Türkiye Türkçesinde +CA ekinin kullanım ve anlam çeşitliliği

Türkçenin her döneminde işlek eklerden biri olarak kullanılan +CA eki ilk yazılı metinlerde ad durum ekleri arasında, eşitlik eki görevindedir. Bugüne gelinen süreçte bu ek hem kullanım alanını genişleterek yapım eki olma özelliği kazanmış, hem de karşıladığı kavramlar bakımından anlam alanını genişletmiştir. Türkiye Türkçesi ölçünlü dilinde bu ekin yaygın olarak yapım eki görevinde kullanıldığı ve sözcüklere farklı anlamlar kattığı, örneklerden yola çıkılarak kanıtlanabilmektedir. Türkiye Türkçesinde +CA ekinin görev ve anlam çeşitliliği, farklı türden sözcüklere ulanabilmesi ve değişik türden sözcükler türetebilmesi onu işlek bir ek haline getirirken; ünlü uyumlarına uyması ile de Farsça kökenli +çe ekinden ayrılmaktadır. Günümüzde bu Farsça ekle kurulmuş, Türkçede artık kullanım alanı bulamayan ve ünlü uyumlarına uymayan sınırlı sayıdaki sözcük sadece sözlüklerde kalmıştır.

The usage and meaning Variety of the suffix +CA in Turkish language

The suffix “+CA” used widely in every period of Turkish had the function of equality among case marker suffixes in the first scriptures. Today, it has both attained the aspect of being derivational affix widening usage and widened its usage of meaning in terms of concepts it matches. It can be proved that in written language of Turkish of Turkey this suffix is used in the function of derivational affix in a wide range and that it added different meanings to words considering the examples. Variety of functions and meanings of “+CA” in Turkish of Turkey it’s ability to combine and to form different words make it a function suffix, and besides it’s harmony with vowel harmony distinguishen it from Persian suffix +çe Today just a few words formed with this Persian suffix but not used in Turkish any more and which has no harmony with vowel harmony remained only in words.

PDF

___

ATA, Aysu, Harezm – Altın Ordu Türkçesi, İstanbul, 2002.
BANGUOĞLU, Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yay., Ankara , 1995.
BOZKURT, Fuat, Türkiye Türkçesi,Cem Yay., İstanbul, 1995.
EKER, Süer, Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yay., Ankara, 2003.
ERGİN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Boğaziçi Yay., İstanbul, 1985.
GABAİN, A. Von, Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet AKALIN), TDK Yay., Ankara, 1988.
GÜLENSOY, Tuncer, Türkçe El Kitabı, Bizim Gençlik Yay., Kayseri, 1995,
GÜLSEVİN, Gürer, Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, TDK Yay., Ankara, 1997.
HACIEMİNOĞLU, Necmettin, Karahanlı Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, 2003.
KARAHAN, Leyla, Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yay., Ankara, 2004.
KORKMAZ, Zeynep, “Türk Dilinde +ça Eki ve Bu Ek İle Yapılan İsim Teşkilleri Üzerine Bir Deneme”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar I, TDK Yay., Ankara, 1995, s. 12 – 73.
KORKMAZ, Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri ( Şekil Bilgisi ), TDK Yay., Ankara, 2003.
KOÇ, Nurettin, “-ca Eki Üzerine”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, TDK Yay., Haziran 2000, C: 2000/I, S: 582, s. 505-514.
KOÇ, Nurettin, Yeni Dilbilgisi, 3. Baskı, İnkılâp Kitap Evi, İstanbul, 1997
ÖNER, Mustafa, Bugünkü Kıpçak Türkçesi, TDK Yay., Ankara, 1998.
Türkçe Sözlük, TDK Yay., Ankara, 2005.
Yazım Kılavuzu, TDK Yay., Ankara, 2005.
ZÜLFİKAR, Hamza, Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları,TDK Yay., Ankara, 1991.