I. Kant’ın Ödev Ahlakı ve j. S. Mill’in Faydacılık Kuramı Bağlamında Basında Etik KodBelirlemenin Gerekliliği ve Küreselleşmenin Etkisi

Dördüncü güç olarak nitelendirilen medyanın siyaset ve ekonomi eksenindeki konumu, teknolojinin medya alanını dönüşüme uğratması, medyada mülkiyet yapısının değişmesi sonucu karşılaşılan kontrol sorunu medyanın işlevlerinin ve gazetecilerin davranış kodlarının tartışılmasına neden olmuş ve basın etiğini gündeme getirmiştir. Gazetecilik etiği açısından, Kant’ın ödev ahlakı ve Mill’in faydacılık kuramı çalışma kapsamına alınmıştır. Çalışmadaki amaç basında etik kodların gerekliliğini iki önemli düşünürün etik görüşleri bağlamında temellendirmektir. Kant eylemlerimizde öznel ilke olarak seçeceğimizin herkes için geçerli olması üzerinde durmakta, yasa gibi kabul edebileceğimiz bu ilkenin eylemlerimize karar vermede belirleyici olması gerektiğini belirtmektedir. Mill ise eylemin değerini yarar kavramıyla açıklamaktadır. Mill toplumsal mutluluğu sağlamanın ahlaki eylemlerdeki temel ilke olduğunu ifade etmektedir. Her iki yaklaşım da eylemlerin değerini belirlemede ilkeler üzerinde durmaktadır. Etik kodların gerekliliği konusunda ortak bir kanı bulunmaktadır. Her durumun tekliğinde değerlendirilmesi gereği, yine de önceden belirlenmiş yol gösterici ilkeleri gerekli kılmaktadır. Etik kodun belirlenmesi gerekliliği, uluslararası düzeyde egemen güçlerin çıkarlarını meşrulaştıran bir zemin yaratılması amacıyla da kullanılabilmekte ve etik olmayan davranış kabul edilebilir hale gelebilmektedir. Etik kodlar, ‘Yeni Dünya Düzeni’nde küresel etkiyle, etik sorunları çözme maskesi altında kendi egemenliklerini sürdürmek isteyen güçlerin kullandıkları bir araç olma tehlikesini de barındırmaktadır. Bu çalışmada, basında etik kodların gerekliliği iki düşünürün etik görüşleri bağlamında temellendirilmiştir. Etik kodların gazeteciler için rehber olacağı ve her etik durumun tekliğinde değerlendirilmesinde gazetecinin özgür iradesinin belirleyici olacağı ortaya konulmuştur. Çalışmada veri toplama tekniği olarak kaynak tarama yöntemi kullanılmıştır.

Necessity to Define Ethical Codes for the Media and the Impact of Globalization within the Context of I. Kant’s Ethics of Duty and J. S. Mill’s Utilitarianism

The position of the media on the axis of politics and economy as the fourth estate, thetransformation of technology in the realm of media and the issue of control as a result of the change ofownership structure in the media have led to discussions on the functions of the media and the codes ofconduct for journalists, and brought the press ethics into question. In terms of journalism ethics, Kantianethics of duty and Mill’s utilitarianism have been included in this study. The aim of the study is to base thenecessity of ethical codes in the press in the context of the ethical views of two important thinkers. Kantdwells on the universality of subjective principles, which we adopt in our actions, and proposes that suchprinciples of action, which might be safely be made a law for the whole world, should be indicative of thedecisions for our actions. Mill, however, formulates the value of actions with the concept of utility. Millexpresses that achieving social happiness is the basic principle in ethical actions. Both approaches deal withthe principles in evaluating actions. There is a consensus on the necessity for ethical codes. Nevertheless, thenecessity for evaluating each case on its own requires pre-defined guiding principles. The necessity fordefining ethical codes might as well be used to create grounds to justify the interests of the global hegemons,thus unethical behaviors become acceptable. With the global impact in the “New World Order,” ethical codesentail the risk of being abused by the powers, that wish to hold on to their hegemony, under the disguise ofoffering a solution to the ethical issues. In this study, the necessity of ethical codes in the press is based onthe ethical views of two thinkers. It is revealed that ethical codes will be a guide for journalists and the freewill of the journalist will be decisive in assessing the uniqueness of each ethical situation. In this study,source scanning method has been used as data collection technique.

PDF

___

Adaklı, G. (2010). “Gazetecilik Etiğini Belirleyen Yapısal Unsurlar: Mülkiyet ve Kontrol Sorunu”. Televizyon Haberciliğinde Etik. B. Çaplı, H. Tuncel (ed.). Ankara: Fersa Matbaacılık, s.61-96.
Akarsu, B. (1998). Çağdaş Felsefe Kant’tan Günümüze Felsefe Akımları. 4.Baskı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Bauman, Z. (1998). Postmodern Etik. A. Türker (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Belsey, A. ve Chadwick, R. (1998). “Medyada Etik ve Siyaset: Kalite Arayışı”. N. Türkoğlu (Çev.). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. A. Belsey ve R. Chadwick (Der.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s.13-29. https://doi.org/10.14527/9786052416204.11
Belsey, A. ve Chadwick, R. (2002). “Medyada Kalitenin Bir Aracı Olarak Etik”. Medya, Kültür, Siyaset. S. İrvan (Der.). 2.Baskı. Ankara: Alp Yayınevi, s.423-441.
Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. 3. Baskı. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Çaplı, B. (2002). Medya ve Etik. Ankara: İmge Kitabevi.
Encabo, M. N. (2002). “Gazetecilik Etiği ve Demokrasi”. Ü. H. Yolsal (Çev.). Medya, Kültür, Siyaset. S. İrvan (Der.). 2.Baskı. Ankara: Alp Yayınevi, s.443-464.
Erdoğan, İ. (2006). “Medya ve Etik: Eleştirel Bir Giriş”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 23, s.1-26. http://irfanerdogan.com/makalelerson/medyaetik2007.pdf Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. https://doi.org/10.19145/guifd.90435
Evers, H. (2010). “Medya Etiği”. Televizyon Haberciliğinde Etik. B. Çaplı, H. Tuncel (ed.). Ankara: Fersa Matbaacılık, s.45-59.
Gökberk, M. (1996). Felsefe Tarihi. 8. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Harris, N. G. E. (1998). “Gazeteciler İçin Davranış Kodları”. N. Türkoğlu (Çev.). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. A. Belsey ve R. Chadwick (Der.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s.85-101.
İlkiz, F. ve Günaydın, B. (2006) “Kisilik Hakları - Medyada Etik ve Yargı Kararları”. Küresel İletişim Dergisi, Sayı 2, s.1-15. http://globalmediatr.emu.edu.tr/guz2006/Hakemli_Yazilar/Fikret%20Ilkiz_Baris%20G%C3%BCnaydin.%20 Kisilik%20Haklari.%20Onayli.pdf Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
İnal, A. (2010). “Tarihsel Gelişim İçinden Gazetecilik Etiğini Yeniden Düşünmek”. Televizyon Haberciliğinde Etik. B. Çaplı, H. Tuncel (ed.). Ankara: Fersa Matbaacılık, s.27-44.
İnuğur, N. (1992). Türk Basın Tarihi. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
Kant, I. (1995). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. İ. Kuçuradi (Çev.). 2. Baskı. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Küng, H. (2005). “Global Ethic and Human Responsibilities”. http://www.oneworlduv.com/wpcontent/uploads/2011/06/hkung_santaclara_univ_global_ethic_human_resp_2005.pdf Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
Meyer, E. L. (2011). “Media Codes of Ethics: The Difficulty of Defining Standards”. https://www.cima.ned.org/wp-content/uploads/2015/01/CIMA-Codes-of-Ethics-11-03- 11_0.pdf Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
Mill, J. S. (2015). Özgürlük Üzerine. 4. Basım. İstanbul: Oda Yayınları.
Mutlu, E. (2005). “Saddam, İkiz Kuleler ve Global Medya Ahlakı”. Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya. D. B. Kejanlıoğlu ve A. Yıldız (haz.). Ankara: Ütopya Yayınevi, s. 218-258. https://doi.org/10.14527/9786050370201.12
Özgen, M. (2006). Gazetecinin Etik Kimliği. 3. Baskı. İstanbul: Set-Systems Yayıncılık.
Ramonet, I. (2000). Medyanın Zorbalığı. A. Derman (Çev.). İstanbul: Om Yayınevi.
Sökmen, A. ve Tarakçıoğlu, S. (2011). Mesleki Etik. Ankara: Detay Yayıncılık.
Şahin, H. (2011). Can Çekişen Bir Meslek Üzerine Son Notlar. İstanbul: Say Yayınları.
Tepe, H. (2000). Etik ve Meslek Etikleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Tokgöz, O. (2003). Temel Gazetecilik. 5.Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
Uzun, R. (2009). İletişim Etiği. Ankara: Dipnot Yayınları.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ