Osmanlı Dönemi Batılılaşma Sürecinde İki Önemli Flütçü: Giuseppe Donizetti ve MustafaSaffet Atabinen

Osmanlı Devleti on altıncı yüzyıldan itibaren Avrupa ülkeleri ile ticari ve diplomatik ilişkilerigeliştirmek maksadıyla kültürel etkileşim içinde olmuştur. Osmanlı Devleti ve Avrupa ülkeleri arasındaki bukültürel ilişkinin bir parçası olarak Batı müziğine olan ilgi ve merak gelecekte birçok kurumun temellerininatılması açısından önemlidir. Osmanlı topraklarında Batı müziği ile ilk tanışma on altıncı yüzyılda KanuniSultan Süleyman döneminde başlar. Sonrasında III. Murad, III. Mehmed, IV. Murad, IV. Mehmed, III.Ahmed, I. Mahmud, III. Mustafa, III. Selim, II. Mahmud, Abdülmecit, V. Murad, II. Abdülhamid, MehmedReşad ve Mehmed Vahdeddin gibi padişahların bir vesileyle Batı müziğiyle tanışması, ilgi ve merakı tarihselaraştırmalarda görülmektedir. Bu dönemlerde pek çok Batı çalgısı çeşitli yollarla Osmanlı topraklarınagirmiştir. On altıncı yüzyılda Avrupa müzik kültüründe kendine büyük yer bulan flüt ise bu çalgılardanbiridir. Bu çalışmada on sekizinci yüzyılda Osmanlı dönemi batılılaşma sürecinde flüt çalgısının yeri veönemine ilişkin bulgular tarihsel çerçevede ele alınmıştır. On sekizinci yüzyılın başlarında Osmanlıdöneminde flüt çalgısının ilk izleri olarak görülen Fransız flütçü Buffardin’in İstanbul’u ziyareti, II. Mahmudzamanında Muzika-i Hümayun’un başına getirtilen İtalyan flütçü ve bando şefi Giuseppe Donizetti, ilk Türkflüt virtüözü ve orkestra şefi olarak kabul gören Saffet Atabinen’in flüt eğitimi ve icrasına yönelik katkılarıaraştırılmıştır. Bu bağlamda çalışmanın evrenini Osmanlı Dönemi’nde müzikte batılılaşma süreci,örneklemini ise iki önemli flütçü Giuseppe Donizetti ve Saffet Atabinen oluşturmaktadır. Batılılaşmasürecinde Giuseppe Donizetti ve Saffet Atabinen’in çalışmaları ve bu bağlamda flütün Osmanlıtopraklarındaki işlevini tespit etmek amaçlanmış olup; çalışma literatüre katkı sağlaması açısından önemlidir.Bu çalışma genel tarama yöntemi ile araştırılmış ve durum tespitine dayalı betimsel modeldegerçekleştirilmiştir.

Two Important Flutists in the Westernization Process of Ottoman Era: Giuseppe Donizetti andMustafa Saffet Atabinen

Starting from the sixteenth century, Ottoman Empire was involved in cultural interactions withEuropean states to improve commercial and diplomatic relations. As part of this cultural relation between theOttoman Empire and European states, the interest and curiosity towards Western music is important as ithelped laying the foundations of many institutions in future. First introduction of Western music in Ottomanland started in sixteenth century under the rule of Suleiman the magnificent. Then emperors such as MuradIII, Mehmed III, Murad IV, Mehmed IV, Ahmed III, Mahmud I, Mustafa III, Selim III, Mahmud II,Abdülmecit, Murad V, Abdülhamid II, Mehmed Resad and Mehmed Vahdeddin were all somehowintroduced to Western music and their interest in it can be seen in various historic studies. During this period,many Western instruments entered Ottoman lands in various ways. Flute, which found a great place inEuropean music culture in the sixteenth century, is one of these instruments. In this study, the findings regarding the place and importance of the flute instrument in the Ottoman period westernization process inthe eighteenth century are discussed in a historical framework. The visit to Istanbul of the French flutistBuffardin, who was seen as the first traces of the flute instrument in the Ottoman period in the earlyeighteenth century. The contributions of Italian flutist and band conductor Giuseppe Donizetti, who wasappointed to the head of Muzika-i Hümayun during the time of Mahmud II, and Saffet Atabinen, who wasaccepted as the first Turkish flute virtuoso and orchestra conductor, towards flute training and performancewere investigated. In this context, the universe of the study is the process of westernization in music in theOttoman period, and the sample is composed of two important flutist Giuseppe Donizetti and SaffetAtabinen. It was aimed to determine the works of Giuseppe Donizetti and Saffet Atabinen in thewesternization process and the function of the flute in the Ottoman lands in this context. The study isimportant in terms of contributing to the literature. This study was researched by general scanning methodand carried out in descriptive model based on due diligence.

PDF

___

Akkol, M. L. (2020). Türkiye’de Modernleşme Sürecinde Müzik. Paradigma Akademi Yayınları.
Aksoy, B. (1985). Tanzimattan Cumhuriyete mûsikî. Tanzimat’tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi. 1205-1235. http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/52441/001642251010.pdf?seq uence=1
Aksoy, B. (2003). Avrupalı gezginlerin gözüyle Osmanlılarda musiki. Pan Yayıncılık.
Alimdar, S. (2016). Osmanlı’da Batı müziği. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
And, M. (1959), 1524 yılında İstanbul’da bir bale temsili. Forum Dergisi, 126(11), 17-18.
Antep, E. (2013). Muzika-yı Hümayun’dan bugüne. http://www.muzikoloji.org/yazi/yazi_goster.aspx?yazi_id=97 Erişim tarihi: 23.09.2014
Aracı, E. (2000). Orgun sultana yolculuğu. Cumhuriyet Dergisi, 724. https://emrearaci.weebly.com/uploads/1/3/8/7/13873024/%C2%A9_emre_araci_- _cumhuriyet_dergi_-_6_%C5%9Eubat_2000_12-14.pdf
Aracı, E. (2003). Boğaziçi mehtaplarında Sultanlarla vals konser el broşürü. 31. Uluslararası İstanbul Müzik Festivali.
Aracı, E. (2006). Donizetti Paşa Osmanlı sarayının İtalyan maestrosu. Yapı Kredi Yayınları.
Aracı, E. (2019). Topkapı Sarayı’nın yitik İngiliz orgu. Andante Dergisi. https://emrearaci.weebly.com/uploads/1/3/8/7/13873024/copyright_emre_araci_- _andante_may_2019.pdf
Arslan, F. (2015). Müzikte batılılaşma ve son dönem Osmanlı aydınları. Beyan Yayınları.
Coşkun, A. (2005). Türkiye’ye gelen Donizetti adındaki orkestra şefine paye verip ‘Don İzzet Paşa’ yaptık. Hürriyet Gazetesi /Tarih, 25 Mayıs, 12-15.
Eğecioğlu, Ö. (2019). Cécile Chaminade Yıldız Sarayı’nda. Toplumsal Tarih Dergisi, 309, 70-75. https://sites.cs.ucsb.edu/~omer/DOWNLOADABLE/Chaminade.pdf
Gazimihal, M. R. (1955). Türk askeri musiki tarihi. Maarif Basımevi.
Gazimihal, M. R. (1957). Yüzyıllar boyunca Mehterhane ve Türk müzik kalkınışı. Maarif Basımevi.
İrtem, S. K. (2018). Osmanlı Sarayı ve Haremin İçyüzü Muzika-i Hümayun ve Saray Tiyatrosu. Temel Yayınları.
Karaağaç, E. (2013). On the establishment of the 20th century Ottoman and Republican periods musical institutions and symphony orchestrası. Journal of Education and Future, 3(1), 105- 119. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/174170
Kaya, E. E. (2012). Yeni Türk inkılabına bir “hazırlık evresi” olarak 1826-1920 dönemi. Turkish Studies, 7(1), 1451-1460. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3025
Kaygısız, M. (2000). Türklerde müzik. Kaynak Yayınları.
Kosal, V. (2001). Osmanlı’da Klasik Batı müziği. Eko Yayıncılık. Kösemihal, M. R. (1939). Türkiye-Avrupa musiki münasebetleri. Numune Matbaası.
Kutlay Baydar, E. (2009). Osmanlı saraylarında konser veren Avrupalı müzisyenler ve Osmanlı’da Batı müziğinin gelişimine katkıları. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 22 (0), 139-154. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/28444
Kutlay Baydar, E. (2010). Osmanlıda görevli iki müzisyen: Giuseppe Donizetti ve Callisto Guatelli. Journal of World of Turks, 2(1). 283-293. http://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/88/kutlay_baydar
Kutlay Baydar, E. (2010). Bach ve Buffardin’in İstanbul buluşmasına Türk müzik tarihi bağlamında bakış. Journal of World of Turks, 2 (2). 43-52. http://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/125/e_kutlay_baydar
Kutlay, E. (2020). Osmanlı modernleşmesinin müzikal boyutu. Z Kültür Sanat Şehir Tematik Dergi, 4. 278-283.
Mayes, S. (2000). Sultan’ın orgu. (Çev.), M. Halim Spatar. İletişim Yayınları.
Nutku, Ö. (1987). IV. Mehmet’in Edirne şenliği (1675). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Oransay, G. (1965). Batı tekniğiyle yazan 60 Türk bağdar. Dördüncü basım. Küğ Yayını.
Özasker, A. (1997). Muzıka-i Humayun’dan Cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrasına. Boyut yayınları.
Özgiray, A. (1995). Atatürk ve musiki. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 4 (15). 279-286.
Öztuna, Y. (1969). Türk musiki ansiklopedisi. Milli Eğitim Basımevi.
Salgar, M.F. (2001). III. Selim hayatı, sanatı, eserleri. Ötüken Yayınları.
Say, A. (1985). Müzik ansiklopedisi. Cilt 1. Say Yayınları.
Spatar, M. H. (2007). Müzik yazılarım. Pan Yayıncılık.
Tınç, M. (2006). Tam 180 yıllık bir müzik serüveni. Popüler Tarih Dergisi, 72, 48-53.
Toker, H., & Erhan, Ö. (2013). Osmanlı Devleti’nde müzik eğitimi veren önemli kurumlar. Rast Uluslararası Müzikoloji Dergisi, 2(1), 107-128. http://dx.doi.org/10.12975/rastmd.2013.01.02.00018
URL. http://www.musikidergisi.net/?p=1306 Erişim tarihi: 22.10.2020
Uslu, R. (1999). Osmanlılarda Batı musikisi teori kitapları. Orkestra Dergisi, 307. 41-53.
Üngör, E. (1965). Türk marşları. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Z Dergisi (2020). Bestekar padişahlar. Z Kültür Sanat Şehir Tematik Dergi, 4. 262-269

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ