AYNÎ'NİN HADÎS ALANINDA BABERTÎ'YE YÖNELTTİĞİ BAZI ELEŞTİRİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Hz. Peygamber'den sonra, sahâbe devri başladı. Bu dönemden itibaren hadisler, fıkıh, tefsir, akaid ve diğer İslâmî ilimler ile iç içe tabiûn nesline aktarıldı. Tabiûn dönemi, temel İslâm bilimlerinin temellerinin atıldığı adeta bir dönemi haline geldi. Hadisler kayıt altına alındı. Kûfe, Basra, Medine gibi İslâm fıkhının merkezleri oluştu. Hadis hâfızları ve fıkıh âlimleri yetişti. Hadis ve fıkıh, İslâm'ın temel ilimleri arasında yer aldı. Mezheplerin ortaya koyduğu kurallar, fıkıh ilmi ile ilgilidir. Hadisler ise, bu kuralları anlamaya yardımcı olurlar. Hanefi mezhebinin kuralları da fıkıhçılar tarafından kitaplara yazılmıştır. sonradan gelen âlimler bu kuralları şerh etmişlerdir. Aynî (ö. 855/1451) ve Babertî (ö. 786/1372) adeta halef-selef olarak Merğinânî (593/1199)'nin Hidâye isimli kitabını şerh etmişlerdir. Bu kitabı şerh ederlerken, içerisindeki hükümleri bazen hadisler ile açıklamışlardır. Aynî (ö. 855/1451), Babertî (ö. 786/1372)'den sonra yaşadığından onun eserini görme şansını elde etmiştir. Bu yüzden de Binâye isimli eserinde onun hadis ve fıkıh ile ilgili görüşlerini zaman zaman eleştirmiştir. Biz, bu çalışmamızda hadis alanıyla ilgili Aynî (ö. 855/1451)'nin Babertî (ö. 786/1372)'ye yönelttiği eleştirileri ele almaya çalıştık. Bu eleştiriler râvîlerin durumlarını, sened ile ilgili terimlerin kullanılmasını, hadis metinlerindeki ihtilâfları içermektedir. Bu tür eleştiriler incelendi. Aynî (ö. 855/1451) ve Babertî (ö. 786/1372)'nin işlenen konuyla ilgili görüşleri dikkate alınarak hadis ilmi açısından değerlendirmelerde bulunuldu.

EVALUATION AYNÎ'S OF SOME CRITICISMS DIRECTED AT BABERTÎ IN THE HADITH

Companions of the Prophet era. It began after the Prophet. Hadiths, Fiqh, Tafsir, intertwined with Akaid and other Islamic sciences were transferred somehow to tabiûn students from this period. Tabiûn period, has become almost a period of fundamental Islam that the basis of science. Hadith were recorded. Kufa, Basra, center of Islamic jurisprudence as Medina occurred. Hadith scholars of fiqh scholars and grew up there. Hadith and fiqh, was among the basic sciences of Islâm. The rules put forward by the sects, fiqh is related to knowledge. The Hadiths, helps to understand these rules. The rules of the Hanefî books are written by fiqh scholars. They commentaries from scholars of later these rules. Aynî (d. 855/1451) ve Babertî (d. 786/1372) were almost as successor-predecessor had Merğinânî (d. 593/1199)'s commentary on the book Hidâye. This book while they commentary, in which they explain the provisions of the hadiths rarely. Aynî (d. 855/1451), that had been obtained after the chance to see Babertî (d. 786/1372)'s work. That's why Binâye work is criticized from time to time in its opinion on the hadith and fiqh. We have Aynî (d. 855/1451)'s criticism of our study, we tried to take him on the hadith. These criticisms of the status of the narrator, the use of terms relating Invoices include conflict in the hadith texts. Such criticism has been viewed. Aynî (d. 855/1451) and Babertî (d. 786/1372) is considering views on the issue were made in the process of assessment of the scientific tradition.

___

Abdurrezzak (t. y.), Musannef, thk. Habibu'r-Rahman el-A'zamî, Pakistan: İdâretu'l-Kur'an ve'lUlûmü'l-İslâmiyye.

Avvâme, Muhammed (1407-1978), Eseru'l-İhtilâfi'l-Hadîsi'ş-Şerif fi'htilâfi'l-Eimmeti'l-Fukahâi, Kahire: Dâru's-Selâm.

Aydınlı, Abdullah (2009), Hadis Tespit Yöntemi, İstanbul: Rağbet Yay.

------ (2009), Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: İfav Yay.

Aynî (1430-2009), Bedreddin, el-Binâye fi Şerhi'l-Hidâye, nşr. Muhammed Reşid Râmefûrî elMevlevî, Beyrut: Dâru'l-Fikr.

Babertî, Ekmeleddin (t. y.), Şerhu'l-İnâye ale'l-Hidâye, Beyrut: Dâru'l-Fikr.

el-Bağdâdî, Hatip (2002), el-Kifâye fi-Ma'rifeti Usûli İlmi'r-Rivâye, thk. Ebû İshâk ed-Dimyâtî, Semnud: Mektebetü Dâru İbnu Abbâs.

Beyhakî (t. y.), Sünenü'l-Kübrâ, thk. Muhammed Abdulkadir el-Atâ', Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l- İlmiyye.

------ (1429-2009), Deavâtu'l-Kebîr, Kuveyt: Şeriketü Gurâs.

Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil (t. y.), Câmiu's-Sahîh, Musahhih ve Mudekkik Takdîm Muhammed Ahmed el-Hallâf, Lübnan: Dâru İhyâu't-Türâsi'l-Arabî.

Bulkînî, Ebû Hafs (2015-1435), Mehasinu'l-İstıslâh ve Tadnînî Kitabu İbnüs-Salâh, thk. Rıdvan Camî, Kahire: Dâru'l-Gaddil-Cedîd.

Çakan, İsmail Lütfi (2010), Hadislerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları (Muhtelifü'l-Hadis İlmi), İstanbul: İfav. Yay.

------ (2012), Anahatlarıyla Hadis, İstanbul: Ensar Yay.

Darekutnî (1431-2010), Ali b. Ömer, Sünen, Beyrut: Mektebetül-Asriyye.

Ebû Dâvûd es-Sicistânî (1426-2005), Sünen, thk. Abdullah Nu'mânî, Beyrut: Dâru İbnu Hazm.

Ebu Yâlâ (1407-1987), Müsned, thk. Hüseyin Selim Esed, Dimeşk: Dâru Me'mûn.

Hâkim en-Neysâbûrî (2003- 1424), Marifetü Ulûmi'l-Hadis ve Kemmiyetü Ecnâsihi, Beyrut: Dâru İbn Hazm.

İbn Allân (1424), Futûhatü'r-Rabbâniyye ale'l-Ezkâri'n-Neveviyye, Beyrut: Dâru'l-Kütübil İlmiyye.

İbn Cevzî, Ebu'l-Ferec Abdurrahman (1966-1386), Kitâbu'l-Mevzûât, thk. Muhammed Osman, Medine-i Münevvere: Mektebetü's-Selefiyye.

İbn Hacer el-Askalânî (2006), Nüzhetü'n-Nazar Şerhu Nuhbeti'l-Fiker, Dâru İbnu Recep.

------ (2015-1435), Câmiu Şurûhi Mukaddimetu İbnü's-Salâh ve Yeştemilu ala Eimmeti'l- Â'lâm (Zeynuddin İrâkî-İbn Mulekkîn, İbn Hacer), thk. Rıdvan Câmî Rıdvan, Beyrut: Dâru'lGadil-Cedîd.

İbn Hibbân (1420-2000), Kitâbu'l-Mecrûhîn Mine'l-Muhaddisin, Riyad: Dâru's-Samî'î.

İbn Mâce (1416-1996), Sünen, Beyrut: Dâru'l-Mâ'rife.

İbn Maîn (1405-1985), Ma'rifetü'r-Rical, thk. Muhammed Kamil el-Kassâr, Dimeşk: Mecmeu'lLuga.

İbn Reşid, el-Fikrî (1416), Senenü'l-Ebyen, Medine: Mektebetü'l-Guraba.

Kızıl, Fatma (2013), Müşterek Râvî Teorisi ve Tenkidi, İstanbul: İSAM Yayınları.

Merğinânî (t. y.), el-Binâye Şerhu Bidâyeti'l-Mübtedî, thk. Muhammed Adnan Derviş, Lübnan: Dâru'l-Erkâm.

el-Meymûnî, Fehd b. el-Me'mûn (1435-2014), Esbâbu'l-İhtilâf fi't-Tashîhi ve'Tad'îfi İnde'lMuhaddisîn, Kuveyt: Mektebetü Ehli'l-Eser.

Müslim, Ebû'l-Hüseyin b. El-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî (2003-1424), Sahîhu Müslim, Tahriç: Muhammed b. İyâdî, Kahire: Mektebetü's-Safâ.

Nevevî, Muhyiddin Yahyâ b. Şeref (1424-2004), Takrîbu'n-Nevevî, thk. Ahmed Ömer Haşim, Beyrut: Dâru'l-Kitap.

------ (2007-1428), el-Ezkârü'n-Neveviyye, Dımeşk: Dâru'l-Kelimü't-Tayyib.

------ (2002-1424), İrşadu't-Tullâbi'l-Hakâik, thk. Nurettin Itr, Dımeşk: Dâru'l-Yemâme.

Özafşar, Mehmet Emin (2015), Hadisi Yeniden Düşünmek - Fıkhi Hadisler Bağlamında Bir İnceleme -, Ankara: Otto Yay.

Özdemir, Veysel (2014), "Tirmizî ve el-İlelü'l-Kebîr'inin İlel İlmindeki Yerine Genel Bir Bakış", Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Volume 9/2 Winter 2014, 1175-1195.

Sakallı, Talat (2013), Aynî ve Hadis Yorum ve Şerh Yöntemi, Ankara: Nobel Yay.

------ (2013) "Hadis Şerh Yöntemi Açısından Aynî'nin Günümüze Yansıyan Bazı Tesirleri", Gaziantep Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Uluslararası Bedruddin el-Aynî Sempozyumu ve II. Hadis İhtisasToplantısı, 237-252.

------ Hadis Tartışmaları/İbn Hacer-Bedruddin Aynî, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Şa'ban, Zekiyyuddin (2010), İslâm Hukuk İlminin Esasları, çev. İbrahim Kâfi Dönmez, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.

Şafiî, Muhammed İbn İdris (1422-2001), er-Risâle, thk. Rıfat Fevzi Abdulmuttalip, Mansûra: Dâru'lVefa.

Taberanî (1428-2007), Mu'cemu'l-Kebîr, Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye.

Tahâvî (1414-1994), Şerhu Meâni'l-Âsâr, Beyrut: Âlemu'l-Kütüp.

Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsa es-Sevre (1421-2001), Câmiu's-Sahîh, Kahire: Dâru'l-Hadis.

Yatkın, Nihat (2012), Abdullah İbn Abbâs ve Hadis İlmindeki Yeri, Ankara: Yayınevi.

Yazıcı, Mahmut (2015), Sahâbe Bilgisinin Tespiti, İstanbul: İfav Yay.,