ÖMER B. EBÎ REBÎA'NIN ŞİİRLERİNDE NARSİSİZMİN TEZAHÜRÜ

Bir edebî eserdeki psikolojik öğelerin saptanması ve esere psikanalitik kuramın uygulanması Freud ile başlar ve peşisıra gelen psikologlar ile derinlik kazanır. Freud'un öncülüğüyle gelişen psikanalitik eleştiri yöntemi, sanatçıların ruhi hayat hikâyesinin ve bilinçaltının yarattıkları sanat eserlerinin oluşumuna etkisini araştırır. Sanatçıların eserlerinde yer alan eğilimleri bu eleştiri yöntemi için veri oluşturur. Bu çalışmada Emevî Döneminde yaşayan ve kendi dönemi ve sonraki çağlar dâhil aşk şairlerinin hocası kabul edilen Ömer b. Ebî Rebîa'nın şiirleri psikanalitik açıdan incelenmiştir. Şiir, şairin yaşadığı asra ışık tutan önemli unsurlardan biridir. Ömer b. Ebî Rebîa'nın yaşadığı dönemde Mekke ve Medine ekonomik, kültürel ve sosyal olarak ilerleme kaydetmiş ve halkın refah seviyesi artmıştır. Bu durumun sonuçlarından biri olarak musiki ve şiir bu dönemde daha da yaygınlaşmış, daha önceki dönemlere ait kalıplarından biraz uzaklaşmıştır. Sosyal hayattaki bu gelişmelerle orantılı olarak kadın, edebiyatın içerisinde daha çok yer sahibi olmuştur. Soylu ve zengin bir ailenin çocuğu olarak yetişen Ömer b. Ebî Rebîa, yakışıklı olması ve söylediği aşk şiirleri ile kadınların ilgi merkezinde olmuştur. Kadınların da bulunduğu edebi meclislerde şiirler söylemiştir. Zevk gazelinin öncüsü olduğu için şiirlerinin en önemli teması kadındır. Ömer b. Ebî Rebîa, narsist eğilimleri olan bir şairdir. Onun aşkları gerçek aşk değildir. O, kadınların kendisine ve söylediği şiire gösterdikleri ilgiden hoşlanmaktadır. Bu çalışmada Ömer b. Ebî Rebîa gibi bir megalomanın şiirlerindeki narsistik öğeler ortaya konulmaya çalışılmıştır.

NARCISSIM EXPOSED IN OMAR B. ABI RABIA'S POEMS

The detection of the psychological elements in a literary text and the application of psychoanalytical approach onto it has begun with Freud; and has been elaborated by others in the course of time. The psychoanalytical method of criticism that has been improved under the auspices of Freud examines the effects of the artist's psychological life and the subconscious on the work s/he creates. Throughout the study the poems by Omar b. Ab? Rabi'a, lived during the Umayyad reign and was regarded the master of love-poets both in his lifetime and later, has been pschoanalytically anaylysed. Poem itself is a means that can shed some light on its author and his/her age. In his lifetime there witnessed a great deal of development in Mecca and Medina, economically, culturally and socially; and there was a considerable amelioration in public welfare. As a direct consequence of this state music and poetry gained more publicity and got farther from earlier patterns applied before. In line with these social changes/developments "woman" secured more role and place in literature. Since he was brought up in a "high-bred" milieu Omar ibn Ab? Rab?'a, thanks to his charm and lyric poems, was at the centre of ladies' attention and attraction. He recited poems in societies that attended also by the ladies. Due to the fact that he was the leading personality of "ode of lust", the main theme in his work was "woman". Omar was a sort of narcissist poet. He was fond of their attraction offered for his self and poetry; his love for them was not a real one. In this paper I have tried to detect the narcissistic elements in the poetry of Omar ibn Ab? Rab?'a, a great megalomaniac.

PDF

___

Abdulhamîd, Muhammed Muhyiddîn, Şerh Dîvân Umer b. Ebî Rebîa, Matbaatu's-Saâde, 1960.

el-A'râbî, Ebû Muhammed, Esmâu Hayli'l-Arab ve Ensâbuhâ ve Zikru Fursânihâ, (tkh. Muhammed Ali Sultânî), Müessetu'r- Risâle. ts.

El-Bustânî, Butrus, Udebâu'l-Arab fi'l-Câhiliyye ve Sadri'l-İslâm, Mu'essesetu Hendâvî li'tTa'lîm ve's-Sekâfe, Beyrut, 1934.

Emre, İsmet, Edebiyat ve Psikoloji, Anı Yayıncılık, Ankara, 2006.

Er, Rahmi, "Ömer b. Ebû Rebîa", 2007, DİA, XXXIV, 56-57.

el-Fâhûrî, Hannâ, Târîhu'l-edebi'l-arabî, Dâru'l-Yusuf, Beyrut, ts.

Freud, Sigmund, Sanat ve Sanatçılar Üzerine, (çev. Kamuran Şipal), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2014.

Fromm, Erich, Freud'un Buluşlarının Büyüklüğü ve Sınırları, (çev. Aydın Arıtan), Arıtan Yayınevi, İstanbul, 1983.

______, Sağlıklı Toplum, çev. Y. Salman, Z. Tanrısever, Payel Yayınevi, İstanbul, 1982.

______, Yaşama Sanatı, (çev. Aydın Arıtan), Arıtan Yayınevi, İstanbul, 1997.

Horney, Karen, Psikanalizde Yeni Yollar, (çev. Selçuk Budak), Öteki Yayınevi, Ankara, 1994.

İbnu'l-Kelbî Hişâm, Nesebu'l-Hayl fi'l-Câhiliyye ve'l-İslâm ve Ahbâruhâ, (thk. Hammûdî elKaysî), Matbaatu'l-Mecmai'l-'Ilmî el-'Irâkî, 1985.

el-İsfahanî, Ebu'I-Ferec, el-Eğânî, Dâr Sâdır, Beyrut, 2008.

Köroğlu, E. DSM-IV: Tanı Ölçütleri Başvuru Kitabı, Çev. E. Köroğlu, Amerikan Psikiyatri Birliği, Washington D. C., 1994.

el-Kuraşî, Ebu'l-Fidâ, Kısasu'l-Enbiyâ, (thk. Abdulhay el-Fermâvî), Dâru't-Tıbâa ve'n-Neşri'l- İslâmiyye, Kahire 1997.

Mübârek, Zekî, Hubbu İbn Ebî Rebîa, el-Matba'atu'r-rahmâniyye, Mısır, ts..

el-Havâmide, Nucûd Atâullah, Lugatu'l-Mer'e fî Şi'ri Umer b. Ebî Rebîa, Mecelletu Kulliyeti'l- Âdâb, 2012, s. 446.

Tâhâ Huseyn, Min Târîhi'l-Edebi'l-Arabî, Dâru'l-'İlm li'l-Melâyîn, Beyrut, 1991.

Umer b. Ebî Rebîa, Dîvan, (nşr., Beşir Yemût), Beyrut, 1934.