KUR'ÂN'DA HAŞYET KELİMESİNİN SEMANTİK ANALİZİ VE HAŞYET DUYGUSUNUN KULLANIM YERLERİ

İnsan, birçok duygudan müteşekkil bir varlıktır. İnsanda bulunan duygular, doğru yer ve ölçülerde kullanıldığında faydalı hale gelirken, kabul edilebilir ölçüler dışında kullanıldığında zararlı hale gelirler. Bu nedenle duyguların yerinde ve dengeli kullanımı oldukça önemlidir. Korku da, insan tabiatında olan duygulardandır. Diğer duygular gibi bu duygunun da yerinde ve dengeli kullanılması lazımdır. Kur'ân, insandaki diğer duygulardan bahsettiği gibi korku duygusundan da bahsetmiştir. Kur'ân'da kullanılan "haşyet" kelimesi, bilgi neticesinde ortaya çıkan saygıyla karışık korku manasına gelmektedir. Bu çalışmada, Kur'ân'da kullanılan haşyet kelimesinin semantik analizi yapılmaktadır. İlk önce, bu kelimenin etimolojik yapısı incelenmekte, ıstılâhî tanımlarına ve âlimlerin haşyet hakkındaki görüşlerine yer verilmektedir. Daha sonra haşyet kelimesinin Câhiliye'deki kullanımı ele alınmakta, Câhiliye Araplarının bu kelimeyi nasıl ve nerelerde kullandıkları araştırılarak, Kur'ân'daki kullanımla farkları belirlenmeye çalışılmaktadır. Son olarak ise bu kelimenin Kur'ân'daki kullanımı incelenmektedir. İlk önce Kur'ân'da haşyet kelimesiyle anlam yakınlığı olan ya da haşyetle birlikte kullanılan bazı kavramlara değinilmekte, bu kavramların incelenmektedir. Daha sonra Kur'ân'ın haşyet duygusuna yaklaşımı, bu duygunun nerede ve nasıl kullanılmasını talep ettiği tespit edilmeye çalışılmaktadır. Bununla bağlantılı olarak, Kur'ân'a göre bu duygunun kullanılması ya da kullanılmaması gereken yerler tek tek incelenmekte ve bir sonuca varılmaya çalışılmaktadır.

SEMANTIC ANALYSIS OF WORD OF KHASHYA (FEAR) IN QUR'AN AND PLACES OF USE OF KHASHYA EMOTION

Human is an entity comprised of a number of emotions. While emotions in human are used at correct place and with correct measures, they become beneficial, they become harmful when they are used out of acceptable measures. Therefore, it is suggested that emotions should be used timely and in a balanced way. Fear is also one of the emotions within human nature. As other emotions, this emotions should be used timely and in a balanced way. Qur'an mentioned not only other emotions in human but also the emotion of fear. The word of "khashya" (fear) used in Qur'an means fear mixed with respect which shows up as a result of knowledge. In this study, semantical analysis of concept of "khashya" (fear) used in Qur'an is carried out. First of all, etymologic structure of this word is examined, then terminological definitions and opinions of scholars about this concept are given place. Next, the use of word of "khashya" in jahiliyyah is mentioned, how and where Arabs used this word is investigated, differences from its use in Qur'an are tried to be determined. Lastly, the use of this word in Qur'an is examined. Firstly, some concepts which are used with "khashya" or which has meaning closeness with "khashya" word in Qur'an are mentioned, relations, proximities and differences of these concepts with "khashya", are examined. After then, the approach of Qur'an to the emotion of "khashya" and how and where Qur'an requests this emotion should be used is tried to be determined. In connection with this, the places at which this emotion should or should not be used according to Qur'an are examined one by one and a result is tried to be reached.

PDF

___

el-Ahfeş, Ebu'l-Hasan Said b. Mes'ade el-Mücâşiî el-Belhî, Meâni'l-Kur'ân, (Thk. İbrâhîm Şemsuddîn), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2002.

Âişe Abdurrahmân (Bintu'ş-Şâtı), el-İ'câzu'l-Beyânî ve Mesâilu İbni'l-Ezrak, Dâru'l-Meârif, Kâhire, tsz.

Aliyyu'l-Kârî, İbn Sultân Muhammed, Mirkâtu'l-Mefâtîh Şerhu Mişkâti'l-Mesâbîh, (Thk. Cemal Aytânî), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2001, (I-XI).

Armaner, Neda, Din Psikolojisine Giriş, Yy., Ankara, 1980, (I-II)

el-Askerî, Ebû Hilâl el-Hasan b. Abdillah b. Sehl, el-Vucûh ve'n-Nezâir, (Thk. Muhammed Osman), Mektebetu's-Sekâfeti'd-Dîniyye, Kâhire, 2007.

-----, el-Furûku'l-Lugaviyye, (Thk. Muhammed Bâsil Uyûnu's-Sûd), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2013.

Bayyiğit, Mehmet, Gençlik ve Din, Üniversite Gençliği Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Yy., 2002.

el-Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mes'ûd, Meâlimu't-Tenzîl, Dâru İbn Hazm, Beyrût, 2002.

el-Bikâî, Burhaneddin Ebu'l-Hasan İbrahim b. Ömer, Nazmu'd-Dürer fî Tenâsubi'l-Âyâti ve'sSuver, Dâru'l-Kitâbi'l-İslâmî, Kâhire, tsz., (I-XXII).

Cebeci, Lütfullah, Kuran'a Göre Takva, Seha Neşriyat, İstanbul, 1991.

Cebecioğlu, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ağaç Kitabevi, İstanbul, 2009.

el-Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh Tâcu'l-Luga ve Sıhâhu'l-Arabiyye, (Thk. Ahmed Abdulgafûr Attâr), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 1990, (I-VII).

el-Cürcânî, Abdulkâhir, Delâilu'l-İ'câz, Mektebetu İbn Teymiyye, Kâhire, 1990.

el-Cürcânî, Ali b. Muhammed b. Ali, Kitâbu't-Ta'rîfât, Dâru'r-Reyyân li't-Turâs, Medînetu Sitte Oktober, tsz.

ed-Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. el-Fadl, Sünenu'd-Dârimî, (Thk. Hüseyin Selim Esed) Dâru'l-Muğnî li'n-Neşr ve't-Tevzî', Riyâd, 2000, (I-IV).

Demir, Şehmus, "Kur'an'da Zekat Kavramının Etimolojik ve Semantik Analizi", Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 28, 2007, (ss. 9-30).

Dîvânu Amr b. Külsûm, (Thk. İmîl Bedî' Ya'kûb), Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrût, 1991.

Dîvânu'l-Hüzeliyyîn, ed-Dâru'l-Kavmiyye li''t-Tibâa ve'n-Neşr, Kâhire, 1965, (I-3).

Dîvânu Lebîd b. Rebîa, Dâru Sâder, Beyrût, tsz.

Dîvânu'n-Nâbiga ez-Zübyânî, (Şerh., Hanâ Nasr el-Hittî), Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrût, 1991.

Dîvânu Tarafe b. el-Abd, (Şerh., Mehdî Muhammed Nâsıruddîn), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2002.

Dîvânu Urve b. el-Verd, (Thk. Esmâ Ebû Bekr Muhammed), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 1998.

Durmuş, İsmail, "Hasr" DİA, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, 1997, XVI, 392-393.

Ebû Hayyân el-Endelüsî, Muhammed b. Yûsuf, el-Bahru'l-Muhît, (Thk. Komisyon), Dâru'lKutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2010, (I-IX).

Ebu'l-Bekâ, Eyyûb b. Mûsâ el-Hüseynî el-Kefevî, el-Külliyyât, Mu'cemun fi'l-Mustalahât ve'lFurûki'l-Lugaviyye, (Thk. Adnan Dervîş-Muhammed el-Masrî), Müessesetu'r-Risâle, Beyrût, 2012.

Ebu's-Suûd, Muhammet b. Muhammet b. Mustafa, İrşâdu'l-Akli's-Selîm ilâ Mezâya'l-Kitâbi'lKerîm, Tefsîru Ebi's-Suûd, (Thk. Muhammet Subhî Hasan Hallâf), Dâru'l-Fikr, Beyrût, 2011, (I-VII).

Ebû Ubeyde Ma'mer b. el-Müsennâ et-Teymî, Mecâzu'l-Kur'ân, (Thk. Ahmed Ferîd el-Mizyedî), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2006.

Ebû Zehra, Muhammet, Zehratu't-Tefâsîr, Dâru'l-Fikr, Yye. tsz., (I-X).

Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2013.

el-Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehzîbu'l-Luga, (Thk. Ahmed Abdurrahman Muhaymir), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2004, (I-XII).

el-Ferrâ, Ebû Zekeriyya Yahya b. Ziyâd, Meâni'l-Kur'ân, (Thk. Muhammed Ali en-Neccâr), elHey'etu'l-Mısriyyetu li'l-Kitab, Kâhire, 1980-2001, (I-III).

el-Fîrûzâbâdî, Mecduddîn Muhammed b. Ya'kûb, el-Kâmûsu'l-Muhît, (Thk. Enes Muhammed eş- Şâmî, Zekeriyyâ Câbir Ahmed), Dâru'l-Hadîs, Kâhire, 2008.

-----, Besâir-u Zevi't-Temyîz fî Letâifi'l-Kitâbi'l-Azîz, (Thk. Muhammed Ali en-Neccâr), Vizâretu'l-Evkâf, Kâhire, 1996, (I-VI).

Hacımüftüoğlu, Nasrullah, İ'câz ve Belâgat Deyimleri, Kültür Eğitim Vakfı Yayınevi, Erzurum, 2001.

Halîl b. Ahmed el-Ferâhîdî, Kitâbu'l-Ayn, (Thk. Abdulhamit Hindâvî), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2003, (I-IV).

Halis, Zeki, "Fâtır Sûresi 28'inci Âyet Bağlamında Âlimlerin Haşyeti", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 42, C. 9, Şubat 2016, (ss. 1832-1843).

el-Gazzâlî, Hüccetu'l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed et-Tûsî, İhyâu Ulûmi'd-Dîn, (Thk. Abdullah el-Hâlidî), Dâru'l-Erkam, Beyrût, 1998, (I-IV).

Gezgin, Ali Galip, Tefsirde Semantik Metod ve Kur'ân'da "Kavm" Kelimesinin Semantik Analizi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 1999.

-----, "Kur'an Meâllerinde "Takva" Kelimesinin Türkçe'ye Çevirisi Sorunu", Kur'an Mealleri Sempozyumu, 24-26 Nisan 2003, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara, 2007, (ss. 295-315).

Gündüz, Turgay, "Pedagojik Açıdan Kur'ân'da "İnzar" Kavramı ve İlgili Diğer Bazı Kavramların İncelenmesi", Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 7, C. 7, 1998, (ss. 523- 541).

Izutsu, Toshihiko, Kur'ân'da Allah-İnsan, (Çev. Süleyman Ateş), Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, tsz.

-----, Kur'an'da Dinî ve Ahlâkî Kavramlar, (Çev. Selahattin Ayaz), Pınar Yayınları, İstanbul, 2011.

İbn Âşûr, Muhammed Tahir, et-Tahrîr ve't-Tenvîr, Dâru Suhnûn, Tunus, 1997, (I-XXX).

İbn Atiyye el-Endelüsî, Ebû Muhammed Abdu'l-Hak, el-Muharreru'l-Veciz fî Tefsîri'l-Kitâbi'lAzîz, Dâru İbn Hazm, Beyrût, 2002.

İbn Ebî Hâtim, Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, (Thk. Es'ad Muhammed Tayyib), Mektebetu Nizâr Mustafa el-Bâz, Mekke, 1997, (I-X).

İbn Fâris, Ebu'l- Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ, Mekâyîsu'l-Luga, (Thk. Enes Muhammed eş-Şâmî), Dâru'l-Hadîs, Kâhire, 2008.

İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillah Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb, Medâricu's-Sâlikîn, (Thk. Rıdvan Câmi Rıdvan), Müessesetu'l-Muhtâr, Kâhire, 2001, (I-II).

İbn Kesîr, el-Hâfız İmâdu'd-Dîn Ebu'l-Fidâ İsmâil, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, Tefsîru İbn-i Kesîr, Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2012, (I-IV).

İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim, Tefsîru Garîbi'l-Kur'ân, (Thk. es-Seyyid Ahmed Sakr), el-Mektebetu'l-İlmiyye, Beyrût, 2007.

İbn Manzûr, Lisânu'l-Arab, Dâru'l-Hadîs, Kâhire, 2003, (I-IX).

İbn Receb el-Hanbelî, el-Hâfız Ebu'l-Ferec Abdurrahman, Tefsîru İbn Receb el-Hanbelî, (Thk. Târık İvedullâh b. Muhammed), Dâru'l-Âsıme, Riyâd, 2001, (I-II).

İbn Sîde, Ebu'l-Hasan Alî b. İsmail el-Mursî, el-Muhkem ve'l- Muhîtu'l-A'zam, (Thk. Abdulhamit Hindâvî), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2000, (I-XI).

Kabakçılı, Osman, "Kurtubî Tefsirinde İstiare Sanatı", Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/2 Winter 2014, (ss. 801-810), ISSN: 1308-2140, Ankara-Turkey.

Kara, Mustafa, "Havf" DİA, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, 1997, XVI, 528-531.

el-Kattân, Mennâ', Mebâhis fî Ulûmi'l-Kur'ân, Mektebetu Vehbe, Kâhire, 2007.

el-Kelâbâzî, Ebû Bekr Muhammed b. İshâk, et-Taarruf li-Mezheb-i Ehli't-Tasavvuf, (Thk. Ahmed Şemseddîn), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2011.

Komisyon, Kur'ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsîr, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2007, (I, V).

Köle, Bekir, Zeynüddîn Hâfî ve Tasavvufî Görüşleri, İnsan Yayınları, İstanbul, 2011.

el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensâri, el-Câmi' li Ahkâmi'l-Kur'ân, (Thk. İmâd Zeki el-Bârûdî, Hayrî Saîd) el-Mektebetu't-Tevfîkiyye, Kâhire, 2008, (I-XX).

el-Kuşeyrî, Abdulkerîm b. Hevâzin b. Abdulmelik, Letâifu'l- İşârât, (Thk. İbrahim Besyûnî), elHey'etu'l-Mısriyyetu'l-Âmmetu li'l-Kitâb, Kâhire, 2008, (I-III).

-----, er-Risâletu'l-Kuşeyriyye fî İlmi't-Tasavvuf, (Thk. Abdulhalîm Mahmûd), Dâru'l-Hayr, Dımeşk, 2003.

el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed, Te'vîlâtu'l-Kur'ân, (Thk. ve İlmi Kontrol, Bekir Topaloğlu, Abdullah Başak), Mizan Yayınevi, İstanbul, 2007-2010, (I-XVII).

el-Mâverdî, Ebu'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib, en-Nüket ve'l-Uyûn, Tefsîru'l-Mâverdî, (Thk. es-Seyyid Abdulmaksûd b. Abdurrahîm), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2012, (IVI).

el-Mazharî, el-Kâdı Muhammet Senâullah el-Osmânî, Tefsîru'l-Mazharî, (Thk. Ahmet İzzû İnâye), Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî, Beyrût, 2004, (I-X).

Mekkî b. Ebî Tâlib, Ebû Muhammed, el-Hidâye ilâ Bulûği'n-Nihâye, (Thk. Komisyon) Külliyyetu'd-Dirâsâti'l-Ulyâ, BAE., 2008, (I-XIII).

el-Muhâsibî, Ebû Abdillah el-Hâris b. Esed, er-Riâye li-Hukûkillâh, (Thk. Abdulkadîr Ahmed Atâ), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, tsz.

Mukâtil b. Süleyman el-Belhî, Tefsîru Mukâtil b. Süleyman, (Thk. Ahmed Ferîd), Dâru'l-Kutubi'l- İlmiyye, Beyrût, 2003, (I-III).

-----, el-Vucûh ve'n-Nezâir fi'l-Kur'âni'l-Kerîm, (Thk. Ahmed Ferîd el-Mizyedî), Dâru'l-Kutubi'l- İlmiyye, Beyrût, 2008.

Mütercim Âsım Efendi, el-Okyânûsu'l-Basît fî Tercemeti'l-Kâmûsi'l-Muhît, Kâmûsu'l-Muhît Tercümesi, (Hazırlayanlar: Mustafa Koç, Eyüp Tanrıverdi), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2014, (I-VI).

Necâtî, Muhammed Osman, el-Kur'ân ve İlmu'n-Nefs, Dâru'ş-Şurûk, Kâhire, 2001.

-----, Hadis ve Psikoloji, (Çev. Mustafa Işık), Yy., Ankara, 2000.

en-Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb b. Ali, Sünenu'n-Nesâî, (Thk. Muhammed Nâsıru'dDîn el-Elbânî) Mektebetu'l-Meârif li'n-Neşr ve't-Tevzî', Riyâd, 2008.

en-Nîsâbûrî, el-Allâme Nizâmuddîn el-Hasan b. Muhammed b. Hüseyin el-Kummî, Garâibu'lKur'ân ve Ragâibu'l-Furkân, (Thk. Zekeriya Umeyrât), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 1996, (I-VI).

en-Nüveyrî, Şihâbuddîn Ahmed b. Abdulvahhâb, Nihâyetü'l-Ereb fî Funûni'l-Edeb, (Thk. Hasan Nureddîn), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2004, (I-XXXIII).

Özsoy, Ömer, Sünnetullah, Bir Kur'ân İfadesinin Kavramlaşması, Fecr Yayınları, Ankara, 1994.

Palmer, Frank Robert, Semantik, (Çev. Ramazan Ertürk), Kitâbiyât, Ankara, 2001.

Peker, Hüseyin, Din Psikolojisi, Çamlıca Yayınları, İstanbul, 2011.

er-Râzî, Fahreddin, Mefâtîhu'l-Gayb, (Thk. İmâd Zeki el-Bârûdî) el-Mektebetü't-Tevfîkiyye, Kâhire, 2003, (I-XXXII).

Reşîd Rıza, Tefsîru'l-Menâr, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Hakîm, (Thk. İbrahim Şemseddîn), Dâru'lKutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2011, (I-XII).

es-Sa'dî, Abdurrahman b. Nâsır, Teysîru'l-Kerîmi'r-Rahmân fî Tefsîri Kelâmi'l-Mennân, Mektebetu Beyti's-Selâm, Riyâd, 2010.

es-Sa'lebî, Ebû İshâk, el-Keşf ve'l-Beyân, (Tefsîru's-Sa'lebî), (Thk. Ebû Muhammed İbn Âşûr), Dâr İhyâi't-Turâsi'l-Arabî, Beyrût, 2002, (I-X).

Sâmî, Şemseddin, Kâmûs-i Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2007.

es-Sekkâkî, Ebû Ya'kûb Yusuf b. Muhammed b. Ali, Miftâhu'l-Ulûm, (Thk. Abdulhamîd Hindâvî), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 2014.

es-Semerkandî, Ebu'l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmet b. İbrahim, Tefsîru's-Semerkandî, (Thk. Ali Muhammed Muavviz, Adil Ahmet Abdu'l-Mevcut), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 1993, (I-III).

Soysaldı, H. Mehmet, "Kur'an Semantiği Açısından Takva", Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 1, 1996, (ss. 21-42).

es-Suyûtî, Celaleddîn Abdurrahman b. Ebu Bekr, el-İtkân fî Ulûmi'l-Kur'ân, (Thk. Mustafa Dîb elBuğâ), Dâru İbn-i Kesîr, Dımeşk-Beyrût, 2002, (I-II).

eş-Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed, Fethu'l-Kadîr, el-Câmi' Beyne Fenneyi'r-Rivâye ve'd-Dirâye min İlmi't-Tefsîr, Dâru İbn Hazm, Beyrût, 2000.

Tabbâra, Afîf Abdu'l-Fettâh, Rûhu'd-Dîni'l-İslâmî, Dâru'l-İlm li'l-Melâyîn, Beyrût, 2003.

et-Taberî, Ebû Ca'fer Muhammed İbn-i Cerîr, Câmiu'l-Beyân fî Te'vîli'l-Kur'ân, Tefsîru't-Taberî, (Thk. Komisyon), el-Mektebetu't-Tevfîkiyye, Kâhire, 2004, (I-XXX).

et-Tebrîzî, el-Hatîb, Şerhu Divan-ı Antere, (Thk. Mecîd Tarrâd), Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrût, 1992.

et-Tirmîzî, el-Hakîm, Tahsîlu Nezâiri'l-Kur'ân, (Thk. Hüsnî Nasr Zeydân), Matbatatu's-Saâde, yy., 1969.

Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2011.

el-Useymîn, Muhammed b. Salih, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Kerîm, Cüz'ü Amme, Dâru's-Süreyyâ li'nNeşr, Uneyze, 2003.

el-Vâhidî, Ebu'l-Hasan Alî b. Ahmed en-Nîsâbûrî, Esbâbu'n-Nüzûl,(Thk. İsâm b. Abdu'l-Muhsin el-Hamîdân), Dâru'z-Zehâir - Müessesetü'r-Reyyân, Beyrût, 2004.

Yakıt, İsmail, "Doğru Bir Kur'ân Tercümesinde Semantik Metodun Önemi" Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 1, 1994, (ss. 17-24).

Ya'kûb, İmîl Bedî', el-Mu'cemu'l-Mufassal fî Şevâhidi'l-Lugati'l-Arabiyye, Dâru'l-Kutubi'l- İlmiyye, Beyrût, 1996, (I-XIV).

Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur'ân Dili, Matbaai Ebuzziya, İstanbul, 1935-1939, (I-IX).

Yılmaz, Hasan, "Kur'ân'ı Anlamada Odak Kavramların Bilinmesinin Önemi Üzerine Analitik Bir Değerlendirme", Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 22, 2004, (ss. 231-242).

-----, Kur'ân Kelime ve İfadelerini Anlamada Kavram Tefsiri ve Semantik Analiz Yöntemi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2003.

ez-Zebîdî, Muhammed Murtazâ el-Hüseynî, Tâcu'l-Arûs min Cevâhiri'l-Kâmûs, (Thk. Komisyon), Matbaatu Hükûmet-i Kuveyt, Kuveyt, 1965-2001, (I-XL).

ez-Zeccâc, Ebû İshâk İbrahim b. es-Serî, Meâni'l-Kur'ân ve İ'râbuh, (Thk. Abdulcelîl Abduh Şelebî), Dâru'l-Hadîs, Kâhire, 2004, (I-V).

ez-Zemahşerî, Cârullah Ebu'l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, Tefsiru'l-Keşşâf an Hakâik-i Gavâmizi't-Tenzîl ve Uyûni'l-Ekâvîl fî Vucûhi't-Te'vîl, (Nşr. Muhammed Abdusselam Şahin), Dâru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrût, 1995, (I-IV).

-----, Esâsu'l-Belâga, Dâru'l-Fikr, Beyrût, 2006.

ez-Zerkeşî, el-İmâm Bedruddîn Muhammed b. Abdillah, el-Burhân fî Ulûmi'l-Kur'ân, (Thk. Ebu'lFadl ed-Dimyâtî), Dâru'l-Hadîs, Kâhire, 2006.

ez-Zevzenî, Hüseyin b. Ahmed, Şerhu'l-Muallakâti's-Seb', Dâru'l-Cîl, Beyrût, 2005.

Zeyd b. Alî, Tefsîru Garîbi'l-Kur'ân, (Thk. Muhammed Cevâd el-Hüseynî el-Celâlî), Dâru'lVa'yi'l-İslâmî, Beyrût, tsz.