Türk modernleşmesini Kadın romanları üzerinden okumak -Tanzimat’tan Cumhuriyet’e

Tanzimat’tan sonra Osmanlı hayatının her safhasına giren Batı kültürü, toplum içerisinde kadının yerinin sorgulanmasını da beraberinde getirir. Kadın, Tanzimat aydını tarafından modernleşmenin en önemli aşamalarından biri olarak görülür. Yeni ve modern toplumun ancak yeni ve modern anneler tarafından kurulabileceği fikri, Cumhuriyet’in ilanına kadar edebi eserlerin ortak tezlerinden biri hâline gelir. Bu safhada sayısı artan kadın romancılar, modernleşen kadının meselelerini teferruatlı bir şekilde ele alırlar. Kadının modernleşmesi, dolayısıyla toplumun Batılılaşırken geçirdiği safhalar, kadın romanlarındaki kadın kahramanlar üzerinden takip edilebilir. Biz bu çalışmamızda Tanzimat’tan Cumhuriyet’e uzanan süreçte kadın yazarlar tarafından kaleme alınan romanlarda, kadın modernleşmesinin hangi karakterler üzerinden ve hangi meseleler bağlamında ele alındığını inceleyeceğiz.

Reading Turkish modernization through women novels - from the Reform to the Republic

The Western Culture, which entered every phase of the Ottoman life after the Reform, also brought the question of the place of women in a society. Woman is seen as one of the most significant phases of modernization by the Reform Intellectuals. The idea that a new and modern society can only be formed by new and modern mothers had been a common thesis of the literary works until the proclamation of the Republic. In this stage, the female novelists, whose number was increasing, in their works dealt with the issues of modernizing women in detail. The modernization of women, and thus the stages that a society has while having process of westernization is traced through the women characters in women novels. In this work, we will analyze women modernization through characters and contexts in the novels written by female writers during the process reaching from the Reforms to the Republic.

PDF

___

ADIVAR, Halide Edip, Handan, Can Yay., İstanbul 2008.
ADIVAR, Halide Edip, Kerim Usta’nın Oğlu / Heyulâ, Atlas Kitabevi, İstanbul trhsz.
ADIVAR, Halide Edip, Mor Salkımlı Ev, Atlas Kitabevi, İstanbul 1963.
ADIVAR, Halide Edip, Son Eseri, Can Yay., İstanbul 2008.
AŞA, Emel, Fatma Âliye Hanım (Hayatı, Eserleri, Fikirleri), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 1993.
Bir Kadın ve Ahmet Midhat, Hayal ve Hakikat, (Haz: Bahriye Çeri), Yıldız Teknik Üniversitesi Yay., İstanbul 2005.
ÇAHA, Ömer, Sivil Kadın – Türkiye’de Sivil Toplum ve Kadın, (Çev: Ertan Özensel), Vadi Yay., 1996.
ÇAKIR, Serpil, “Tanzimat Kadını”, Tarih ve Toplum, S: 124, Nisan 1994 .
AMİCİS, Edmondo de, İstanbul, (Çev: Beynun Akyavaş), Kültür ve Turizm bakanlığı Yay., Ankara 1986.
ELLİSON, Grace, İstanbul’da Bir Konak ve Yeni Kadınlar, Dergâh Yay., İstanbul 2009.
ENGİNÜN, İnci, “Türk Kadın Yazarları”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yay., İstanbul 1991.
ESEN, Nüket, “Seviyye Talip‟te Kadın Yazarın Sesi”, Varlık, S: 1068, Mart 1998.
ESEN, Nüket, “Türk Ailesindeki Değişmenin Romanımıza Yansıması”, Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar, İletişim Yay., İstanbul 2006.
Fatma Âliye, Enîn, (Haz: Tülay Gençtürk Demircioğlu), Boğaziçi Üniversitesi Yay., Ġstanbul 2005.
Fatma Âliye, Levâyih-i Hayât,(Haz: Tülay Gençtürk Demircioğlu), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, Ġstanbul 2002
Fatma Âliye, Muhâdarât, (Haz: Dr. H. Emel Aşa), Enderun Kitabevi, İstanbul 1996.
Fatma Âliye, Nisvân-ı İslâm, İstanbul 1309.
Fatma Âliye, Refet, (Haz: Nurullah Çetin), L-M Yay., İstanbul 2007.
Fatma Âliye, Udî, (Haz: Ferit Ragıp Tuncor), Selis Yay., İstanbul 2009.
GÜRBİLEK Nurdan ,“Erkek Yazar, Kadın Okur”, Kadınlar Dile Düşünce, (Haz: Sibel Irzık, Jale Parla), İletişim Yay., İstanbul 2009
Güzide Sabri, Münevver, Semih Lûtfi Kitabevi, İstanbul 1938.
Güzide Sabri, Ölmüş Bir Kadının Evrâk-ı Metrukesi Zeyli Nedret, Semih Lûtfi Kitabevi, Trhsz.
Güzide Sabri, Ölmüş Bir Kadının Evrâk-ı Metrukesi, Semih Lûtfi Kitabevi, 1939.
Güzide Sabri, Yabangülü, İkbal Kütüphanesi, İstanbul 1926.