TÜRKİYE VE SAVAŞ MÜLTECİ KURULU’NUN BALKAN YAHUDİLERİNİ KURTARMA FAALİYETLERİ

II. Dünya Savaşı’nın 1939’da patlak vermesi üzerine tarafsız bir dışpolitika izlemeye karar veren Türkiye, savaştan kaçan birçok mülteci içingüvenli bir liman oldu. İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri gibidemokrasiyi temsil eden devletler, Ocak 1944’e kadar sistematik yokedilme tehlikesiyle yüz yüze kalan binlerce Yahudi için bir kurtarmaçalışması yapmazken, Türkiye, ekonomik ve politik gücü elverdiği ölçüde,Yahudi savaş mağdurlarının Filistin’e gitmelerine yardımcı oldu. ABDBaşkanı Franklin D. Roosevelt, Yahudilerin baskısından kurtulmak veABD’nin dünyadaki imajını güçlendirmek için Ocak 1944’te SavaşMülteci Kurulu’nu kurdu (War Refugee Board). Mültecileri düşmanbaskısından kurtarmak ve yeni yerlerine güvenli bir şekilde nakil etmekiçin kurulan Savaş Mültecileri Kurulu’nun başına John Pehle atandı.Mülteciler Kurulu, yabancı hükümetler ve uluslararası mülteci kurtarmaörgütleri ile işbirliği içinde çalışmayı hedefledi. İsviçre, İsveç ve Türkiyegibi tarafsız Avrupa devletleri, kurtarma ve yardım programınınoperasyon üssü olarak seçildi. Stratejik konumu ve yaptığı insaniyardımlarıyla diğer tarafsız Avrupa devletlerine göre daha önemli bir yeresahip olan Türkiye’ye Mültecileri Kurulu temsilcisi olarak IraHirschmann atandı. Hirschmann’ın Türkiye ve ABD BüyükelçisiSteinhardt’la yaptığı ortak operasyonlar sayesinde savaş mağdurubinlerce Balkanlı Yahudi mülteci kurtarıldı. Bu çalışma, Savaş MülteciKurulu’nun Türkiye’de üs kurma sürecini ve Balkanlardaki Yahudimültecileri kurtarma faaliyetlerini incelemektedir.

TURKEY AND WAR REFUGEE BOARD’S RESCUE ACTIVITIES FOR BALKAN JEWS

Turkey pursued a neutral policy in its foreign relations in WWII. Because of its neutral policy, it became a safe haven for many Jewish refugees during the war. While democracies such as the Great Britain and the United States did not make any tangible attempt to save the Jews who faced the holocaust until January 1944, Turkey, to the extent its economic and political power permitted, helped thousands of these refugees to reach their ultimate destiny, Palestine. US President Franklin D. Roosevelt founded the War Refugee Board in January 1944 to relieve Jewish pressure and strengthen the US image in the world. John Pehle was appointed head of the War Refugee Board, which was set up to free refugees from the enemy oppression and transport them safely to their new destiny. The Refugee Board aimed to work in cooperation with foreign governments and international refugee rescue organizations. European neutral countries such as Switzerland, Sweden, and Turkey were chosen as the base of operations for rescue and assistance programs. Turkey’s geographic location and its humanitarian aid to refugees gave it an exceptional place among the other neutral European states. Ira Hirschmann was appointed as the Board representative to Turkey. Hirschmann, Turkish government, and the US ambassador Steinhardt conducted joint operations and rescued thousands of Jewish refugees from the Balkans. This wok aims to shed light on how the War Refugee Board established its bases in Turkey and conducted the Jewish refugee rescue operations in the Balkans and Turkey.

PDF

___

Armaoğlu, F. (1999). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). İstanbul: Alkım Yayınevi.
Bahar, I. I. (2015). Turkey and the Rescue of European Jews. New York: Routledge.
Deringil, S. (1989). Turkish Foreign Policy during the Second World War: An Active Neutrality, ( . New York: Cambridge University Press.
Erbelding, R. (2018). Rescue Board: The Untold Story of America's Efforts to Save the Jews of Europe. New York: Doubleday.
Erhan, Ç. (2011 , Kasım 22). Sayın Başbakanım arşivleri açınız! Türkiye Gazetesi.
Hirschmann, I. (13 Mart 1944). Rapor. Hyde Park, New York: FDR Library.
Hirschmann, I. (14 Eylül 1944). Report on the Mefkura Disaster. Hyde Park, New York : FDR Library.
Hirschmann, I. (19 Ağustos 1944). Rapor. New York: FDR Library.
Hirschmann, I. (19 Ağustos 1944). Rapor. Hyde Park, New York: FDR Library.
Hirschmann, I. (1962). Caution to the Winds. New York: David McKay Company.
Hirschmann, I. (4 Ekim 1944). Summary of War Refugee Board Operations. Hyde Park, New York: FDR Library.
Mandell, S. (1944, Mayıs 5). 5000 Jewish Children are already being rescued assures Hirschmann. Jewish Journal.
Marrus, M. R. (1989). The End of the Holocaust. Westport: Meckler.
Öztırak, F. (31 Mart 1942). Karadeniz'de Batan Struma Motörü Hakkında. Ankara: Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi.
Roosevelt, F. D. (22 Ocak 1944). Executive Order No. 9417. Hyde Park, New York: The White House .
Shaw, S. J. (2016). Turkey and the Holocaust: Turkey's Role in Rescuing Turkish and European Jewry from Nazi Persecution, 1933-1945 . London: Palgrave Macmillan .
Slany, W. Z. (1998). U.S. And Allied Wartime And Postwar Relations And Negotiations With Argentina, Portugal, Spain, Sweden, And Turkey On Looted Gold And German External Assets And U.S. Concerns About the Fate of the Wartime Ustasha Treasury. Washington D.C.: Dept. of State.
Uran, H. (9 Ağustos 1944). Dahiliye Vekili'nden Hilmi Uran'dan Başbakanlığa Rapor. Ankara: Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi.

Turkish Studies - Historical Analysis-Cover

ISSN: 2667-5552
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ