PARION TİYATROSU VİCTORİA’LI ALINLIK VE MİMARİ BEZEMESİ

Parion, Antik Çağ’da Troas bölgesinin önemli liman kentlerindenbiridir. Günümüzde Çanakkale ili, Biga ilçesi, Kemer Köyü sınırlarıiçerisinde yer alan Parion, MÖ 709 yılında kurulmuş bir koloni kentidir.Koloni kenti özelliğini Roma İmparatorluk Döneminde bazıimparatorların imtiyazında sürdürmüştür. Antik yazarlar Parionu Mysia,Phrygia ve Troas’ta değerlendirmişlerdir. Fakat kazı çalışmalarındaözellikle nekropolisden ele geçen buluntular Troas bölgesinin bir kentiolduğunu göstermektedir ve Strabon’un görüşü en geçerli görüş gibidurmaktadır. Halen sürdürülen kazı çalışmaları, kentte yaşamın MÖ 7.yüzyıldan MS 12. yüzyıla kadar devam ettiğini göstermektedir. Yapılançalışmalarda kentin Roma Dönemi’ne dair önemli veriler ele geçmiştir.Mimari buluntular, yapılar, bazı yazıtlar, terrakotta figürinler veseramikler bu döneme ışık tutmaktadır. Bu makalede, Roma Dönemineait Parion Tiyatrosu’nun orta alınlığını oluşturan “Victoria’lı Alınlık”değerlendirilmiştir. Akantuslar üzerinde ve kıvrıkdallar arasında işlenentanrı-tanrıça figürleri (Dionysos (Bacchus), Artemis, Victoria, Medusa),özellikle Roma İmparatorluk Döneminde alınlıklarda ve frizler üzerindeyoğun bir şekilde işlenmiştir. Bu figürlerin işlenişindeki temel amacındoğaya hayat vermek, kök salmak ve bereketi simgelemek olduğudüşünülmektedir. Sık işlenen betimlerden biri de, kentlere zafer getiren“Victoria” figürüdür. Çalışmada, bu türde betimlemenin Anadolu kökenliolduğu ve özellikle İmparator Augustus Döneminde, Romaya bağlıeyaletlerde bitkisel motiflerle figürlerin bir arada işlendiği vebetimlemenin Roma imparatorluk kültü içinde önemli bir yer edindiği ve işlevsel olmaktan çok, ikonografik ve estetik açıdan ön planda olduğugörülmektedir.

PARION THEATER VICTORIA’ PEDIMENT AND ARCHITECTURAL DECORATION

Parion is an important sea port in the Troas region. It is a colony town built in 709 BC located in today’s Kemer village, Biga, Çanakkale, Turkey. The colony city continued its character under the privilege of some emperors during the Roman Imperial Period. Ancient writers evaluated Parion in Mysia, Phrygia and Troas. However, the finds uncovered especially from the necropolis during the excavations indicate that it is a city of Troas region and Strabon’ opinion seems to be the most valid one. The ongoing excavation studies show that the city existed between 7th century BC and 12th century AD. The studies revealed some significant data about Roman Period of the city. Especially shed light architectural finds, some incriptions, terracotta figurines and ceramics on this period. In this article, the “The Pediment with Victoria” constituting the pediment of Roman Period theater of Parion has been examined. The god and goddess figures (Dionysos (Bacchus), Artemis, Victoria, Medusa), on the acanthus and between twisted branches are especially common among Roman Emperor pediments and friezes. İt is thoughttaht the main purpose of these figures is to give life to nature, to take root and to symbolize fertility. One of the frequently depicted figures is the “Victoria” figure who brought victory to the cities. In this study, it is seen that this kind of depiction is of Anatolian origin. It is also seen the floral motifs and figures were processed together in the provinces connected to Rome, especially in the Emperor Augustus Period. Furthermore, it is also observed that portrays gained an important place in the Roman imperial culture and was of importance in terms of iconography and aesthetic rather than function.

PDF

___

Akurgal, E. (1987). Griechische und Römische Kunst in der Türkei, Ankara.
Akurgal, E. (1993). Anadolu Uygarlıkları, Ankara.
Alp, A. O. (2006). Pisidia Bölgesi Roma Dönemi Bezemeli Mimari Elemanları, Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Alzinger, W. (1974). Augusteische Architektur in Ephesos (1974).
Avram, A. (2004). “The Propontic Asia Minor”, An Inventoryof Archaic and Classical Poleis, Oxford University Press, Ed. M. H. Hansen- T. H. Nielsen, New York.
Başaran, C. (1995). Anadolu Mimari Bezemeleri: Roma Çağı Lotus-Palmet Örgesi, Erzurum.
Başaran, C. (1998). “Parion 1997 Araştırmaları”, XVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı I, 349-364.
Başaran, C. (2001). “Parion’dan İki Gladyatör Steli”, Gün ışığında Anadolu Cevdet Bayburtluoğlu İçin Yazılar, 19-24.
Başaran, C. (2002). Geçmişten Günümüze Bayramiç, Tarihi-Coğrafyası ve Arkeolojisi.
Başaran, C. (2005a). “Antik Troas Kenti Parion”, Toplumsal Tarih, Sayı 142, 20-22.
Başaran, C. (2005b). “Jewellery Center in Antique Era: Parion”, Gold News, Sayı 153, 106-111.
Başaran, C. (2008). “Parion’dan Persia’ya Yol Gider”, Euergetes, Prof. Dr. Haluk Abbassoğlu’na 65.Yaş Armağanı, Vol. I, 133-137.
Başaran, C. (2009). “Parion 2007 Kazıları”, 30. KST, Cilt.1, 53-66.
Başaran, C. (2010). “Parion 2008 Kazıları”, 31. KST, Cilt.1, 396-398.
Başaran, C. (2011). “Parion 2009 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, KST 32,Cilt.1, 285- 287.
Başaran, C. (2016). “Parion Tiyatrosu Kabartma ve Heykeltıraşlık Eserleri”, Parion Tiyatrosu: 2006- 2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, (Ed.) C. Başaran- H. E. Ergürer, Ankara, 105-120.
Başaran, C. (2018). “Parion Tiyatrosu Skenefrons Alınlık Kabartmaları Üzerine Yeni Gözlemler” Uluslararası Propontis ve Çevre Kültürleri Sempozyumu - Tarih Öncesi Çağlardan Antik Dönem Sonuna Kadar- Bildiri Özetleri Kitabı 15-19 Ekim 2018 Biga/Çanakkale, 87.
Başaran, C. ve Tavukçu, A.Y. (2007). “Parion Kazısı 2005”, KST 28, Cilt: 1, Ankara, 609-628.
Başaran, C.-Keleş, V.- Kasapoğlu, H.- Ergürer, H.E. (2012). “ Parion 2010 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 33. KST, Cilt. 1, 26- 28.
Başaran, C.- Keleş, V.- Ful, Ş. D.- Kasapoğlu, H.- Ergürer, H. E. (2014). “Parion 2012 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 35. KST, Cilt. 3, 2014, 398-414.
Bieber, M. (1961). The History of the Greek and Roman Theater.
Bolt, J. (2007). Converting the Polytheist. The Persistance and Disappearence of Paganism in Early Christian Anatolia, Unpublished Master’s Dissertation, University of Leiden, Leiden.
Bonacasa, N. (1976). Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Princeton University Press, New Jersey.
Bonnefoy, Y. (2000). Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, (Haz.: L. Yılmaz), II. Cilt, Ankara.
Buzoianu, L. ve Bărbulescu, M. (2012). Tomis: Comentariu Istroric Șı, Historical and Archhaeological Commentary, Constanta.
Can, B. (1999), Aspendos Tiyatrosu Bezemeleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Can, B. (2005). Roma Çağı Anadolu Mimarisinde Kıvrıkdal (Ranke) Bezemeleri, Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Can, Ş. (2011). Klasik Yunan Mitolojisi. Çelikbaş, (2010). Parion Roma Kolonizasyon Sikkeleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Eckstein, A. M. (2008). Rome Enters The Grek East:From Anarchy to Hierarchy in The Hellenistic Mediterranean, 230- 179 B.C., Blackwell.
Ergürer, H. E. (2012). “Parion Odeion’u (Bouleuterion) 2010 Çalışmaları ve Odeion’da Bulunan Seramikler”, Olba XX, Mersin, 245-289.
Ergürer, H. E. (2013). “Mimari; Tiyatro”, Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion,1997-2009 Yılları Yüzey Araştırmaları, Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, (Ed.) C. Başaran, EgeYayınları, İstanbul, 77- 87.
Ergürer, H. E. ve Yıldızlı, M. (2014). “Parion Roma Tiyatrosu 2006-2013”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü 40. Kuruluş Yılı Armağanı, Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı, (Ed.) H. Kasapoğlu- M. Ali Yılmaz, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 139-157.
Ergürer, H. E. ve Güleç Özer, D. ( 2016). “Parion Tiyatro Mimarisi”, Parion Tiyatrosu: 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, (Ed.) C. Başaran- H. E. Ergürer, Ankara (2018), 33-64.
Ergürer, H. E. ve Keleş, V. (2018). “Parion Tiyatrosu’nda Bulunan Gladiatör Graffitoları”, TÜBAKED, Sayı 18, Ankara, 21-32.
Fellows, C. (1838). A Journal Written During on Excursion in Asia Minore.
Frisch, P. (1983), Die Inschfiten von Parion, Inschriften Griechischer Städte Aus Kleinasien, Band 25, Bonn.
Giovenale, G. B. (1927). La Basilica di Santa Maria in Cosmedin, P. Sansaini, Roma.
Gorman, V.B. (2001). Miletos, The Ornament of Ionia- A History of the City to 400 B.C.E, The Universty of Michigan Press, USA.
Hammond, N. G. L ve Scullard, H. H. (1970). The Oxford Classical Dictionary, Oxford University Press, London.
Herodot, (1999). Herodot Tarihi, (Çev.) M. Ökmen, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Hojte, J. M. (2005). The Imperial Statue Bases: From Augustus to Commodus.
Jones, A. H. M. (1971). The Cities of The Eastern Roman Provinces, Oxford University Press, London.
Kadıoğlu, M. (2006). Forschungen in Nysa am Meander, Band 1, Die scaenae frons des Theaters von Nysa am Meander.
Keleş, V. (2016). “Tiyatro’da Ele Geçen Alexandria Troas Sikkeleri ve Goth İstilası”, Parion Tiyatrosu: 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, (Ed.) C. Başaran- H. E. Ergürer, Ankara, 193-200.
Leaf, W. (1923). Strabo on the Troad.
LIMC I, (1981). Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, (LIMC) I/1, Artemis Verlag Zürich und München.
LIMC III, (1986). Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC) III/2, Artemis Verlag Zürich und Düsseldorf
LIMC VIII, (1997). Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC) VIII/1-2, Artemis Verlag Zürich und Düsseldorf.
Lyttelton, M. (1974). Baroque Architecture in Classical Antiquity, London.
Mercklin, E. V. (1962). Antike Figüralkapitelle, Walter De Gruyter & Co, Berlin. Miller, M. (1970). The Sicilian Colony Dates.
Naumann, R. (1979). Der Zeus Tempel zu Aizanoi, Berlin.
Nesbitt, J. ve Oikonomides, N. (1996). Catalogue of Byzantine Seals, At Dumbarton Oaks And In The Fogg Museum Of Art. Vol. 3, Washington.
Pausanias, (1918). Description of Greece, Vol. IV (Books 8.22-10: Arcadia, Boeotia, Phocis and Ozolion Locri),Translated. W. H. S. Jones.
Preteux, F. (2009). “Parion et son territorie al’epoque hellenistique: un example d’organisation de la chora sur le rivage de la Propontide”, L’Asie Mineure dans I’Antiquite: echanges, populations et territories, (Ed.) H. Bru- F. Kirbihler - S. Lebreton, 335-351.
Ramsay, W. M. (1960). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Translated M. Pektaş.
Rayet, O. (1877). Milet et Le Golfe Latmique, Paris.
Rohden, H. ve Winnefeld, H. (1911). Architektonische Römische Tonreliefs Der Kaiserzeit: Die Antiken Terrakotten IV/1-2, Berlin Und Stuttgart.
Rubin, B. B. (2008). (Re)presenting Empire: The Roman Imperial Cult in Asia Minor, 31 BC-68 AD, Classical Art and Archaeology in the University of Michigan, (Unpublished Postgraduate Thesis), Ann Arbor.
Rumscheid, F. (1994). Untersuchungen Zur Kleinasiatischen Bauornamentik Des Hellenismus, Deutsches Archaologisches Institut, Mainz.
Oyarçin, K. (2016). “V.A. Parion Tiyatrosu Sikkeleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Parion Roma Tiyatrosu: 2006-2015 Yılı Çalışmaları Mimarisi ve Buluntuları, (Ed.) C. Başaran- H. E. Ergürer, 181-193.
Sayar, M. H. (2016). “Tiyatro’da Ölüm: Parion Tiyatrosu’nda Gladyatör Dövüşleri”, Parion Tiyatrosu: 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, (Ed.) C. Başaran- H. E. Ergürer, Ankara, 201-207.
Schliemann, H. (1881). Ilios, The City and Country of The Trojans, Harper& Brothers, New York.
Smith, W. (1854). Dictionary of Greek and Roman Geography, Vol. II, London.
Stiller, H. (1895). Altertümer von Pergamon: Das Traianeum, Band V/2, Berlin.
Squarciapino, M. F. (1943). La scualo di Aphrodisia, Roma.
Strabon, (2000) . Geographika, Antik Anadolu Coğrafyası, Kitap XII-XIII-XIV, (Çev.) A. Pekman, XIII-1-4, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Tacticus, A. (1923). Asclepiodotus and Onasander, (Translated: Illinois Greek Club), Loeb Classical Library.
Taylor, R. (2004). “Hadrian’s Serapum in Rome”, AJA, Vol. 108, No. 2, 223-266.
Türkmen, M. (2007). Pamphylia ve Kilikia’da Severuslar Dönemi Mimari Bezemesi, Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Vandeput, L. (1996). The Architectural Decoration in Roman Asia Minor, Sagalassos: a Case Study, Leuven.
Vianu, M. A. (2009). “The Treasury of Sculptures from Tomis. The Cult İnventory of a Temple”, Dacia N:S:t. 43, Bükreş, 27-46.
Waelkens, M.- Ersoy, H. K.- Severson, K.- Martens, F.- Sener, S. (2000). “The Sagalassos Leon Library Mosaic And İts Conservation”, Sagalassos V, (Ed.) M. Waelkens- L. Loots, 419- 451.
Wegner, M. (1957). Ornamente Kaiserzeitlicher Bauten Roms Soffitten, Köln/Graz.
Yıldızlı, M. (2017). Parion Tiyatrosu Victoria’lı Alınlık Işığında Akanthuslar Arasında İşlenen Figürler, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

Turkish Studies - Historical Analysis-Cover

ISSN: 2667-5552
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ