HZ. EBÛ BEKİR DÖNEMİNDE DEVLET YÖNETİMİ

Hz. Peygamber hayatta iken Müslümanlar genellikle onun verdiği emir yahut kararlar doğrultusunda hareket ediyor ve karşılaştıkları problemleri de onun fikir ve tavsiyeleri istikametinde çözmeye çalışıyorlardı. Fakat onun vefatından hemen sonra İslâm toplumu büyük bir boşluk içerisine düşmüş ve onsuz bir hayatı tecrübe etmek zorunda kalmıştı. Bu süreçte yaşanılan travmayı atlatmak için halifelik görevini üstlenmek durumunda kalan Hz. Ebû Bekir’in almış olduğu kararlar ve başvurduğu uygulamalar önemli bir yol gösterici olmuştu. Hz. Ebû Bekir’in hilâfet yılları, İslâm toplumu için büyük sıkıntıların yaşandığı bir dönem olması hasebiyle oldukça hassas bir dönemdir. Bu dönemde toplum ve devlet bir taraftan yaşanan hilâfet tartışmalarıyla, diğer taraftan da irtidat ve isyan hareketleriyle parçalanmanın eşiğine gelmiştir. Ancak onun soğukkanlı ve kararlı tutumu sayesinde yaşanan tüm sıkıntılar sorunsuz bir şekilde atlatılmış ve hem toplumun hem de devletin birlik ve bütünlüğü temin edilmiştir. Yine bu süreçte Hz. Peygamber’den sonra hilâfet kurumunun başına geçen Hz. Ebû Bekir, Müslümanların yeni lideri olarak devleti idare etme konusunda yegâne otorite haline gelmiş ve icraatlarıyla hem kendinden sonraki halifeler hem de tüm zamanlardaki Müslüman yöneticiler için önemli bir örneklik teşkil etmiştir. İslâm tarihinin bu önemli devrini ve ondan sonraki dönemlerini daha iyi anlamaya katkı sağlayacağı düşüncesiyle bu çalışmada onun hilâfeti dönemindeki devlet yönetimi örnek uygulamalarıyla idarî, malî ve askerî açılardan ele alınacaktır

STATE GOVERNANCE IN THE CALIPH ABU BAKR PERIOD

While Prophet Muhammad was alive, Muslims generally acted according to his orders or decisions and tried to solve the problems they faced in the direction of his ideas and recommendations. But soon after his death, Islamic society fell into a great emptiness and had to experience a life without it. The decisions taken by Caliph Abu Bakr, who had to assume the duty of caliphate in order to overcome the trauma experienced in this process and the applications he applied, became an important guide. Abu Bakr’s caliphate years are a very sensitive period since it is a period of great troubles for the Islamic society. In this period, the society and the state came to the brink of fragmentation with the debates on the one hand and the liaison and rebellion movements on the other. However, thanks to his calm and determined attitude, all the problems experienced were overcome without any problem and the unity and integrity of both the society and the state were ensured. Caliph Abu Bakr, who became the head of the caliphate institution after Prophet Muhammad, became the sole authority to govern the state as the new leader of the Muslims, and it was an important example for both the caliphs after him and the Muslim rulers of all times. Considering that this important period of Islamic history and its subsequent periods will contribute to a better understanding, in this study, the state administration during his caliphate period will be discussed from administrative, financial and military aspects.

PDF

___

Apak, Adem (2008). Anahatlarıyla İslâm Tarihi 2 (Hulefâ-i Râşidîn Dönemi). İstanbul: Ensar Neşriyat.
Apaydın, H. Yunus (1998). “Humus”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları. c. XVIII, s. 365-369.
Arı, Mehmet Salih (1995). Hz. Ebû Bekir ve Ridde Savaşları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
Azimli, Mehmet (2015). Dört Halifeyi Farklı Okumak-1 Hz. Ebu Bekir. 3. Baskı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Atar, Fahrettin (1979). İslâm Adliye Teşkilatı (Ortaya Çıkışı ve İşleyişi). Ankara, DİB Yayınları.
Balcı, İsrafil (2007). İdarî ve Siyasî Yönden Hz. Ebû Bekir Dönemi. Samsun: Din ve Bilim Kitapları.
Becker, C. H. (1977), “Cizye”. MEB İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. c. III, s. 199-201.
Belâzürî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yahya b. Câbir b. Dâvûd (1996). Ensâbü’l-eşrâf. thk. Süheyl Zekkâr-Riyâd Ziriklî. Beyrut: Dârü’l-Fikr, I-XIII.
Belâzürî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yahya b. Câbir b. Dâvûd (1987). Fütûhu’l-büldân. thk. Abdullah Enîs et-Tabbâ’. Beyrut: Müessesetü’l-Maârif.
Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali (1344-1355/1925-1936). es-Sünenü’l-kübrâ.. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârif, I-X.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî (1400/1980). el-Câmi‘u’s-sahîh. ‘thk. ve nşr. Muhibbüddin el-Hatîb-Muhammed Fuâd Abdülbâkî-Kusay Muhibbüddin el-Hatîb.. Kahire: Matbaatü’s-Selefiyye, I-IV.
Buhl, F. (1977). “Ebû Bekir”. MEB İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. c. IV, s. 12- 14.
Câbirî, Muhammed Âbid (2001). Arap-İslâm Siyasal Aklı. çev. Vecdi Akyüz. 2. Baskı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Demircan, Adnan (2018). Râşid Halifeler. 4. Baskı. İstanbul: Beyan Yayınları.
Demirci, Abdurrahman (2014). “Hz. Ebû Bekir’in Fetih Anlayışı”. Artuklu Akademi. sy. 1/1, s. 5-31.
Durî, A. Aziz (1991). İlk Dönem İslam Tarihi. çev. Hayrettin Yücesoy. İstanbul: Endülüs Yayınları.
Ebû Dâvûd (2003), Süleyman b. el-Eş‘as es-Sicistânî. Sünenu Ebî Dâvûd. tlk. Muhammed Nâsirüddîn el-Albânî. Riyad: Meketebetü’l-Meârif.
Ebû Ubeyd, Kâsım b. Sellâm (1989). Kitâbü’l-Emvâl. thk. Muhammed İmâre. Beyrut: Dârü’ş-Şürûk.
Erkal, Mehmet (1992). “Beytülmâl”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları. c. VI, s. 90- 94.
Erkal, Mehmet (1993). “Cizye”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları. c. VIII, s. 42-45.
Fayda, Mustafa (1994). “Ebû Bekir”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları. c. X, s. 101- 108.
Hâkim en-Nîsâbûrî (1997), Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. el-Müstedrek ale’sSahîhayn. Kahire: Dârü’l-Harameyn.
Halîfe b. Hayyât, Ebû Amr (1387/1967). Kitâbü’t-Tabakât. thk. Ekrem Ziyâ’ el-Ömerî. Bağdat, Matbaatü’l-Ânî.
Hamîdullah, Muhammed (2003). İslâm Peygamberi. çev. Salih Tuğ. Ankara: Yeni Şafak Gazetesi, III.
Hasan, Hasan İbrahim (1987). İslâm Tarihi (Siyasî-Dînî-Kültürel-Sosyal). trc. İsmail Yiğit-Sadreddin Gümüş. İstanbul: Kayıhan Yayınları, I-XIV.
İbn Haldûn, Abdurrahman (2001). Târîhu (Mukaddimetü) İbn Haldûn. thk. Halîl Şehhâde-Süheyl Zekkâr. Beyrut: Dârü’l-Fikr, I-VIII.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed et-Temîmî (ty.). es-Sîretü’n-nebeviyye ve ahbarü’l-hulefa. thk. Sa’d Kerîm el-Fakîy. İskenderiye: Dârü İbn Haldûn.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik (1990). es-Sîretü’n-Nebeviyye. thk. Ömer Abdüsselam Tedmürî. Beyrut: Dârü’l-Kitâbil-Arabî, I-IV.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmail b. Ömer (1997). el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Abdullâh b. Abdülmuhsin et-Türkî. Cîze: Hicr li’t-Tıbaa ve’n-Neşr, I-XXI.
İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (1417/1996). Sünenu İbn Mâce. tlk.
Muhammed Nâsirüddîn el-Albânî. Riyad: Mektebetü’l-Meârif. İbn Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed (2001). Kitâbü’t-tabakâti’l-kebîr. thk. Ali Muhammed Ömer. Kahire: Mektebetü’l-Hancî, I-XI.
İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed (1996), Menâkıbu Emîrü’l-Mü’minîn Ömer İbnü’l-Hattâb. thk. Ebû Enes el-Mısrî es-Selefî Hilmî b. Muhammed b. İsmâîl. İskenderiye: Dârü İbn Haldûn.
İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî (1987). el-Kâmil fi’ttârîh. thk. Ebü’l-Fidâ’ Abdullah el-Kâdî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, I-XI.
İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî (1996). Üsdü’l-ğâbe fî ma‘rifeti’s-sahabe. thk. ve tlk. Ali Muhammed Muavviz-Âdil Ahmed Abdülmevcûd. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, I- VIII.
Kazıcı, Ziya (2006). İslâm Medeniyeti ve Müesseseleri Tarihi. İstanbul: M.Ü. İFAV Yayınları.
Kelpetin, Mahmut (2010). “Hz. Ebû Bekir Döneminde Irak Fetihleri”. Ekev Akademi Dergisi. sy. 14/3, s. 267-288.
Kettânî, Muhammed Abdülhay (1962). et-Terâtibü’l-idariyye (Nizamü’l-hükümeti’n-nebeviyye). 2. Baskı. Beyrut: Dârü’l-Erkam, I-II.
Mâlik b. Enes, Ebû Abdillah el-Asbahî (2004). el-Muvatta’. thk. Muhammed Mustafa el-A’zamî. Abudabi: Müessesetü Zayed b. Sultan, I-VIII.
Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî (1996). Sünenü’n-Nesâî. tlk. Muhammed Nâsırüddîn el-Albânî. Riyad: Mektebetü’l-Meârif.
Pırlanta, İsmail (2018). “Hz. Ömer Döneminde Askeri Teşkilat”. Uluslararası Hz. Ömer Sempozyumu Bildirileri (Sivas, 2-3 Kasım 2017). ed. Ali Aksu. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlük Matbaası, c. I, s. 533-557.
Sarıçam, İbrahim (2012). Hz. Ebu Bekir. 8. Baskı. Ankara: TDV Yayınları.
Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr (2003). Târîhu’l-hulefâ’. Beyrut: Dârü İbn Hazm.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr (1967). Târîhu’t-Taberî (Târîhu’r-rusül ve’l-mülûk). thk.
Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâh$îm. Kahire: Dârü’l-Meârif, I-XI. Terzi, Mustafa Zeki (2017). Hz. Peygamber ve Hulefâ-yi Râşidîn Döneminde Askeri Teşkilât. İstanbul: Siyer Yayınları.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (1998). el-Câmi‘ü’l-kebir. thk. Beşşar Avvad Ma‘ruf. 2. Baskı. Beyrut: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, I-VI.
Vâkıdî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Vakıd el-Eslemi (1984). Kitâbu’l-Meğâzî. thk. Marsden Jones. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, I-III.
Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman (1990-2000). Târîhu’l-İslâm ve vefeyatü’l-meşahir ve’l-a‘lâm. thk. Ömer Abdüsselâm Tedmürî. Beyrut: Dârü’l-Kitâbi’lArabi, LIII.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ