Ankara Mahmut Paşa Bedesten on the Changing Face of The City

The cities are transformed with the flowing time. The transformation of cities is seen in many physical, social and cultural ways. These elements can be viewed individually, but also seen as intertwined formations that trigger each other. The dynamic structure of the users, which is the most important element of cities, supports this multi-faceted change. In this study, the transformation of The Ankara Mahmut Paşa bedesten, one of the bazaar structures in the core of the city, which hosts the economic and social and administrative elements of Ottoman cities, into an Anatolian Civilization Museum, which has a function of displaying and protecting artistic products in a metropolis that changes its cultural, social, economic and administrative form. Within the scope of the study, the contribution of the bedesten to the city was presented, then the city's texture and its contribution when building as built and the present time were conveyed. Through literature researches and on-the-spot observations, the time-varying spatial status and usage relations in the city were revealed in the context of the Mahmut Paşa Bedesten/ Museum of Anatolian Civilizations. As a result, it is understood The Anatolian Civilizations Museum enables it to work as a social glue that attracts visitors with this transformation. Bedesten became a place open to all while addressing only the commercial sector of the society, it has included the public open use with its open spaces designed around it, and has arranged the open area to provide space for changing public uses.

Kentin Değişen Yüzünde Ankara Mahmut Paşa Bedesteni

Kentler akıp giden zamanla birlikte dönüşmektedir. Kentlerin dönüşümü fiziksel, toplumsal, kültürel birçok yönden görülmektedir. Bu unsurlar tek tek izlenebildiği gibi aynı zamanda birbirini tetikleyen, birbirinin içine geçmiş oluşumlar olarak da görülmektedir. Kentlerin en önemli ögesi olan kullanıcıların dinamik yapısı, bu çok yönlü değişimi desteklemektedir. Bu çalışmada kentin dönüşen yapısı içinde yapıldığı dönemde Osmanlı kentlerinin ekonomik ve sosyal ve idari unsurlarını barındıran, kentin çekirdeğinde yer alan bedesten yapılarından Ankara Mahmut Paşa Bedesteni’nin metropolleşen, kültürel, sosyal, ekonomik ve idari biçimi değişen bir kentte sanatsal ürünlerin sergilendiği, korunduğu, turistik bir fonksiyonu olan Anadolu Medeniyetler Müzesi’ne dönüşümü incelenmektedir. Çalışma kapsamında bedestenlerin kente katkıları sunulmuş, ardından Ankara Mahmut Paşa Bedesteni’nin yapıldığı dönem ve günümüz zamanında yer aldığı kent dokusu ve kente katkısı aktarılmıştır. Literatür araştırmaları ve yerinde gözlem çalışmaları aracılığıyla, kent içinde gerçekleşen zamanla değişen mekânsal durum ve kullanıma dair ilişkiler Ankara Mahmut Paşa Bedesteni/ Anadolu Medeniyetler Müzesi özelinde açığa çıkarılmıştır. Sonuç olarak, dönüşümle birlikte, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Ankara’nın önemli ve büyük müzelerinden biri olarak turistik bölgede, sosyal tutkal olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Bedesten eskiden, yalnızca toplumun bir kesimine (toptan ticaret yapanlar, kasa kullanımı ihtiyacı duyanlar gibi toplumun orta-üst kesimine) hitap ederken herkese açık bir yere dönüşmüş, çevresinde tasarlanan açık alanları ile kamusal açık kullanımını içine katmış, açık alanı değişen kamusal kullanımlara (Örn. gastronomik faaliyetler, her yaştan kullanıcının dinlenme ihtiyacı için oturma alanları, gruplar için buluşma eylemleri vb.) imkân sağlayacak şekilde düzenlenmiştir.

___

Aliağaoğlu, A., & Uğur, A. (2016). Osmanlı Şehri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38: 203-226.

Asar, B. (2012). Ankara Ulus Tarihi Kent Merkezindeki Ticaret Binalarının Değişimi Ve Mekânsal Analizi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).

Aslanapa, O. (1986). Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul: İnkılap Yayınevi.

Atalan, Ö. (2016). 15. ve 16. Yüzyıllarda Yapılmış Osmanlı Han Yapılarının Mekânsal Analizi.

Cantay, T. (1988a). Fetihten Sonra Mimar Sinan’a Kadar Osmanlı Sanatı (Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ Ve Eserleri 1, içinde). İstanbul: T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü.

Cantay, T. (1988b). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşundan İstanbul’un Fethinin Sonuna Kadar Osmanlı Sanatı (Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ Ve Eserleri 1, içinde). İstanbul: T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü.

Cerasi, M. M. (1999). Osmanlı Kenti Osmanlı İmparatorluğu’nda 18. ve 19. Yüzyıllarda Kent Uygarlığı ve Mimarisi (Çev. Aslı Ataöv), İstanbul: Yapı Kredi.

Çetin, Y. (2007). Mustafa Kemal Atatürk Döneminde (1920-1938) Müze Ve Eski Eserler Konusunda Yapılan Çalışmalar. Sanat Dergisi, 12: 117-121.

Cezar, M. (1985). Tipik Yapılarıyla Osmanlı Şehirciliğinde Çarşı Ve Klasik Dönem İmar Sistemi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.

Coşkun, B. S., & Binan, D. (2013). Erken Cumhuriyet Döneminde Anıtsal Yapıların Güçlendirilmesi Yaklaşımları. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi.

Goodwin, G. (2012). Osmanlı Mimarlığı Tarihi, çev. Müfit Günay (ilk basım tarihi 1987), İstanbul: Kabalcı Yayınları.

Işıklar, S. (2017). Vitality of The Cities. International Journal of Architectural Engineering Technology, 4: 18-23.

Kejanlı, D. T., Akın, C.T., Yılmaz, A. (2007). Türkiye’de Koruma Yasalarının Tarihsel Gelişimi Üzerine Bir İnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19): 179-196.

Kurtay, C., Aybar, U., Başkaya, A., & Aksulu, I. (2003). Müzelerde Algılama Ve Aydınlatma Kriterlerinin Analizi: Ankara-Anadolu Medeniyetleri Müzesi Orta Holü. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(2).

Madran, E. (1996). Cumhuriyetin İlk Otuz Yılında (1920-1950) Koruma Alanının Örgütlenmesi. Metu Journal Of Faculty Of Architecture, 16(1-2), s. 59-97.

Özdes, G. (1998). Türk Çarşıları, Ankara: Tepe Yayınları.

Şahinalp, M. S., & Günal, V. (2016). Osmanlı Dönemi Anadolu Şehirleri Çarşı Sisteminin Fonksiyonel Analizi. Electronic Turkish Studies, 11(8).

Tunçer, M. (1998). Kentsel Tasarımın Tarihsel Çevre Korunmasında Etkin Olarak Kullanımı," Böl ve Yönet Modeli": Ankara, Konya, Antalya Tarihi Kent Merkezleri. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, Farklı Ölçeklerde Kentsel Tasarım, MS Ü. Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.

Tunçer, M. (2013). Ankara Tarihi Kent Merkezi Yenileme Alanı Koruma Planı, Niteliği Ve İptaline İlişkin Gerekçeler. Ankara araştırmaları dergisi, 1(2): 10-34.

Tunçer, M. (2014). Ankara’da Vakıf Mülkiyetindeki Bedesten ve Hanların Gelişimi ve Şehir Ekonomisinin Dönüşüm Süreci (15-20.YY) . "VAKIF VE İKTİSAT" Temalı Vakıf Haftası bildirisi.

Yurdugüzel, O.T. (2017). Karma Sit Alanı Sınırları İçinde Fiziksel Ve Sosyal Katmanlaşmanın Belgelenmesi Ve Kentsel Koruma Bağlamında Değerlendirilmesi İçin Bir Yöntem Araştırması: Ankara Örneği. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Ankara.

URL-1: https://www.ankara.bel.tr Erişim tarihi: 30.03.2019.

URL-2: https://www.cekulvakfi.org.tr Erişim tarihi: 21.05.2019.

URL-3: http://www.ohu.edu.tr Erişim tarihi: 21.05.2019.

URL-4: http://www.manisakulturturizm.gov.tr Erişim tarihi: 21.05.2019.

URL-5: https://www.google.com Erişim tarihi: 21.05.2019.

URL-6: https://www.tarsus.bel.tr Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-7: http://www.arkitera.com Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-8: https://www.kulturportali.gov.tr Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-9: https://www.trthaber.com Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-10: https://www.samsun.com.tr Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-11: http://www.habitat.org.tr Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-12: http://www.usakkulturturizm.gov.tr Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-13: https://tekirdagsehri.wordpress.com Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-14: http://www.afyonkultur.gov.tr Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-15: https://www.anadoluyugeziyorum.com Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-16: https://www.tripadvisor.com.tr Erişim tarihi: 11.06.2019.

URL-17: http://www.haber7.com Erişim tarihi: 11.06.2019.