Modern Özbek Hikâyelerinde Kadın Ruhunun Tasviri

Özbek Edebiyatı Ali Şir Nevai’ye kadar uzanan bir silsile içinde gelişmiştir. Halk hikâyeleri ve destanlar Özbek hikâyeciliğinin kaynağını meydana getirmiştir. Ceditçilik devri, edebiyatın genelinde olduğu gibi hikâye türü için de çeşitli ilerlemelere sahne olur. Ardından gelen Sovyet devrinde ise sanat ve edebiyatın Sovyet ideolojisi ile paralel gelişimi dikkat çekicidir. Müstakillik devri sonrasında ise edebiyatta tematik değişimler gerçekleştiği söylenebilir. Müstakillik devri aynı zamanda kadın edebiyatçıların edebiyat sahasında kendilerini daha fazla gösterdikleri bir devirdir. Bu dönemde şiir, roman ve hikâye türlerinde Özbek kadın edebiyatçıların görünürlüğü de artmıştır. Makalede modern Özbek hikâyeleri örneğinde kadın ruhunun tasviri meselesi;Nazar İşankul, Zulfiye Kuralbay, Camile İrgaşeva gibi modern öykücülerin hikâyelerinde kadın karakteleri, onların duyguları, hayatın türlü zorluklarıyla karşı karşıya kalan kahramanlar ekseninde karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Hikâye kahramanları arasındaki anlaşmazlıklar çoğu hâllerde hayat problemleri zemininde kurulmuştur. Günlük hayat içerisindeki Özbek kadınının yaşadığı sıkıntılar; geleneksel hayatın ve âdetlerin kadın üzerindeki etkileri ve toplumdaki kadına bakış, hikâyelerin ana eksenini oluşturur. Kadın yazarların gene Özbek kadınına yaklaşımları kendi hayat hikâyeleri ve tecrübeleri ile şekillenerek işlenir. Yazarlar rüya, hayâl, simgesel ifade ve tasvirleri hikâyenin anlamı ve şekline uygun hâlde kullanarak kahramanın ruh hâlini yansıtmaya çalışmaktadırlar. Ayrıca makalede kadının hayatındaki küçük hadiselerdeki inceliklerin, farklı anlatım vasıtaları yardımıyla yazarlar tarafından çeşitli şekillerde anlatımı değerlendirilmiştir.

Uzbek Literature has developed in a chain that goes back to Ali Şir Nevai. Folk tales and epics formed the source of Uzbek storytelling. The Jadidism era witnessed various advances for the story genre as well as for the general literature. In the subsequent Soviet period, attention was paid to the parallel development of art and literature with the Soviet ideology. It can be seen that the thematic change of literature also took place after the independence period. The period of detachment is also a period in which women writers show themselves more in the field of literature. The period of detachment is also a period in which women writers show themselves more in the field of literature. It is seen that the visibility of Uzbek women writers increased in poetry, novel and story genres in this period. This article examines the depiction of the female psyche in the example of modern Uzbek stories. In the stories of modern storytellers such as Nazar İşankul, Zulfiye Kuralbay, Camile Irgasheva, the female character, their emotions, and the heroes who face the challenges of life are analyzed comparatively. Disputes between story heroes are often based on life problems. The problems experienced by Uzbek women in daily life; The effects of traditional life and customs on women and the view of women in society constitute the main axis of the stories. The approaches of women writers to Uzbek women are shaped by their own life stories and experiences. The authors try to reflect the mood of the hero by using dreams, dreams, symbolic expressions and depictions in accordance with the meaning and form of the story. In addition, in the article, it is evaluated that the subtleties of small events in the woman's life are explained by the authors in various ways with the help of different means of expression.

___

Baltabayev, H. (1992). Nesir ve üslup. Fan Yayınevi.

İrgaşeva, C. (2004). Kadın büyüsü (kıssa ve öyküler). Edebiyat Fondu Yayınevi.

İşankul, N. (2005). Rüzgâr tutulamaz (kıssa ve öyküler). Ali Şir Nevaî Özbekistan Millî Kütüphanesi Yayınevi.

Kadirova, M. (1980). Uveysi şiiri. Özbekistan Yayınevi.

Kuralbay, Z. (2005). Kötülük meleği. Yeni Asır Evladı Yayınevi.

Mansur, A. (2004). Kuran-ı Kerim. Özbekçe açıklamalı tercüme. Kuran-ı Kerim’i Öğrenme Bilimsel Merkezi.

Mihri. (2018). Mihri Hatun Divanı (Hazırlayan Arslan M.). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.

Narmatov, U.(2005). Tefekkür ışığı. Yeni Asır Evladı Yayınevi.

Resulov, A. (2007). Kurgu bir yeniliktir: Bilimsel ve edebi makaleler, yorumlar, etütler. Şark Yayınevi.

Yoldaş, A. (2007). Bir gece ve bir ömür. Yeni Asır Evladı Yayınevi.