İslam’ın Siyasallaşmasına Yol Açan Gelişmeler

Modern dönemlerde İslam dünyasında yaşanan siyasal ve ideolojik gelişmeleri, ana gerilim ve çatışma alanlarını, din-siyaset ekseninde yaşanan tartışmaları anlamak İslam’ın siyasallaşma süreçlerini doğru anlamayla da ilişkilidir.İslam’ın siyasallaşmasının sonucu olarak doğan İslamcılık, İslam’dan bağımsız bir ideolojik ve siyasal hareket değildir. Bu nedenle modern dönemlere özgübir ideoloji formu taşıyan İslamcılığın nasıl olup da bir dinden bir ideoloji formuna dönüştüğünüanlamak açısından da biraz tarihsel sürece yoğunlaşmak açıklayıcı olacaktır. Bu çalışmada İslamcılığı anlamaya yardımcı olması bakımından İslam’ın siyasallaşma süreci ve İslamcılığın varoluş kökenleri araştırılmaya çalışılmıştır.Bu bağlamda 18. ve 19. Yüzyıllarda İslam dünyasının karşı karşıya kaldığı krizlerin ürettiği siyasi, askeri ve sosyal hareketler incelenmiş, bu hareketlerin İslam’ın siyasallaşmasına olan etkileri araştırılmıştır.Çalışmada İslamı siyasal bir harekete dönüştüren olaylar ve bu olaylar karşısında dini kesimlerin ortayakoyduğu tepkiler incelenmiştir. İslam 18. Ve 19. Yüzyıllarda İslam dünyasının karşı karşıya kaldığı olaylar sonucu bir din olmanın yanı sıra siyasal bir harekete de dönüşmeye başlamıştır. Özellikle batılıların İslam dünyasına yönelik fiili ve kültürel saldırıları İslam dünyasında bir savunma hattı doğurmuş, gerek askeri gerekse kültürel saldırılar karşısında oluşturulan savunma hattı zamanla İslam’a dayalı siyasal tezlere kaynaklık etmiştir. Bu bağlamda İslam dünyasının bir çok bölgesindeki” İslami Direniş Hareketleri” ve kültürel saldırılara karşı üretilen savunmalar modern dönemin İslamcılık düşüncesi ve İslami hareketlerin temellerini oluşturmuştur. Batılı ülkelerin işgal ve sömürgeleştirme teşebbüslerine karşı oluşan direniş hareketlerinin yanı sıra Ernest Renan’ın“İslam ve Bilim “konferansından sonra oluşan “Reddiye” geleneği giderek İslam’ın siyasal bir programa dönüşmesine kaynaklık etmiştir.

Developments That Cause Politicization of Islam

In modern times, Understanding the political and ideological developments in the Islamic world, the main points of tension and conflict, and the debates on the axis of religion and politics are also associated with understanding the politicization processes of Islam correctly. Islamism, which rises as a result of the politicization of Islam is not an ideological and political movement independent of Islam. Therefore, it would be descriptive to concentrate on the historical process a little to understand how Islamism which includes a form of modern-day ideology, has evolved from a religion to an ideology form. In this study, it was investigated about the politicization process of Islam and the origins of Islamism in order to help understand Islamism. In this context, the political, military and social movements caused by the crises faced by the Islamic world in 18thand 19thcenturies have been examined, and the effects of these movements on the politicization of Islam have been investigated.In this study, the events that turned Islam into a political movement and the reactions of religious groups against these events have been examined. As a result of the events faced by the Islamic world in the 18thand 19thcenturies, Islam started to turn into a political movement as well as a religion. In particular, the assaults and cultural attacks of the Westerners towards theIslamic world have created a line of defense in the Islamic world and the defense line that created against both military and cultural attacks has been the source of political theses based on Islam over time. In this context, “Islamic Resistance Movements” and defenses produced against cultural attacks in many regions of the Islamic world have formed the basis of Islamic thought and Islamic movements in the modern era. In addition to the resistance movements against the invasion and colonization attempts of the western countries, the tradition of "Rejection", which formed after Ernest Renan's "Islam and Science" conference, has gradually caused Islam to turn into a political program.

PDF

___

Akdoğan, Y. (2000). Siyasal İslam. Şehir Yayınları.
Akdoğan, Y. (Aralık, 2002). Siyasal İslam’dan Muhafazakâr Demokratlığa, Bilgi ve Düşünce Dergisi, (3), 17-23.
Akdoğan, Y. (Mayıs, 2003). Değişim Ama Nasıl?, Bilgi ve Düşünce Dergisi, (8), 18-20.
Cündioğlu, D. (1994) Cemalettin Afgani (Elektronik Sürüm) Haksöz Dergisi (35-36). https://www.haksozhaber.net/okul/cemaleddin-afgani-568yy.htm
Çağlayan, S. (2010). Müslüman Kardeşlerden Yeni Osmanlılar’a İslamcılık. İmge Kitabevi Yayınları.
Dursun, D. (1992). İslam Dünyasında Dayanışma Hareketleri, Ağaç Yayıncılık.
El-Behiy, M. (1997). İslami Direniş ve Islahat (İ.Sarmış Çev.) (2.bs.). Ekin Yayınları.
Ersoy, M. A., (2012) Safahat (1.bs.). Ankara Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı
Hobson, J.M. (2008). Batı Medeniyetinin Doğulu Kökenleri (E. Ernest, Çev.) (2. bs.). İstanbul: Yapı
Kredi YayınHüseyin, A. (2006) Batının İslam’la Kavgası (M. Karaşahan, Çev.) (2. bs.). Pınar Yayınları.
Hatipoğlu, İ. (2010) İslam Dünyasının Çağdaşlaşma Serüveni. İz Yayıncılık.
İslamoğlu, M. (2011). İslami Diriliş Hareketleri (3. bs.). Düşün Yayıncılık.
Karpat, K. (2009). İslam’ın Siyasallaşması (Ş.Yalçın, Çev.) (3.bs.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kemal, N. (1962). Renan Müdafaanamesi (İslamiyet ve Maarif). Güven Matbaası.
Mardin, Ş. (2008). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu (7. Bs.). İletişim Yayınları.
Meriç, C. (2010). Umrandan Uygarlığa (17. bs.). İletişim Yayınları.
Mevdudi, (2011). İslam’da İhya Hareketleri (4. bs.). Pınar Yayınları.
Nafi, B. M. (2012) İslamcılık. Yarın Yayıncılık.
Peters, R. (1989). İslam ve Sömürgecilik, Modern Zamanlarda Cihad Öğretisi. (A. Bulaç Çev.). Nehir Yayınları.
Ramazan, T. (2005). İslami Yenilenmenin Kökenleri Afgani’den el- Benna’ya Kadar İslam Islahatçıları (A. Meral, Çev.). Anka Yayınları.
Sıddıki, M. (1990) İslam Dünyasında Modernist Düşünce (M. Fırat ve G. Korkmaz, Çev.). Dergah Yayınları.
Subaşı, N. (Temmuz, Ağustos 2003) “İhya” “Tecdid” ve “İslah”ın, Modern Kullanışları. Tezkire Dergisi (33) 130-153.
Şamlıoğlu, K. (2020). Tanzimat Yeniliğinin Retorik Problemleri. Kesit Yayınları.
Türköne, M. (1991). Siyasi İdeoloji Olarak İslamcılığın Doğuşu. İletişim Yayınları.
Türköne, M. (1994). Cemaleddin Afgani. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ