Yerel Halkın Kültürel Mirası Korumaya Katılma Tutumu ve Turizmi Destekleme Davranışının Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi

Toplumsal açıdan öneme sahip somut varlıkları koruma işlevi sıklıkla devlet eliyle yürütülse de bölgede yaşayan yerel halkın duyarlılığı ya da farkındalığı kültürel mirasın korunma düzeyinde önemli bir fark yaratmaktadır. Halkın koruma bilincine sahip olduğu ve korumaya yönelik faaliyetlere katıldığı örneklerde büyük başarılar sağlanmaktadır. Bu başarıya ulaşmada ya da özellikle koruma tutumu geliştirilmesinde ise turizm faaliyetleri öncü rol oynamaktadır. Bu araştırmada 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girmiş Yozgat ili Sarıkaya ilçesinde bulunan Sarıkaya Roma Hamamı (Kral Kızı) çevresinde yaşayan yerel halkın kültürel mirasa ilişkin bilgi düzeyi, alanın korunmasına ilişkin düşünceleri, koruma faaliyetlerine katılma tutumu ve turizm gelişimini destekleme davranışlarını tespit etmek amaçlanmıştır. Bununla birlikte Sarıkaya halkının demografik özelliklerine göre kültürel mirası korumaya katılma tutumunun farklılığını belirlemek hedeflenmiştir. Araştırma kapsamında ilçede bir yıldan uzun süredir yaşayan 273 kişiye ulaşılarak, kapalı uçlu ve seçenekli 23 sorudan oluşan bir anket formu uygulanmıştır. Elde edilen verilere yapılan analizler neticesinde halkın kültürel mirasa yönelik bilgi düzeyinin ve turizm gelişimini destekleme davranışının oldukça yüksek olduğu ancak korumaya katılma tutumunun çok düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yöre halkının yaş, eğitim, aktif çalışma ve hane halkı sayıları açısından korumaya katılma tutumunda anlamlı farklıklar saptanırken, cinsiyet, eğitim süresi, meslek ve gelir açısından anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir.

Examining the Attitudes of Local People to Participate in Protecting Cultural Heritage and Supporting Tourism Behavior According to Their Demographic Characteristics

Although the function of protecting socially important tangible assets is often carried out by thestate, the sensitivity or awareness of the local people living in the region makes a significant difference in thelevel of protection of cultural heritage. In the cases where the public has awareness of conservation andparticipate in conservation activities, great successes are achieved. Tourism activities play a leading role inachieving this success or especially in developing a conservation attitude. In this study, it was aimed todetermine the knowledge level, thoughts on the protection of the area, the attitude towards participating inconservation activities and supporting tourism development of the local people living around Sarıkaya BasilicaTherma located in Sarıkaya district of Yozgat, which was included in the UNESCO World Heritage TemporaryList in 2018. In addition to this, it is aimed to determine the difference of the attitude of participating inprotecting cultural heritage according to the demographic characteristics of the people of Sarıkaya. Within thescope of the research, 273 people were reached and a questionnaire form consisting of 23 questions with closedends and options was applied. As a result of the analysis made on the data obtained, it was found that the levelof knowledge of the public regarding cultural heritage and the behavior that supports tourism development isquite high, but the attitude to participate in protection is low. In addition, significant differences were found inthe attitudes of local people to participate in protection in terms of age, education, active work and the numberof households.

PDF

___

Akkuş, Ç., Akkuş, G. ve Bayraktar, Y. (2017a). Yerel halkın kültürel mirası korumaya katılma konusundaki algı ve tutumları: Erzincan-Kemaliye sit alanına yönelik bir araştırma, 1st International Congress on Social Sciences (USOS), 18-24 September 2017, Malaga-Spain.
Akkuş, Ç., Akkuş, G. ve Bayraktar, Y. (2017b). Somut kültürel mirası koruma çalışmaları: ErzincanKemaliye sit alanı, Turkish Studies, 12(35), 1-12.
Akkuş, Ç. (2019). Toplum temelli turizm (Ed. Şule AYDIN), Alternatif turizm, (s. 157-166). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
Akkuş, G. ve Akkuş, Ç. (2019). Geçmişten günümüze geleneksel erzurum evleri, İstanbul: Kriter Yayınevi.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı, Geliştirilmiş 7. Baskı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Ambastha, K., Hussain, S. A. ve Badola, R. (2007). Resource dependence and attitudes of local people toward conservation of Kabartal wetland: A case study from the Indo-Gangetic plains, Wetlands Ecology and Management, 15, 287–302.
Arslan Ayazlar, R. (2017). Sürdürülebilir turizm tutum ölçeğinin (Sus-Tas) geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 80-92.
Ayazlar, R. (2017). Kırsal turizmde yerel halkın tutumu, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(1), 53-69.
Badola, R. (1998). Attitudes of local people towards conservation and alternatives to forest resources: A case study from the lower Himalayas, Biodiversity and Conservation 7, 1245-1259.
Bandara, R. ve Tisdell, C. (2003). Comparison of rural and urban attitudes to the conservation of Asian elephants in Sri Lanka: Empirical evidence, Biological Conservation, 110, 327–342.
Baral, N. (2005). Resources use and conservation attitudes of local people in the Western Terai landscape, Nepal, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Florida International University Environmental Studies, Miami, Florida.
Belber, B. G. ve Sözbilen, G. (2016). Nevşehir’in turistik ürünlerine olan talebin, şehrin kültürel miras unsurlarına etkisiyle ilgili yerel halk algıları, II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu, 2-4 Mayıs 2016, Nevşehir.
Biçici, F. (2013). Datça yerel halkının sürdürülebilir turizm gelişimine ve turizm işletmelerine yönelik tutumları, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(1), 19-36.
Bilgili, B. (2018). Kapadokya bölgesi Nevşehir yöresi kültürel varlıklarının bozulmalarına neden olan etmenler, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 60-74.
Boğan, E. ve Sarıışık, M. (2016). Yerel halkın turizm faaliyetine yönelik görüş ve algılamalarının belirlenmesi üzerine Alanya’da bir araştırma, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:12, 325-342.
Cavlak, F. ve Toprak, L. (2018). Yeniçağa ilçesinin sürdürülebilir turizme açılmasında yerel halkın tutumu, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(4), 14-25.
Cengiz, E. ve Kırkbir, F. (2007). Yerel halk tarafından algılanan toplam turizm etkisi ile turizm desteği arasındaki ilişkiye yönelik yapısal bir model önerisi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2007(1), 19-37.
Çakıcı, C., Yenipınar, U. ve Benli, S. (2014). Yavaş şehir hareketi: Seferihisar halkının tutum ve algıları ile yaşam doyumları, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(3), 26-41.
Çetinkaya, G. ve Dedeman, O. (2013). Golf turizmine yönelik yerel halkın algılarının belirlenmesi: Antalya/Belek örneği, Turizm ve Araştırma Dergisi, 2(1), 24-45.
Dağlı, Z. (2018). Sürdürülebilir turizmin gelişimine yönelik yerel halkın tutumlarını incelemeye ilişkin bir araştırma: Akçakoca destinasyonu, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(3), 603-619.
Deniş, H. ve Genç, H. (2010). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin yaşadıkları çevrede bulunan milli parklara yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Isparta ili örneği), Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 9 – 25.
Deniş, H., Genç, H. ve Demirkaya, H. (2008). Milli parka yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 95-107.
Dizon, J. T., Calderon, M. M., Sajise, A. J. U., Andrada II, R. T. ve Salvador, M. G. (2012). Youths’ perceptions of and attitudes towards the Ifugao Rice Terraces, Journal of Environmental Science and Management, 15(1), 52-58.
Erkılıç, E. (2019). Yerel halkın turizm algısı ve turizmin gelişimine yönelik tutumları: Rize örneği, International Journal of Contemporary Tourism Research, 1, 66 – 82. Eşitti, B. (2017). Ani Harabelerinin bölgesel kalkınma üzerindeki etkileri, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(40), 129-147.
Giritlioğlu, İ. ve Sönmez, E. (2018). Kültür turizminin korunması ve geliştirilmesinde yerel halkın algısının belirlenmesi: Nemrut Dağı Milli Parkı Bölgesi’ndeki yerel halk üzerine bir araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58), 641-648.
Gümüş, N. ve Adanalı, R. (2011). The attitude and behavior of students in high school towards historical and cultural heritage in Buca (İzmir), Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 87-102.
Güneş, E. ve Alagöz, G. (2018). Turizm eğitimi alan öğrencilerin kültürel miras tutumları üzerine bir araştırma, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(29), 753-777.
Güneş, E., Pekerşen, Y., Nizamlıoğlu, H. F. ve Ünüvar, R. T. (2019). Konya ilinde sürdürülebilir turizm kapsamında kültürel mirasın korunması ve kullanımına yönelik yerel halkın görüşleri, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(Ek Sayı), 1-14.
Güney, D. ve Göller, V. (2016). Kırsal turizm konusunda yerel halkın yaklaşımının belirlenmesi: Misi Köyü örneği, Turizm Akademik Dergisi, 3(2), 25-36.
Harada, K. (2003). Attitudes of local people towards conservation and Gunung Halimun National Park in West Java, Indonesia, Journal of Forest Research, 8, 271–282.
Infield, M. (1988). Attitudes of a rural community towards conservation and a local conservation area in Natal, South Africa, Biological Conservation, 45, 21-46.
İşçi, C., Güzel , B. ve Ataberk, E. (2018). Mekana ve yerel halka bağlılık, kültürel mirasa yönelik tutumu etkiler mi?, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 583-605.
Karakaş, A. ve Şengün, H. İ. (2017). Yerel halkın turizm faaliyetlerine yönelik tutumları, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(15), 183-202.
Kavak, M. (2015). Edremit körfezi kuzey kıyılarında yerel halkın ekoturizme yönelik bilinç algısı ve tutumları. (Yayınlanmış Yüksek Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kideghesho, J. R., Røskaft, E. ve Kaltenborn, B. P. (2007). Factors influencing conservation attitudes of local people in Western Serengeti, Tanzania, Biodiversity and Conservation, 16, 2213–2230.
Kiper, T. ve Yılmaz, E. (2008). Şarköy-Kumbağ arasında kırsal kalkınmayı destekleyici turizmin olabilirliği ve yerel halkın rolü, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2), 159-168.
Kuriyan, R. (2002). Linking local perceptions of elephants and conservation: Samburu Pastoralists in Northern Kenya, Society and Natural Resources, 15, 949-957.
Maikhuria, R. K., Nautiyala, S., Raob, K. S. ve Saxenac, K. G. (2001). Conservation policy-people conflicts: A case study from Nanda Devi Biosphere Reserve a World Heritage Site, India, Forest Policy and Economics, 2, 355-365.
Melkani, V. K. (2001). Involving local people in biodiversity conservation in the KalakadMundanthurai Tiger Reserve, An overview, Current Science, 80(3), 437-441.
Newmark, W. D., Leonard, N. L., Sariko, H. I. ve Gamassa, D.-G. M. (1993). Conservation attitudes of local people living adjacent to five protected areas in Tanzania, Biological Conservation, 63, 177-183.
NTV Haber Resmi Web Sitesi (2018). “Yozgat'taki dünyanın en eski termal merkezi 'Kral Kızı' UNESCO ile dünyaya açılacak” https://www.ntv.com.tr/seyahat/yozgattaki-dunyanin-eneski-termal-merkezi-kral-kizi-unesco-ile-dunyaya-acilac,o_cnu6RUjU6EZT66Mbm6xg Erişim Tarihi: 01.10.2019
Okuyucu, A. ve Somuncu, M. (2012). Kültürel mirasın korunması ve turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesi: Osmaneli ilçe merkezi örneği, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(1), 37-51.
Özaltın Türker, G. ve Türker, A. (2014). Yerel halkın turizm etkilerini algılama düzeyi turizm desteğini nasıl etkiler: Dalyan destinasyonu örneği, Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(1), 81-98.
Sağlam, B. ve Öztürk, A. (2008). Orman koruma faaliyetlerinde etkinliğin artırılmasında orman köylüsü-ormancılık teşkilatı ilişkileri: Artvin Orman Bölge Müdürlüğü örneği, Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 8(2), 131-143.
Sarı, C. ve Bidav, Y. (2016). Munzur Vadisi Milli Parkı'nda doğal ve kültürel çevrenin geliştirilmesi ve korunması üzerine yöre halkının farkındalığı, TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, Ankara.
Sekhar, N. U. (2003). Local people’s attitudes towards conservation and wildlife tourism around Sariska Tiger Reserve, India, Journal of Environmental Management, 69, 339–347.
Shrestha, R. K. ve Alavalapati, J. R. R. (2006). Linking conservation and development: An analysis of local people’s attitude towards Koshi Tappu Wildlife Reserve, Nepal, Environment, Development and Sustainability, 8, 69–84.
Silori, C. S. (2007). Perception of local people towards conservation of forest resources in Nanda Devi Biosphere Reserve, North-Western Himalaya, India, Biodiversity and Conservation, 16, 211–222.
Surat, H. (2017). Artvin Yusufeli’nde yerel halkın ekoturizme yönelik algı ve tutumları, Journal of Forestry, 13(2), 9-19.
T.C. Sarıkaya Kaymakamlığı, “Roma Hamamı” (2019a). http://www.sarikaya.gov.tr/roma-hamami Erişim Tarihi: 05.10.2019.
T.C. Sarıkaya Kaymakamlığı, “Kral Kızı Hamamı Efsanesi” (2019b). http://sarikaya.gov.tr/kralkizi Erişim Tarihi: 05.10.2019.
T.C. Sarıkaya Kaymakamlığı, “Nüfus ve Dağılımı” (2020). http://www.sarikaya.gov.tr/nufus-vedagilimi Erişim Tarihi: 08.04.2020.
Tripadvisor, “Eski Roma Hamamı” (2020). https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Reviewg3526341-d9863077-ReviewsBasilica_Therma_Eski_Roma_HamamISarikaya_Yozgat_Province.html Erişim Tarihi: 11.04.2020.
Turgut Gültekin, N. ve Uysal, M. (2018). Kültürel miras bilinci, farkındalık ve katılım: Taşkale Köyü örneği, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 2030-2065.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2020). “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları”, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr Erişim Tarihi: 08.04.2020
Türkmen, F. ve Dönmez, Y. (2015). Korunan alanların turizme açılmasına ilişkin yerel halkın görüşleri (Yenice örneği), Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 189-204.
UNESCO Resmi Web Sitesi (2019). “The Criteria for Selection”, https://whc.unesco.org/en/criteria Erişim Tarihi: 17.10.2019
Uysal, K. (2018). Kültürel mirasın turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesi: İznik örneği, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Ünal, Ç. ve Yücel, B. (2018). Kırsal turizmin geliştirilmesi ve yönetilmesinde yerel halkın algı ve tutumları. Ödemiş/Birgi örneği, Doğu Coğrafya Dergisi, 23(39), 113-130.
Varnacı Uzun, F. ve Somuncu, M. (2011). Kültürel peyzajın korunması ve turizm ilişkisi bağlamında yerel halkın görüşleri: Ihlara Vadisi örneği, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 3(2), 21-36.
Vodouhê, F. G., Coulibaly, O., Adégbidi, A. ve Sinsin, B. (2010). Community perception of biodiversity conservation within protected areas in Benin, Forest Policy and Economics, 12, 505–512.
You, W.-B., He, D.-J., Hong, W., Liu, C., Wu, L.Y., Ji, Z.-R. ve Xiao, S.-H. (2014). Local people’s perceptions of participating in conservation in a heritage site: A case study of theWuyishan Scenery District cultural and natural heritage site in Southeastern China, Natural Resources Forum, 38, 296–307.
Young, E. (1999). Local people and conservation in Mexıco’s El Vizcaino Biosphere Reserve, The Geographical Review, 89 (3), 364-390.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ