Zorunluluk hali

Bilindiği üzere Türk hukukunda 765 sayılı Türk Ceza Kanunu döneminde neredeyse tüm yazarlarca hukuka uygunluk nedeni olarak kabul edilen zorunluluk halinin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'ndaki düzenlenişi nedeniyle, bu kurumun hukuki niteliğini tespit konusunda teoride farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Burada hemen şunu belirtelim ki; zorunluluk hali birkaç istisna dışında mukayeseli hukukta da kabul edilen bir ceza hukuku kurumudur. Ancak zorunluluk halinin hukuki esası ve suçun unsurlarına etkisi konusunda fikir birliği bulunduğunu söylemek mümkün değildir. Özellikle zorunluluk halinin suçun kusurluluk ve hukuka aykırılık unsurları ile olan ilişkisi hususunda hem Türk hukukunda hem de mukayeseli hukuk da farklı görüşler ileri sürülmüştür.Anlatılan nedenlerle, 5237 sayılı yeni Türk Ceza Kanunu'nda da düzenlenen zorunluluk halinin hukuki esasının ve niteliğinin daha iyi anlaşılabilmesi için bu çalışmayı yapma ihtiyacı duyduk. Çalışmamızda öncelikle zorunluluk halinin hukuki esasını açıklayan görüşleri inceledik. İlerleyen bölümlerde ise; zorunluluk halinin suçun unsurlarına etkisine ilişkin görüşleri yansıtarak kendi görüşümüzü de gerekçeleriyle açıklamaya çalıştık. Çalışmamızın kapsamı nedeniyle ayrıntıya girmemekle birlikte zorunluluk halinin koşullarını özellikle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu bağlamında inceledik. Son bölümde ise; zorunluluk haline ilişkin vurgulanması gerektiğini düşündüğümüz diğer bazı konulara değinerek zorunluluk halinin benzer kurumlarla karşılaştırmasını yaptık.

Necessity

The state of necessity was accepted as a legal comformity condition during the life of abolished Turkish Criminal Code principally. Various theoretic ideas have been occured in the determination of legal qualification of institution of "necessity" in the new 5237 numbered Turkish Criminal Code. It must be emphasized that the state of necessity is a criminal code institution which is accepted in the comparative law with certain exceptions. However, it is unexceptionable that there is no posibility of a consensus in the matter of the legal gist of the necessity and its influence to elements of offence. Especially, various ideas have been put forward about the relationship between necessity, negligence and state of contradicton to law in the Turkish and comparative law. Due to given reasons, main purpose of this legal writing is to make the legal gist and qualification of the state of necessity, arranged by the Turkish Criminal Code more comprehensible. Before all else, we have examined the ideas on the legal gist of the necessity. Secondly, we have tried to explain our ideas in the light of accepted views concerning the influence of necessity on the elements of offence. Thanks to scope of our writing, we haven't deeply studied the conditions of the necessity in the context of the 5237 numbered Turkish Criminal Code. Finally, we have compared the state of necessity with the similar institutions touching also upon the several aspect which we consider significant.

PDF

___

ARTUK, Mehmet Emin/ GÖKÇEN, Ahmet/ YENİDÜNYA, A. Caner; Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2009.
CENTEL, Nur/ ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem; Türk Ceza Hukuku na Giriş, 3. Bası, Beta Basımevi, İstanbul Ekim 2005.
DEMİRBAŞ, Timur Demirbaş; Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2009.
DÖNMEZER, Sulhi/ ERMAN, Sahir; Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım, Cilt 2, 11. Bası, Beta Yayınları, İstanbul Ocak 1997.
EREM, Faruk; Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Cilt 2, 12. Bası, Seçkin Kitabevi, Ankara 1985.
HAKERİ, Hakan; Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Bası, Adalet Yayı nevi, Ankara 2011.
İNCİ, Z. Özen; “5237 sayılı Türk Ceza Kanununa Göre Ceza Sorumlulu ğunu Kaldıran Nedenlerde Sınırın Aşılması”, Terazi Hukuk Dergisi, Yıl 4 Sayı 37, s. 111-133.
KANGAL, Zeynel T. ; “Ceza Hukukunda Varsayılan Rıza”, Gazi Üni versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2011 Cilt 15, Sayı 4, s. 223-251.
KANGAL, Zeynel T. ; Ceza Hukukunda Zorunluluk Durumu, Seçkin Yayınları, Ankara 2010
KATOĞLU, Turgul; Ceza Hukukunda Hukuka Aykırılık, Seçkin Yayınla rı, Ankara 2003.
KOCA, Mahmut Koca/ ÜZÜLMEZ, İlhan Üzülmez; Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2011.
KOCA, Mahmut Koca; “YTCK’da Hukuka Uygunluk Sebepleri”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl 1 Sayı 1, s. 115-148.
MAHMUTOĞLU, Fatih S. ; “5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Huku ka Uygunluk Nedenleri”, Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, Yıl 2 Sayı 5 Nisan 2005, s. 43-60.
MERAN, Necati; “Yeni Türk Ceza Kanunu ve Türk Medeni Kanunu’nda Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali”, Terazi Hukuk Dergisi, Şubat 2007,Yıl 2 Sayı 6, s. 115-129.
ÖNDER, Ayhan; Ceza Hukuku Genel Hükümler, Cilt II-III, Beta Yayın ları, İstanbul 1992.
ÖZBEK, Veli Özer Özbek; “Türk Ceza Kanununda Hata”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl 3 Sayı 7 Ağustos 2008, s. 83-99.
ÖZBEK, Veli Özer Özbek/ KANBUR, M. Nihat/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/TEPE, İlker; Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2011.
ÖZBEK, Veli/ DOĞAN, Koray; “Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 2, 2007 s. 195-222.
ÖZGENÇ, İzzet Özgenç; Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi, Genel Hüküm ler, 2. Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
ÖZGENÇ, İzzet; Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Bası, Şeçkin kitabevi, Ankara 2009.
SOYASLAN, Doğan; Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, 3. Bası, Ankara 2005.
TANER, Tahir; Ceza Hukuku Umumi Kısım, 3. Bası, İstanbul 1953.
TOROSLU, Nevzat; Ceza Hukukunda Zaruret Hali, Sevinç Matbaası, Ankara 1968.
ÜNVER, Yener; “YTCK’da Kusurluluk”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl 1 Sayı 1 Ekim 2006, s. 41-78. Yargıtay Kararlar Dergisi, Cilt 10 Sayı 4 Nisan 1984.
YAŞAR, Osman; İçtihatlı Türk Ceza Yasası, y.y. Ankara 2001.
İnternet Kaynakları
www.habervitrini.com/haber.asp?id-314223 (08.12.2011) ( Çevrimiçi )