Türk dilinde edilgen biçimbirimsiz etken yapi Tipolojisi

Bu çalışmada Türk dilinin yüklemi edilginleştirici biçimbirimleri olan –l- ve –n- olmadan da edilgen çatı oluşturabildiğini göstermeye çalışacağız. Özellikle sıfat- fiilli yapılarda ortaya çıkan etken morfolojili edilgen çatılar Türk dilinin hemen bütün evrelerinde görülebilmektedir. Etken yapılı edilgen çatı tipolojisini ortaya koymak için Üretken Dönüşümlü Dilbilgisi Kuramı'nın dilin iki düzlemi olarak tanımladığı derin yapı ve yüzey yapı bağlantısına dikkat çekeceğiz. Buna ilave olarak boşluk kuramı ve yönetim bağlama ilkesinden de faydalanacağız.

Passive typologies without passive morphology in Turkic language

In this study we will deal with passive structures without passive morphology in Turkic dialects. As is known there are two allomorfs using for transforming an active verb into a passive one in Turkic language. These mostly are –l- and –n-. On the other hand there are some typologies which carry passive voice without an active morphology like Turkic type participle constructions. In order to examine this kind of typology we will look at the deep structure and surface structure of Turkic dialects and make use of the rules called empty categories and government and binding principles.

___

  • AKAR, Ali (2004), “-Gan Eki”, V. Uluslarası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II, TDK, Ankara.
  • ARAT, R.R. (1991), Eski Türk Şiiri, TDK, Ankara.
  • ARAT, R.R. (1991a), Kutadgu Bilig: I Metin, TDK, Ankara.
  • ATALAY, Besim (1986), Divanü Lugat-it-Türk I, II, III, TDK, Ankara.
  • BANGUOĞLU, Tahsin (2007), Türkçenin Grameri, TDK, Ankara.
  • BAYRAKTAR, Nesrin (2004), Türkçede Fiilimsiler, TDK, Ankara.
  • BURLiNG, Robbins (1992), Patterns of Language, Academic Press, New York-Boston.
  • BURZIO L., (1986), Italian Syntax, Dodrecht: Reidel.
  • CHOMSKY, Noam (1957). Syntactic Structures, Mouton & co: The Hague.
  • COOK, Vivian (1994), Linguistics and Second Language Acquisition, St. Martin’s Press, New York
  • CSATÓ, Éva (1996). “A Typological Review of relative clause Constructions in Some Turkic Languages”, Proceedings of 5th International Conference on Turkish Linguistics, August 15-17 (1990), (ed) Bengisu Rona, Hitit Yayınevi: Ankara
  • ÇAĞATAY, Saadet (1963), Türk Lehçeleri Örnekleri: VIII. Yüzyıldan XVIII: yüzyıla Kadar, Ankara Üniversitesi yay., Ankara.
  • DİLEK, İbrahim (2002), Altay Destanları I, TDK, Ankara
  • ECKMANN, János (2003), Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, Yay. hzr. O.F.Sertkaya, TDK, Ankara.
  • ECKMANN, jános (tarihsiz), Nehcü’l Feradis,TDK, Ankara.
  • ECKMANN, jános (2003), Çağatayca El Kitabı, Çev. Günay Karaağaç, Akçağ yay., Ankara.
  • ECKMANN, jános (1998a), “Harezm Türkçesi”, Tarihi Türk Şiveleri, TDK, Ankara.
  • ERASLAN, Kemal (2004), “Tarihi Yazı Dillerinde –gu/gü, -ku/-kü İsim Fiil Eki Yapısı, İşlevi Kullanılışı Ve Genişlemiş Şekilleri”, Zeynep Korkmaz Armağanı, TDK, Ankara
  • ERDEM, Mevlüt (2007), “Historical Development of Passives in Turkish”, Turkology in Turkey, ed. László Károly, N. Demir, E. Yılmaz, Szeged:Macaristan
  • ERGİN, Muharrem (1988), Orhun Abideleri, Boğaziçi Yay., İstanbul
  • ERGİN, Muharrem (1985), Türk Dil Bilgisi, Boğaziçi yay., İstanbul.
  • GABAIN, A. Von (1988), Eski Türkçenin Grameri, TDK, Ankara.
  • HACIEMİNOĞLU, Necmettin (19916), Karahanlı Türkçesi Grameri, TDK, Ankara.
  • HAEGEMAN, Liliane (1995). Introduction to Government and Binding Theory, Blackwell: Oxford UK, Cambridge USA.
  • HAİG, Goeffry (1998). Relative Constructions in Turkish, Harrassowitz Verlag: Wiesbaden.
  • HANKAMEr, Jorge and Knecht Laura (1976). “The Role of Subject/Non-Subject Distinction in Determining the Choice of relative clause Participle in Turkish”, in Harvard Studies in Syntax and Semantics, V. II, (ed) J. Aissen and J. Hankamer.
  • HOLMER, Artur (1996), “Passive Typology -the case link”, Working Papers, V. 45
  • JOHANSON, Lars (1998), “The Structure of Turkic”, The Turkic Language, Routledge Press, London & New York
  • KARAMANLIOĞLU, A. Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, TDK, Ankara.
  • KASAPOĞLU, ÇENGEL Hülya (2005), Kırgız Türkçesi Grameri, Akçağ yay., Ankara.
  • KAYA, Ceval (1994), Altun Yaruk: Giriş, Metin Dizin, TDK, Ankara.
  • KORKMAZ, Zeynep (2007), Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK, Ankara
  • KORKUT, Ece-BİRKAN, İsmet (1998), Budacı İyi ve Kötü Kalpli Prens Masalı, Simurg, Ankara
  • KORNFILT, Jaklin (1991), “A Case for Emerging Funtional Categories”, in S.D.Rothstein (ed), Syntax and Semantic Perspectives on Phrase Structure: Heads and Licensing, Academic Press, San Diego-New York
  • PINKER, Steven (1995) The Language Instinct: How to Creates Mind Language, Harper Perrenial, New York.
  • SCHÖNİG, Claus (1992/93). “ Relativsatzbautypen in den Sogenannten Altaischen Sprachen”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hung. Tomus XLVI (2-2), pp. 327-338.
  • ŞAVK, Ülkü Çelik (2002), Kırgız Atasözleri, TDK, Ank.
  • TDTEA, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 31-32, KBY., Ankara.
  • TEKİN, Talat (1988), Orhon Yazıtları, TDK, Ankara.
  • TEKİN, Talat (1968), A Grammar of Orkhon Turkic, Uralic and Altaic Series 69, Bloomington: Indiana Univ. Press.
  • TOLKUN, Selahattin (1999), Kırgız Türkçesi’nde Mastar, Partisip ve Gerindiumlar, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.
  • TURGUNBAYEV, Caştegin (2004), Kırgız Türkçesinde Sıfat-Fiil Ekleri, TDK, Ankara
  • Underhill, Robert (1972). “Turkish Participles”, Linguistic Inquiry, V. 3, pp. 87-99
  • YAVUZARSLAN, PaĢa (2004), “Türkçe ve Tatarcada Cümle Semantiği Açısından Öznesiz Edilgen Yapılar”, V. Uluslarası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II, TDK, Ankara
  • YILMAZ, Emine (2002), Çuvaşça Çok Zamanlı Morfoloji, Grafiker yay., Ankara.