقين بغيرها" (سجل المؤتمر العالمي لتعليم اللغة العربية لغير الناطقين بها، الرياض، جامعة الملك سعود،1430هـ 2009م).
  • - ابن خلدون،عبد الرحمن بن محمد، مقدمة ابن خلدونـ تحقيق، عبد الله محمد الدرويش (سوريا- دمشق- دار البلخي ودار الهداية- ط1: 2004م)
  • - أبو عمشة، خالد. "تدريس مهارات الاستماع اتصالياً ودرس تطبيقي عليها للناطقين بغير العربية" مقال بتاريخ:09. 08. 2017 في موقع https://www.new-educ.com/%D8%AA%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%B3-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7 اختيار، أسامة. "معضلات تعليم اللغة العربية في الجامعات التركية":Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 14/1(Ocak-Nisan 2014), 51-70
  • - إسماعيلي، يوسف. "معايير تقويم مهارة القراءة في اللغة العربية للناطقين بغيرها" معايير مهارات اللغة العربية للناطقين بغيرها:(أبحاث محكمة من منشورات المنتدى العربي التركي، ط1: 2018م).
  • - البطل، محمود وآخرون، الكتاب في تعلم العربية:ط2: 2010م.
  • - البوشيخي، عز الدين. "تعليم اللغة العربية للناطقين بغيرها وسبل تطويره" منتدى مجمع اللغة العربية على الشبكة العالمية:مقال كتب بتاريخ:13. 08. 2017 http://www.m-a-arabia.com/vb/showthread.php?t=23959 - الحديبي، علي عبد المحسن. "دليل معلم العربية للناطقين بغيرها" (السعودية، الرياض، دار وجوه، ط1 :1436ه 2015م).
  • - خاطر، محمود رشدى – شحاتة، حسن – عزازى، عدلى. "المدخل الى تدريس اللغة العربية والتربية الدينية" (القاهرة: دار الثقافة والنشر والتوزيع،1990)
  • - الخولي، محمد علي. "أساليب تدريس اللغة العربية" (الرياض: مطابع الفرزدق الجارية،1982)
  • - الرافعي، مصطفى صادق. "وحي القلم": اعتنى به درويش الجويدي:(بيروت المكتبة العصرية صيدا بيروت).
  • - رمضان، هاني إسماعيل. "معايير مهارات اللغة العربية للناطقين بغيرها" أبحاث محكمة، معايير مهارة الكتابة للناطقين بغير العربية:(منشورات المنتدى العربي التركي، ط1:2018).
  • - السليطي، ظبية سعيد. "تدريس النحو العربي في ضوء الاتجاهات الحديثة" (القاهرة: الدار المصرية اللبنانية، 2002 )
  • - السيد، محمود أحمد. "في طرائق تدريس اللغة العربية"(سوريا، دمشق، منشورات جامعة دمشق،1437ه 2016م).
  • - شعبان، مصطفى. "تعليم العربية للناطقين بغيرها مشكلات وحلول الجامعة الأردنية نموذجاً"، مقال كتب بتاريخ:03. 06. 2016 في موقع منتدى مجمع اللغة العربية على الشبكة العالمية: http://www.m-a-arabia.com/vb/showthread.php?t=13955 - عثامنة، حنان. "المهارات اللغوية الأربعة في ظل الإصلاحات التربوية الحديثة"(الجزائر، جامعة العربي بن مهيدي أمّ البواقي،رسالة ماجستير 2010- 2011م).
  • - العصيلي، عبد العزيز بن إبراهيم. "القواعد المهمة في اللغة المرحلية لمتعلمي اللغة العربية"، أبحاث مؤتمر إسطنبول الدولي الثاني تعليم اللغة العربية للناطقين بغيرها إضاءات ومعالم،المحرر: صنوبر، أحمد وآخرون، (إسطنبول: İSAR،2015): 13-38
  • - العلواني، بسمة حازم. "مهارة الاستماع دراسة في مجال تعليم اللغة العربية لغير الناطقين بها": Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39 (1 2014): 251-275
  • - عمر، وليد ممدوح. "تدريس المهارات اللغوية": مقال في موقع الألوكة(1435ه2014م) https://www.alukah.net/literature_language/0/69439/
  • - مجموعة من الخبراء في المجلس الأوروبي. "مراحل تعلم مهارة الكتابة": الإطار المرجعي الأوروبي المشترك لتعلم اللغات وتعليمها وتقييمها ترجمة: صبير عبد الناصر عثمان:(السعودية، مكة، جامعة أم القرى، ط1: 1437ه 2016م).-
  • - الناقة محمود كامل. "تعلم اللغة العربية للناطقين بلغات أخرى" ( السعودية، مكة،جامعة أمّ القرى 1405ه 1985م)
  • - نعسا، محمود. "تعليم اللغة العربية لغير الناطقين بها": Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18/2 ( 2016/2):111-136   المراجع التركية : - al-Battal, Mahmoud - Belnap, R. Kirk “Amerika Birleşik Devletlerinde Arapça Öğretimi ve Öğrenimi: Gerçekler, İhtiyaçlar, ve Geleceğe Dair Tavsiyeler”, çeviren M. Vecih Uzunoğlu, Nüsha: Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 35 (2012): 43-58. - Candemir, Doğan. “Arapça Öğretiminde Yöntem Orijinli Problemler ve Çözüm Önerileri”, Nüsha:Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 6/21, (Bahar 2006): 69-88.
  • - Candemir, Doğan. Sistematik Yabancı Dil Öğretim Yaklaşımı ve Yöntemleri. (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2012).
  • - Demirel, Özcan. Yabancı Dil Öğretimi: İlkeler, Yöntemler, Teknikler. (2. bs.) (Ankara: Usem Yayınları, 1990).
  • - Demirel, Özcan. Yabancı Dil Öğretimi; Dil Pasaportu, Dil Biyografisi, Dil Dosyası (Ankara: PegemYayınları, 2003).
  • - Demirel, Özcan. Yabancı Dil Öğretimi; İlkeler Yöntemler Teknikler, (Ankara: Usem Yayınları, 1987).
  • - Kaçar, Halil İbrahim. “İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretimi Üzerine”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 17, (2006): 117-133.
  • - Özdemir, Abdurrahman. “İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminin Gerekliliği, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6/10 (Aralık 2004): 27-47.
  • - Soyupek, Hasan: “İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminin Mesleki Öğretim Açısından Önemi ve Yöntem Sorunu”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/12 (2004): 97-115.
  • - Tülü, Ali-Derşevi, Muhammed Raşid. “İstanbul Şehir Üniversitesinde Arapça öğretim tecrübesi”, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 16, (Eylül 2019): 234-248