YASİN SURESİNDE BAHSİ GEÇEN RESUL KAVRAMININ RİVAYETLER BAĞLAMINDA ANALİZİ

Yasin suresinde bir şehre gönderildikleri bildirilen, üç resulün peygamber olup olmadığı hususunda tefsirlerde ihtilaflı görüşler nakledilmiştir. Müfessirlerin bir grubu elçilerin peygamberliğini savunurken diğer bir grup onların Hz. İsa'nın havarileri olduklarını iddia etmişlerdir. Bu kanaatlerden resulleri havariler sayan görüş, özellikle üçüncü asırdan sonra yaşamış müfessirlerinin çoğunluğu tarafından asıl görüş olarak algılanmıştır. Bu müfessirler tüm yorumlarını resulleri havari saydıkları temel algıya göre şekillendirmişlerdir. Fakat ayetleri havariler üzerinden yorumlamak bazı çelişkileri de beraberinde getirmiştir. Ortaya çıkan bu çelişkilerin giderilebilmesi için, resul kelimesinin anlamının ayetler ve rivayetler ışığında tespiti gerekmektedir. Bu makalede söz konusu görüşler analiz edilmiş, farklı görüşlerin neden olduğu problemlere değinilmiştir. Bu yapılırken öncelikle Kur'an'da konunun nasıl anlatıldığına bakılmıştır. Sahabe ve tabiinin konu hakkındaki görüşlerinden hareketle selefin kıssadaki resul kavramına verdikleri mana anlaşılmaya çalışılmıştır. Bunun yanı sıra, görüş ayrılığının nerede başladığının tespiti de hedeflenmiştir. Ayetlerdeki ifadelerden resul kelimesinin havari manasına işaret edip etmediği değerlendirilmiştir. Bu amaçla resullerle müşrikler arasındaki konuşmalarda tarafların sözleri, benzer ifadelerin başka surelerde ne için kullanıldıkları ve surenin siyakı analiz edilmiştir. Rivayetlerin ve bunlara dayalı yorumların tarihi veriler ve vakıalarla uyuşup uyuşmadığı üzerinde de durulmuştur. Resullerin gönderildikleri şehrin Antakya olduğu düşüncesinden hareketle, bu şehirde faaliyet gösteren havarilerle ayetlerde anlatılan resullerin aynı kişiler olup olamayacakları değerlendirilmiştir. Benzerlikler ve farklılıklara dikkat çekilmiş, bunun için Hıristiyanlık tarihine müracaat edilmiştir.

THE ANALYSIS OF THE RESUL CONCEPT IN THE SURAH OF YASIN WITHIN THE CONTEXT OF NARRATIONS

There are controversial opinions in regard of the three messengers whom sent to a city, whether they were prophets or not. While a group of Mufassirs argues that they were prophets, the others claimed that they were Jesus' disciples. The opinion counts on the messengers as the disciples of Jesus were perceived as the main opinion among the majority of the Mufassirs, especially after the third century. These commentators' comments were shaped by perceptions of the messengers as the apostles of Jesus. But interpreting the verses as apostles brought some contradictions. In order to resolve these contradictions the meaning of "rasul" needs to be determined in the light of verses and narrations. In this article, the opinions on the topic were analyzed and the problems caused by different opinions were addressed. In order to do that, firstly it is focused on the ways the issue is examined in the Qur'an. The study attempted to determine the understanding of Rasul by the early generations of scholars in the contexts of the Companions (Sahabah) and their predecessors' views on the subject. Besides this, it is also aimed to determine that where the disagreements begin. Further, it is evaluated from the verses whether the word - Rasul means the apostle or not. Thus, the conversations between prophets and pagans (mushriks) were analyzed with the references made in the contexts of other surahs and Yasin itself. Moreover, it is discussed that whether such narrations and interpretations are aligned with the historical records and facts or not. It is also discussed that the messengers who sent to the city and the apostles whom were residing in the city are the same people or not with the prominent idea of that the messengers were sent to the city of Antakya. In addition, the study drove attention to the similarities and differences with references to the history of Christianity.

PDF

___

Akkurt, İlhan. (2006). Hz. İsa Hıristiyan mıydı? Hıristiyanlığın Temelleri. İstanbul: Anfora Yayınları.
Arslan, Ali. (2013). Hadiste Metin Tenkidi Prensibi Olarak Tarihe-Vakıaya Aykırılık. Kastamonu: Töre Basım.
el-Askalanî, Ebul Fadl Ahmed b. Ali İbn Hacer. (1326). Tehzîbu't-Tehzîb. Hindistan: Matbaatu Dâiretu'l-Meârifi'n-Nizâmiyye.
el-Askalânî, Ahmed b. Ali b. Hacer. (1379). Fethu'l-Bârî Şerhu Sahîhi'l-Buhârî. Beyrut: Dâru'lMarife.
el-Atîbî, Ömer b. Süleyman. (1989). er-Rusul ve'r-Risâlât. Kuveyt: Mektebetü'l-Fellâh li'n-Neşri ve't-Tevzî.
Avnî, Hamid. (ts.). el-Menâhicu'l-Vadıha li'l-Belâğa. By: el-Mektebetü'l-Ezheriyyetu li't-Turâs.
Aydın, Mahmut. (2002). Tarihsel İsa İmanın Mesih'inden Tarihin İsa'sına, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Aydın, Mehmet. (2003). "Antakya ve Tarsus Eksenli İlk Dönem Hıristiyanlığına Bir Bakış". Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 15: 5-16.
Aydın, Mehmet. (2005). "Hıristiyan Misyonerliğinin Başlangıcı, Gelişimi ve Hedefleri". Dinler Tarihçileri Gözüyle Türkiye'de Misyonerlik. Editör: Asife Ünal. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği.
el-Aynî, Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed. (ts.). Umdetü'l-Kârî Şerhu Sahîhi'l-Buhârî. Beyrut: Dâru İhyâi't-Turasi'l-Arabî.
el-Bağdadî, Ahmed b. Ali Ebû Bekr el-Hatîb. (2009). el-Kifâye fî İlmi'r-Rivâye. Dımeşk: Müessesetü'r-Risâle.
Bahadır, Gürhan. (2013). "Hıristiyanlığın Antakya'da Şekillenmesi ve Habib-i Neccar". Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (23): 207-214.
el-Beğavî, Hüseyin b. Mesud. (1420). Meâlimu't-Tenzîl fî Tefsîri'l-Kur'ân. Thk. Abdurrezzak elMehdî. Beyrut: Dâru İhyâi't-Tutâsi'l-Arabî.
Bilmen, Ömer Nasuhi. (ts.). Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meali Alisi ve Tefsiri. İstanbul: Bilmen Yayınevi.
el-Buhârî, İsmail b. İbrahim. (1422). Sahîhu'l-Buhârî. Thk. Muhammed Züheyr ibn Nasır. By: Dâru Turuku'n-Necat.
Bursevî, İsmail Hakkı. (ts.) Ruhu'l-Beyân, Dâru'l-Fikr, Beyrut .
Cebenneke, Abdurrahman b. Hasan. (1996). el-Belâğatu'l-Arabiyye. Dımeşk: Dâru'l-Kalem.
Cerrahoğlu, İsmail. (2002). "Kelbî, Muhammed b. Sâib", DİA, İstanbul: cilt 25, s. 205-206.
Ebû Davud, Süleyman b. Eşas. (ts.). Sünen. thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid. Beyrut: Mektebetü'l-Asriyye.
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf. (1420). el-Bahru'l-Muhît fi't-Tefsîr. Thk. Sıdkî Muhammed Cemil. Beyrut: Dâru'l-Fikr.
Ebu's-Suûd, Muhammed b. Muhammed. (ts.). İrşâdü'l-Akli's-Selîm ilâ Mezâya'l-Kitâbi'l-Kerîm. by.: Dâru İhyâi't-Türasi'l-Arabî.
Erek, Cevdet Merih. (2008). "Antakya'da Paleolitik Alan Çalışmaları Tarihi", Tarih İncelemeleri Dergisi, 23 (2): 75-108.
Gündüz, Şinasi, (2013). Hıristiyanlık. İstanbul: İsam Yayınları.
el-Hâkim, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah, (1990). el-Müstedreku ale's-Sahihayn. Thk. Mustafa Abdulkadir Atâ. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
Hatay Arkeolojisi. www.mku.edu.tr/getfile.php?keyid=4608.
el-Hâzin, Alaaddin Ali b. Muhammed. (1415). Lübâbü't-Te'vîl fî Meâni't-Tenzîl. Thk. Muhammed Ali Şahin. Beyrut: Dâru'l-Kitâbi'l-İlmiyye.
İbn Acîbe, Ebu'l-Abbas Ahmed b. Muhammed. (1419). Bahru'l-Medîd fî Teffsîri'l-Kur'âni'l-Mecîd. Thk. Ahmed Abdulllah el-Kureşî. Kahire.
İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed. (1419). Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm. Thk. Esad Muhammed Tîb. Memleketü'l-Arabiyyetü's-Suûdiyye: Mektebetu Nezzâr Mustafa el-Baz.
........., Ebû Muhammed Abdurrahman. (1952). el-Cerh ve't-Ta'dîl. Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi'lArabî.
İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr. ( 1409). el-Kitabu'l-Musannef fi'l-Ehâdîsi ve'l-Âsâr. Thk. Kemal Yusuf el-Hût. Riyad: Mektebetü'r-Rüşd.
İbn Ebî Zemenyn, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah. (2002). Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm. Thk. Ebû Abdillah Hüseyn b. Ükkaşe. Kahire: el-Fâruku'l-Hadîse.
İbn Hanbel, Ahmed eş-Şeybanî. (2001). Müsnedu el-İmâm Ahmed ibn Hanbel. Thk. Şu ayb Arnaût. By: Müessesetü'r-Risâle.
İbn Hemmâm, Ebû Bekr Abdurrezzak. (1419). Tefsîru Adurrezzak. Thk. Mahmud Muhammed Abduh. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
İbn Hibbân, Muhammed. (1396). el-Mecruhîn mine'l-Muhaddisîn ve'd-Duafâi ve'l-Metrûkîn. Thk. Mahmud İbrahim Zayid. Haleb: Dâru'l-Va'y.
........., Muhammed. (1988). el-İhsan fî Takrîbi Sahîhi İbn Hibbân. Thk. Şuayb Arnaut. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle.
İbn Kesîr, İsmail b. Ömer. (1999). Tefsîru'l-Kur âni'l-Azîm. Thk. Sami ibn Muhammed Selâme. By: Dâru Tîbe.
İbn Sad, Ebû Abdullah Muhammed. (1990). Tabakâtu'l-Kübrâ. Thk. Muhammed Abdülkadir Ata. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
İbn Sellam, Yahya. (2004). Tefsîru Yahya b. Sellam. Beyrut: Dâru Kutubi'l-İlmiyye.
İbn Teymiyye, Takıyyuddin Ebu'l-Abbas. (1999). el-Cevâbu's-Sahîh li men Beddele Dine'l-Mesîh. Thk. Ali b. Hasen. Suudiyye: Dâru'l-Âsıme.
İbn Vehb, Ebû Muhammed Abdullah, (2003). Tefsîru'l-Kur'an mine'l-Câmii libni Vehb. Thk. Mikluş Muranî. By.: Dâru'l-Ğarbi'l-İslamî.
Kara, Adem. (2005) "XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Antakya'da Yerleşme ve Nüfus". Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 17: 1-14.
(1997). Kitabı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi.
el-Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed. (1964). el-Câmiu li Ahkâmi'l-Kur'ân. Thk. Ahmed el-Berdûnî. Kahire: Dâru'l-Kutubi'l-Mısriyye.
Madrigal, Marc. (2014). Birici Yüzyıl Anadolu Kiliseleri. By: Kutsal Kitap ve Arkeoloji.
Malik, Gorgis David. (2012). Süryanilerin Tarihi. çev. Vedii İlmen, İstanbul: Yaba Yayınları.
el-Mâverdî, Ebu'l-Hasen Ali b. Muhammed. (ts.). en-Nüketu ve'l-Uyûn. Thk. Es-Seyyid b. Abdulmaksud b. Abdurrahman. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
Michel, Thomas. (1992). Hıristiyan Tanrı Bilimine Giriş. İstanbul: Ohan Basımevi.
el-Mizzî, Yusuf b. Abdurrahman. (1980). Tehzîbu'l-Kemâl fî Esmâi'r-Ricâl. Thk. Beşşar Avvad Maruf. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle.
Mukatil, Ebu'l-Hasen b. Süleyman. (1423). Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. Thk. Abdullah Mahmud Şahata. Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâs.
Müslim, İbn Haccâc Ebû'l-Hasan. (ts.). Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuad Abdülbaki. Beyrut: Dâru İhyai't-turâsi'l-Arabî.
en-Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb. (1396) ed-Duafâu ve'l-Metrûkûn. Thk. Mahmud İbrahim Zayid. Haleb: Dâru'l-Va'y.
en-Nesefî, Ebu'l-Berekat Abdullah b. Ahmed. (1998). Medâriku't-Tenzîl ve Hakâiku't-Te'vîl. Thk. Yusuf Ali Bedevî. Beyrut: Dâru'l-Kelimu't-Tîb.
en-Numânî, Siracuddin Amr b. Ali. (1998). el-Lübâb fi Ulûmi'l-Kitâb. Thk. Adil Ahmed Abdulmevcud. Beyrut: Dâru'l-Kitabi'l-İlmiyye.
Özalp, Mürsel. (2015). Ortodoks ve Protestan Kiliselerin 'Papanın Yanılmazlığı Doktrini'ne Bakışı ve Bu Kiliselerin Yanılmazlık Anlayışları. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 10/6 Spring 2015, p. 707- 722 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7963 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Pamir, Dominik. (1992). Havarilerin Doktrini. İstanbul: Onan Basımevi.
Pişgin, Yasin. (2002). İnsan ve Peygamber Olarak Hz. Muhammed. Ankara: İlahiyat. Sahillioğlu, Halil. (1991 ). "Antakya", DİA, Ankara: cilt 3, s. 228-232.
es-Salebî, Ahmed b. Muhammed. (2002). el-Keşf ve'l-Beyân an Tefsîri'l-Kur'ân. Thk. Ebû Muhammed b. Âşûr. Beyrut: Dâru İhyâi't-Tutâsi'l-Arabî.
Savut, Harun. (2012). Tefsir İlminin Rivayet Kaynaklı Sorunlarına Bir Çözüm Arayışı İbn Kesîr'in Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm'i. Ankara: Yayın Evi.
es-Semerkandî, Ebu'l-Leys. (ts.). Bahru'l-Ulûm. by.
es-Sevrî, Ebû Abdillah Süfyan. (1983). Tefsîru's-Sevrî. Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
Şengül, İdris. (1994). Kur'an Kıssaları Üzerine. İzmir: Işık Yayınları.
et-Taberânî, Süleyman b. Ahmed. (1985). el-Mucemu's-Sağîr. Thk. Muhammed Şekûr. Beyrut: elMektebu'l-İslâmî.
........, Süleyman b. Ahmed. (1994). el-Mucemu'l-Kebîr. thk. Hamdi b. Abdülmecid. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye.
et-Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. (2000). Câmiu'l-Beyân fî Te'vîli'l-Kur'ân, Thk. Ahmed Muhammed Şakir. by.: Müessesetü'r-Risâle.
Ulutürk, Muammer, (2005). Hıristiyanlıkta Havarilik. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya: Basılmamış Doktora Tezi.
Vehbi, Mehmet. (1968). Hulâsat'ül Beyân fî Tefsîr'il Kur'an. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
ez-Zeccâc, İbrahim b. es-Sırrî. (1988). Meâni'l-Kur'ân ve İ'râbuhu. Thk. Abdulcelil Abduh Celebî. Beyrut: Alemu'l-Kütüb.
ez-Zemahşerî, Carullah Ebu'l-Kasım Mahmud b. Ömer. (1407). el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmidi'tTenzîl. Beyrut: Dâru'l-Kutubi'l-Arabî.