Yabancı sözcüklerin doğal dil konuşmacılarınca algılanışının incelenmesi

Son iki yüzyılda Batı Avrupa dillerinden Türkçeye yabancı sözcükler hızlı bir biçimde girmiştir. Dilde yabancı sözcük sayısının hızla artması, hem sözcük dağarcığının yabancılaşmasını, hem de dilin kendine özgü özellik ve kuralların bozulması gibi endişeleri beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada Türkçede kullanılmaya başlanan yabancı sözcüklerin anadil konuşmacıları tarafından nasıl algılandıkları; yabancı sözcüklerin “benimsenme” ve “yabancılık” oranlarının belli özellikler gösterip göstermediği ve eğitim düzeyi, cinsiyet ve meslek gibi özelliklerle ilişkisinin ne olduğu ele alınmıştır. Yabancı sözcüklere yönelik algılama biçimlerinin ve eğilimlerin belirlenmesinin, Türkçeye yabancı sözcüklerin girmesine karşı alınacak önlemlerin tespitinde yararlı olacağı değerlendirilmektedir. Araştırma verilerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi sonucunda, yabancı sözcüklerin dilde kullanılma süresi ve kullanım sıklığının sözcüklere yönelik doğal dil konuşanlarının sezgi, tutum ve eğilimlerini doğrudan etkilediği; eğitim düzeyi arttıkça doğal dil konuşmacılarının yabancı sözcükleri daha düşük oranda benimsediği ve nitelikli bir dil bilinci geliştirdiği; yabancı sözcüklerin benimsenme ve yabancılık düzeyleri ile cinsiyet ve meslek grupları arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı, ancak dil bilincinin grup üyelerinin eğitim düzeyi ile yakından ilişkili olduğu görülmüştür.

Analysis of Turkish native speakers’ perception of loan words Borrowed from Western languages

There has been an influx of loan words into Turkish from Western European languages, especially from English for almost two centuries. Great increase in the number of loan words brings up worries about gradual change of phonological features and rules dominating the language. In this paper we consider how native speakers approach the loan words being used in Turkish and whether degrees of “acceptance” of and “alienation” from loan words show certain tendencies or not and finally what relationships there are between these tendencies and native speaker characteristics such as gender, job and educational level. It is normally expected that native speaker intuition for loan words may vary according to their personal characteristics. By analyzing the tendencies of native speakers in perceiving loan words and by finding out the relationship between tendencies and characteristics we may come up with suggestions about attitudes to be assumed and measures to be taken against the use of loan words in Turkish.

PDF

___

DEMİRCAN, Ömer, Türkiye Türkçesinin Ses Düzeni: Türkiye Türkçesinde Sesler, Türk Dil Kurumu Yayınları no:461, Ankara 1977.
DOĞAN, Aksan, Türkçenin Sözvarlığı, Engin Yayınevi, Ankara 2000.
EMECAN, Neşe, 1960’tan Günümüze Türkçe Bir Sözlük Denemesi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1998.
HATİPOĞLU, Çiler, “Sesbilgisi ve Sesbilim” , (Ed. Ahmet Kocaman), Dilbilim: Temel Kavramlar Sorunlar ve Tartışmalar, Dil Derneği Yayınları, Ankara 2006, s.(15-42).
İMER, Kamile, Türk Yazı Dilinde dil devriminin başlangıcından 1965 yılı sonuna kadar özleşme üzerine sayıma dayanan Bir araştırma. AÜDTC Türkoloji Dergisi, Cilt 5, Ankara 1973, s.(175-190).
NİŞANYAN, Sevan, Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, Adam Yayınları, İstanbul 2003.
NİŞANYAN, Sevan, Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, http://www.nisanyansozluk.com, (SGT: 15.10.2010).
ÖZDEM, Ragıp Hulusi, “Dilimizde Yerleşmiş Yabancı Unsurlar”, (Haz. Recep Toparlı), Ragıp Hulusi Özdem TDK Yayınları No:778, Ankara 2000, s. (407-418).
ÖZÖN, Nejat, Büyük Dil Kılavuzu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1995.
ÖZSOY, Ayşe Sumru, Türkçenin Yapısı-I: Sesbilim, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2004.
PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, Türkçedeki Yabancı Sözcüklerin Sözlüğü, Arkadaş Yayınevi, Ankara 2003.
Redhouse Sözlüğü: İngilizce-Türkçe, Redhouse Yayınevi, İstanbul 1982.
SEZGİN, Fatin, Türkçede Batı Kaynaklı Kelimelerin Yoğunluğu, TDK yayınları no: 884, Ankara 2004.