KOLEKTİVİTEDEN BİREYCİLİĞE GEÇİŞ: AİLE VE EVLİLİK KURUMUNA DAİR DEĞİŞEN GÖSTERGELER VE KAYGILAR

Modernleşme sürecinde toplumlarda yaşanan bazı kırılma veya değişimlerin geleneksel olan kolektif bağları çözdüğü ve giderek artan bir bireyselleşmeye, parçalanmaya ve yabancılaşmaya neden olduğu iddia edilmektedir. Bu değişimlerin de en belirgin şekilde aile ve evlilik yapısında ve bireylerin bunlara ilişkin tutumlarında gözlemlenebileceği varsayılmaktadır. Bu yönde, makalede kolektivite ve bireycilik tartışması temelinde Türkiye’de belirlenen örneklem üzerinden bireylerin aile olgusuna yönelik değer atıfları, evliliğe ve çocuk sahibi olmaya yönelik tercih ve tutumlarının ne yönde olduğunun ampirik düzeyde tespit edilmesi amaçlanmıştır. Dolayısıyla, aile ve evlilik kurumunun geleceğine dair ne derece kaygılanmamız gerektiğine dair bir tartışmanın makro düzeydeki kurumsal düzeydeki istatistiklerden faydalanılarak ve belirlenen örneklem üzerinden elde edilen nicel temeldeki ampirik verilere dayalı olarak yapılmasına çalışılmıştır. Sonuçlara göre, bireyselliğe dayalı yaşam biçimleri bireylere her geçen gün daha kariyer odaklı, başarı odaklı ve pragmatik davranmalarını zorunlu hissettirmektedir. Yaygınlaşan bu davranış kalıpları aynı zamanda bireylerin kolektif bağlar veya aidiyetler inşa etmesini sağlayan aile ve evlilik kurumuna yönelik bakışını da şekillendirmekte ve bu kurumlara karşı mesafeli durmalarına yol açabilmektedir. Bu durum da evlilik, çocuk sayısı ve boşanmaya dair istatistiklere yansımaktadır. Şunu da belirtmek gerekiyor ki bireylerin toplu olarak birbirlerini gözetme ve birbirlerine fiziksel ve duygusal destek sağlama sorumluluklarının yitirilmiş olduğu görünen bireyselliğin öncelendiği bir toplumda, insanların her şeye rağmen bir güç ve destek kaynağı olarak evliliğe başvurdukları da bir gerçektir. Lakin, bireysel yaşam tarzının yarattığı kriz ve bunalımlar evlilikleri veya aile birlikteliğini bir o kadar kırılgan ve zayıf hale getirmektedir. Belki de modern çağın evliliklerine ya da aile yapısına ilişkin beklentiler ve talepler göz önünde bulundurulduğunda evlenmenin ve çocuk sahibi olmanın ötelenmesi, boşanma oranlarının yüksek olması, dolayısıyla da ailenin giderek küçülerek ve değer kaybederek ayakta kalmaya devam etmesi bu anlamda çok şaşırtıcı değildir.

TRANSFORMATION FROM COLLECTIVITY TO INDIVIDUALITY: CHANGING INDICATORS AND CONCERNS ABOUT FAMILY AND MARRIAGE INSTITUTION

It is claimed that some fractures or changes in societies during the modernization process weaken the traditional collective ties and lead to an increasing individualization, fragmentation and alienation. It is assumed that these changes can be observed most clearly in family and marital structure and in individuals' attitudes towards them. In this direction, based on the discussion of collectivity and individualism, the aim of this study is to determine the level of the individuals' value attribution to the family phenomenon, their preferences and attitudes towards marriage and having children. A discussion on the extent to which we should be concerned about the future of the family and marriage institution has been tried to be made based on the macro statistics of various institutions and quantitative empirical data obtained from the participants. According to the results, lifestyles based on individualism make individuals feel compelled to be more careeroriented, success-oriented and pragmatic. These widespread patterns of behavior can also lead individuals to distance themselves from family and marriage institutions that allow them to build collective bonds or belonging. This is reflected in the statistics on marriage, number of children and divorce. It should also be noted that in a society where individuals have lost responsibility for collectively observing each other and providing physical and emotional support to each other, it is a fact that people still resort to marriage as a source of power and support. However, the crises of the individual lifestyle make marriages or family cohesion so fragile and weak. Perhaps, when the expectations and demands of the modern age marriages or family unity are examined, it is not surprising that marriages and having children have been postponed, the divorce rates have risen and the family has gradually shrunk.

PDF

___

Allik, J. ve Anu R. (2004). Individualism-collectivism and Social Capital. Journal of Cross-Cultural Psychology, 35(1), 29-49. https://doi.org/10.1177/0022022103260381
ADNKS (2018). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. https://adres.nvi.gov.tr/Home ASGM (2010). Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması. T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
Bacci, M. L. (2009). Avrupa’da Nüfus Hareketleri. Çev. Binder, M. T., 1.Basım, Literatür Yay, İstanbul.
Bauman, Z. (2018). Akışkan Hayat. Çev. A. E. Pilgir, Ayrıntı Yayınları, 1. Basım, İstanbul.
Beck, U. ve Beck-Gernsheim, E. (2002). Individualization. Londra: Sage.
Becker, G. S. (1993). A Treatise on the Family. Massachusettes: Harvard University Press.
Becker, G. S. ve Lewis, H.G. (1973). On the Interaction between the Quantity and Quality of Children. Journal of Political Economy, (81)2, 279-288. https://doi.org/10.1086/260166
Behar, C. (1995). The Fertility Transition in Turkey: Reforms, Policies and Household Structure, Carla Mahklouf Obermeyer (der.). Family, Gender, and Population in the Middle East: Policies and Context. Cairo: American University icinde (35-36). Cairo Press.
Berting, J. (2013). Mağra Duvarından Yansımalar -İçinde Yaşadığımız Dünyaya Dair Sosyal Anlayışımızı Nasıl Düzeltiriz? Çev. H. İnaç, Bilge Yayınları, 1. Basım, İstanbul.
Berting, J. (2018). Kimlik Siyaseti -Krizler, İnşalar, Aktörler-. Çev. H. İnaç, Bilge Yay., 1. Basım, İstanbul.
Beşpınar, F. U. (2014). Türkiye’de Evlilik. Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
Beşpınar, F. U. ve Beşpınar, L. Z. (2017). Türkiye’de Hane Halkı Yapıları ve Evlilik Pratiklerinde İkili Resim: Geleneklerin Yanı Sıra Değişimin Yansımaları. Nüfusbilim Dergisi, (39), 109-149.
Bowman, C. (1955). Loneliness and social change. The American Journal of Psychiatry, 112(3), 194- 198.
Canatan, K. (2018). Muhafazakar Endişe: Aile, Kuramsal, Tarihsel ve Çağdaş Bir Yorum. 1. Basım, Mana Yayınları, İstanbul.
Canatan, K. ve Yıldırım, E. (2018). Aile Sosyolojisi. 7. Basım, Açılım Kitap, İstanbul.
Cezayirli, G. (2004). Küreselleşme, Bireyselleşme ve Toplumsallaşma. Erdem, 14(41), 29-58.
Contz, S. H. (1957). Population Theories and the Economic Interpretation. London: Routlege and Kegan Paul.
Corcuff, P. (2016). Bireyselciliğin Meselesi. Çev. A. U. Kılıç, Heretik Yayın, 1. Basım, Ankara.
Çavlin, A. (2014). Türkiye’de Boşanma. Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
Danış, D. (2014). Demografi: Nüfus Meselelerine Sosyolojik Bakış (Ders Notları).
http://www.acikders.org.tr/mod/resource/view.php?id=3054 Duben, A. ve Behar, C. (1998). İstanbul Haneleri Evlilik, Aile ve Doğurganlık. İletişim Yay., İstanbul.
Dumont, A. (2011). Dépopulation et civilisation: Etüde Demographie 1890. ss. 548. Paris: Nabu Press
Dündar, Ö. Z. (2018). Değişen ve Değiş(e)meyen Yönleriyle Aile: Yapısı, Türleri, İşlevleri. Değişen Toplumda Değişen Aile Sosyolojik Tartışmalar. 3. Basım, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Elliot, M. (1996). Impact of Work, Family, and Welfare Receipt on Women’s Self-esteem in Young Adulthood. Social Psychology Quarterly, 59(1), 8-95. https://doi.org/10.2307/2787120
Epik, M. T., Çiçek, Ö. ve Altay, S. (2017). Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Tarihsel Süreçte Ailenin Değişen/Değişmeyen Rolleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 35-58.
Erol, Ö. P. (2018). Toplumsal Değerler Sistemleri Olarak Ailecilik ve Bireyciliğin Doğurganlık Üzerine Yansımaları. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(35), 871- 893. http://www.10.21550/sosbilder.405705
Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity: Self and Society in the Late Modern Age. Cambridge: Polity Press.
Giddens, A. (1996). Introduction to Sociology. New York: W.W. Norton ve Company, Inc.
Glenn, N. D. (1987). Tentatively Concerned View of American Marriage. Journal of Family Issues, (8), 350–354.
Glick, P. C. (1989). The Family Life Cycle and Social Change. Family Relations, (38), 123–129.
Güllüpınar, F. (2011). Demografi ve Nüfus. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi- İnsan ve Toplum. ss. 128-151. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
Güneş, Ş. (2005). Türkiye'de Nüfus Artışının Ekonomik Büyümeyle İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 60(3), 123-126.
HUNEE (1999, 2004, 2009). 1998, 2003, 2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı ACSAP Genel Müdürlüğü ve Macro International Inc., Ankara.
Ihinger-Tallman, M. (2000). Marriage. (ed.) Edgar F. Borgatta & Rhonda J. V. Montgomery, Encyclopedia of Sociology, Volume 3, 2. Edition, pp.1733-1740, Macmiallan Referecence USA.
Johnson, M. P., John , P. C. ve Ted, L. H. (1999). The Tripartite Nature of Marital Commitment: Personal, Moral, and Structural Reasons to Stay Married. Journal of Marriage and the Family, (61), 160–177. https://doi.org/10.2307/353891
Kahveci, H., ve Sever, M. (2016). Genç Bireylerde Bireycilik ve Kolektivizm Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 73-90.
Kapız, S. (2002). Sosyal Değişim Sürecinde İş ve Yaşam Etkileşimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE, İzmir.
Kendig, H., Dykstra, P. A., Van Gaalen, R. I. ve Melkas, T. (2007). Health of Aging Parents and Childless Individuals. Journal of Family Issues, 28(11), 1457-1486. https://doi.org/10.1177/0192513X07303896
Kilbourne, B. S., Frank , H., and Paula E. (1990). Measurement Model for Subjective Marital Solidarity: Invariance across Time, Gender and Life Cycle Stage. Social Science Research, (19), 62–81. https://doi.org/10.1016/0049-089X(90)90015-B
Kitson, G.C. ve Marvin B.S. (1982). Marital Complaints, Demographic Characteristics and Symptoms of Mental Distress in Divorce. Journal of Marriage and the Family, (44), 87-102. https://doi.org/10.2307/351265
Koç, İ. (2014a). Türkiye’de Aile Yapısının Değişimi: 1968-2011. Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
Koç, İ. (2014b). Türkiye’de Doğurganlık Seviyesi ve Örüntüsünün Değişimi: 1968-2011. Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
Levinger, G. (1996). Sources of Marital Dissatisfaction among Applicants for Divorce. American Journal of Orthopsychiatry, (36), 803–807.https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1966.tb02407.x
Malthus, T. R. (2018). Nüfus İlkesi Üzerine Bir Deneme. Çev. Zengin, S., 1. Basım, Gece Kitap, Ankara.
Martin, T. C. ve Larry L. B. (1989). Recent Trends in Marital Disruption. Demography, (26), 37–51. https://doi.org/10.2307/2061492
Myers, D. ve Diener G. E. (1995). Who is Happy? Psychological Science, 6(1), 10-19. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x
Niedhammer, I., Kerrad, S., Schütte, S., Chastang, J. F. ve Kelleher, C. C. (2013). Material, Psychosocial and Behavioural Factors Associated with Self-reported Health in the Republic of Ireland. Crosssectional Results from the SLAN Survey. BMJ Open, 3(5), 1-11.
Niedzviecki, H. (2011). Ben Özelim – Bireylik Nasıl Yeni Konformizm Haline Geldi. Çev. S. Erduman, Ayrıntı Yayınları, 1. Basım, İstanbul.
Özensel, E. (2007). Kültürün Popülerleşen Bir Alanı: Popüler Kültür. Kültür Sosyolojisi, (ed. K. Alver ve N. Doğan), Hece Yayınları, Ankara.
Popenoe, D. (1993). American Family Decline, 1960-1990: A Review and Appraisal. Journal of Marriage and Family, 55(3), 527-542. https://doi.org/10.2307/353333
Reiss, I. L. ve Gary, L. (1988). Family Systems in America. New York: Holt, Rinehart, and Winston.
Ross, E. A. (1920). The Principles of Sociology. New York: Century.
Ross, C. E., Mirowsky, J. ve Goldsteen, K. (1990). The Impact of the Family on Health: The Decate in Review. Journal of Marriage and the Family, 52(4), 1059-1078.
Stein, P. J. (1992). The Divorce World of Single Adults. Marriage and Family in A Changing Society, Fourt Edition, Edited By James M.Henslın, The Free Pres, U.S.A.
Şentürk, Ü. (2008). Aile Kurumuna Yönelik Güncel Riskler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 7-32.
TAYA (2006, 2011). Türkiye’de Aile Yapısı Araştırması. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
Taylor, C. (2017). Modernliğin Sıkıntıları. Çev. U. Canbilen, 3. Basım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Timur, S. (1972). Türkiye'de Aile Yapısı ve Nüfus Sorunları Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
TÜİK (2010). Doğurganlık, Bebek ve Çocuk Olum Hızları, 1970-2000. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2016). Aile Yapısı Araştırması 2016. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2001-2018). Evlenme İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2010-2018). Evlenme İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2001-2018). Boşanma İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2001-2018). Doğum İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2018a). Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2018. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2018b). İstatistiklerle Çocuk 2018. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2018c). İstatistiklerle Kadın 2018. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2018d) İstatistiklerle Aile 2018. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2018e). Nüfus Projeksiyonları 2018-2080. Türkiye İstatistik Kurumu.
TÜİK (2019). Dünya Nüfus Günü. Türkiye İstatistik Kurumu.
Twenge, J. M. (2013). “Ben” Nesli. Çev. E. Öztürk, Kaknüs Yayınları, 4. Basım, İstanbul.
Uludağlı, N. P. ve Akbaş, G. (2019) Evlilik İle Çocuk Sahibi Olmaya İlişkin Sosyal Saat Algısı ve Evlilik Doyumu. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(42), 183-219.
Ünal, S. (2019). Bir Yaşam Biçimi Olarak Bireysellik ve Makyavelist Kimliklerin Yükselişi. 2nd International Congress On New Horizons In Education And Social Sciences (ICES-2019) Proceedings, June 18-19 İstanbul-Turkey, ss.339-345.
Veroff, J., Richard, K. ve Elizabeth D. (1981). Mental Health in America: Patterns of Help-Seeking from 1957 to 1976. New York: Basic.
Waite, L. J. (1995) Does Marriage Matter? Demography, 32(4), 483-507. https://doi.org/10.2307/2061670
White, L. K. (1990). Determinants of Divorce: Review of Research in the Eighties. Journal of Marriage and the Family, (52), 904 912. https://doi.org/10.2307/353309
Yıldırım, E. (2010). Yeni Çağda Dünya’da ve Türkiye’de Aile: Ailenin Sonu Mu? Din Gelenek ve Modernite Bağlamında Bir Değer Olarak Aile Konferans Tebliğleri Kitabı, 26-27 KasımAntalya, ss.115-129.
Yıldırım, E. (2013). Aile ve Evlilik Türleri. (Ed.) K. Canatan & E. Yıldırım, Aile Sosyolojisi, Açılım Kitap, 65-81, İstanbul.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ