Gökkubbe Altında Esrarlı Sesler: Bir İslamcı Şairin Poetikası

Poetikanın ilk örneği Eflatun’un Diyaloglar’ında görülür. Yunanca po(i)tikos fiilinden türetilen kelime, terim olarak ise Aristoteles tarafından kullanılmıştır. Aristoteles, poetikayı bütün sanat dallarını kapsayan bir disiplin olarak değerlendirmiştir. Böylece poetika estetiğe yakın bir anlamda kullanılmaya başlamıştır. Yirminci yüzyılla birlikte edebi akımlar ve yapısalcı eleştirmenlerin metinleriyle farklı türlerde özerkleşen poetikanın kapsamı daha sonraları daralmıştır. Zamanla poetika sadece şiirle ilgili teorileri ifade eden bir terim hâline gelmiştir. İslam dünyasında Farabi, Kindi vb. isimler Aristoteles’in eserinden haberdar olmuş poetika üzerine çalışmalar yapmıştır. Türk edebiyatında ise İslamiyet’in etkisiyle tasavvufa dayanan poetik bir yapı oluşmuş, bu yapı metafizik bir karakterle ilahî gerçekliği yansıtmayı temel prensip edinmiştir. Bu anlayış Ahmet Haşim’le kırılmıştır. Cumhuriyet’te edebi toplulukların düşüncelerini yansıtan poetikaların yanı sıra bireysel poetikalar da öne çıkmıştır. Bunlarda kavram, şiire dair teorik yazı ve yapıtları ifade edecek şekilde kullanılmıştır. Şiire dair tanımlar, meseleler, tartışmalar, yapı, dil, okuyucu, vezin gibi kuramsal her şey poetikalarda ele alınmıştır. Cumhuriyet Dönemi “Yeni İslamcı Akım”ın şairlerinden Mehmet Atilla Maraş gelenekten ve dinî değerlerden beslenen şiirleriyle edebiyatımızda önemli bir yere sahiptir. Şair sadece şiir yazmakla kalmamış siyasî, kültürel ve sosyal alanlarda önemli görevler üstlenerek çok yönlü kişiliğini ortaya koymuş; kişiliğinin şiirine yansımalarını ve şiir üzerine düşüncelerini konuşmalar, deneme kitapları, kendisiyle yapılan söyleşiler, şiirler ve dergilerde yayınlanan yazılar vasıtasıyla dile getirmiştir. Bu yazılar ve konuşmalar şairin poetik düşüncelerini ortaya koysa da dağınık hâldedir. İşte bu makalede Mehmet Atilla Maraş’ın yazı ve konuşmaları değerlendirilerek poetikası; şair, şiir ve okuyucu ekseninde tespit edilmeye çalışılacaktır.

Mysterious Sounds Under the Firmament: Poetic of A İslamic Poet

First used by Aristotales and derived from the Greek po(i)tikos verb, poetics was first used to cover the rules of all arts in an aesthetic sense, and later began to express theories on poetry. In the West, poetics began with Eflatun, became a collective discipline with Aristotle and encompassed all branches of art, and with the twentieth century it began to become autonomous in different types with currents and texts of structuralist critics. In the Islamic world, Farabi, Kindi, etc. The names have been aware of the work of Aristotales and made studies on poetics. In Turkish literature, with the influence of Islam, a poetic structure based on Sufism has been formed and this poetry has adopted the basic principle of reflecting divine reality with a metaphysical character. This understanding was broken with Ahmet Haşim and individual poetics as well as poetics reflecting the thoughts of the literary communities in the Republic. In these, the concept was used to express the theoretical writings and works of poetry, and everything about poetry such as definitions, issues, debates, structure, language, reader, meter was discussed in poetics. Mehmet Atilla Maras, one of the poets of the New Islamist Current in the Republican Period, has an important place in our literature with his poems nourished by tradition and religious values. The poet has not only limited himself to writing poetry, but has also taken on important roles in political, cultural and social fields. This multi-faceted personality is reflected in his poems and his thoughts on poetry are openly expressed through speeches, essays, conversation made with him, poems and articles published in magazines. However, although these writings and speeches reveal the poetic thoughts of the poet, they are scattered. In this article, Mehmet Atilla Maraş's poetics will be compiled and collected in the poet, poem and reader headlines.

PDF

___

Adonis. (2014). Arap Poetikası, (çev. Emrullah İşler), Yapı Kredi Yayınları.
Akpınar, D.C., (2012). “25-26 Mart 2011 tarihlerinde şair ve yazar Mehmet Atilla Maraş’la yapılan görüşme” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 143-160.
Bayraktar, M. (1997). “Farabi’nin Şiir Sanatının Kanunları Adalı Risalesi, Ankara Ün. İlh. Fak. Dergisi, (36), 60.
Bulut, M. (1999). “Mehmet Atilla Maraş’la Şiir ve Şairlik Üzerine Söyleşi”, Üçüncü Yeni, (2), 8- 15.
Can, A. (2012). Cumhuriyet Devri Şiir Poetikası, Kurgan Edebiyat Yayınları.
Canım, R. (2017). “Mehmet Atilla Maraş’la Şiir Üzerine”, Beyazşehir Palandöken, (22), 154-159.
Doğan, M. (2002). Fuzulinin Poetikası. Ötüken Yayınları. Durman, N. (17/03/1996). “Düş Çınarı Söyleşileri: M. Atilla Maraş”, Akit.
Eryiğit, İ. (1997). “Tevhidi Şiir Soruşturmaları”, İktibas, (223), 36-37.
Gedikli, Ö. (2017). “Şair Mehmet Atilla Maraş ile Söyleşi”, Mahalle Mektebi, (38), 27-35.
Harmancı, A. (2015). Yazının Yükü: Nuri Pakdil’in Edebiyat Dergisi Üzerine Bir İnceleme. İz Yayıncılık.
Kabaklı, A. (1991). Türk Edebiyatı Tarihi (Cilt IV). Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
Karaca, A. (2016). İkinci Yeni Poetikası, Hece Yayınları.
Karataş, T. (2001). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Perşembe Kitapları.
Kılıç, M. E. (2014). Sufi ve Şiir. İnsan Yayınları.
Kolcu, A. İ. (2010). Sezai Karakoç’un Poetikası. Salkımsöğüt Yayınları.
Kurtoğlu, M. (2002). “Şair Mehmet Atilla Maraş’la Konuşma”, Seyir, (4-5), 17-20.
Maraş, M. A. (1982). “Genç Şairlerin Sorularının Cevapları”, Aylık Dergi (Şiir Özel Sayısı), (44 – 46), 22-25.
---------------- (2001). Beyaz Adamın Kutusu. Vadi Yayınları.
---------------- (2015). “Şiir Sanatının Okumaya Çalıştığı Alan Mavera”. Mavera, (1), 46.
---------------- (2015). Şair ve Yazar Dostlarım. Mavi Çizgi Yayınları.
---------------- (2017). “Gelenek ve Şiir”, Birnokta, (184), 22.
---------------- (2017). Merhaba Ey Kalbim. Edebiyat Ortamı Yayınları.
Okay, O. (2014). Poetika Dersleri. Dergah Yayınları.
Özçelik, M. (2006). Mehmet Atilla Maraş Hayatı, Sanatı, Şiirlerinden Seçmeler. TYB Şanlıurfa Şubesi.
Özdenören, R. (2014). Mehmet Atilla Maraş’ın Şiiri Üzerine. Dil ve Edebiyat, (72), 8-10.
Sazyek, H. (2001). Yeni Türk Edebiyatında Poetika Tarzlarına Bir Örnek:Manzum Önsözler. Hece (Türk Şiiri Özel Sayısı), (53/54/55), 359-369.
Tuğrul, O. (1994). “Şair Mehmet Atilla Maraş ile Sohbet”, Merve, (4), 8-11.
Yetkin, S. K. (1972). Denemeler. Türkiye İş Bankası Yayınları

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ