TÜRKÇEDE “YAPMAK” İLE ALMANCADA “MACHEN” FİİLLERİYLE OLUŞTURULMUŞ DEYİMLERİN ANLAM EŞDEĞERLİLİĞİ VE SÖZCÜK TÜRÜ BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı Almanca "machen" ve Türkçe "yapmak" fiiliyle oluşturulan deyimlerden seçilmiş bazı örnekleri karşılaştırmaktır. Alınan örnek deyimler Almancada "Duden II Redewendungen" adlı kitaptan, Türkçedeki deyimler ise İsmail Parlatır'ın "Atasözleri ve Deyimler II" adlı eserinden seçilmiştir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, "deyim" kavramı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, Türkçede "yapmak" ile Almancada "machen" fiilleriyle yapılmış olan deyimlerin karşılaştırılması ve değerlendirilmesi, ele alınan deyimlerin Almancadan Türkçeye ve Türkçeden Almancaya çevirileri tablo şeklinde alfabetik olarak verilmiştir. Seçilmiş bu deyimlerin; anlam bakımından tam eşdeğerliliği olan deyimler (bunlar tablo içinde kalın yazı tipi ile gösterilmiştir), anlam bakımından birbirine yakın olan deyimler (bunlar tablo içinde italik yazı tipinde gösterilmiştir), anlam bakımından birbirine hiç benzemeyen deyimler (tablo içinde normal yazı tipinde gösterilmiştir) şeklinde sınıflandırılması verilmiştir. Deyimlerin biçimsel özellikleri karşılaştırılmıştır. Burada deyimler sözcük türü açısından ele alınmıştır. Deyimlerin isim, fiil, sıfat, zarf, zamir veya edat gibi sözcük türlerinden hangisiyle veya hangileriyle oluşturulduğu tablo içinde grup numarasıyla birlikte verilmiştir. Ele aldığımız deyimlerden bazıları aynı anlama gelmekte, fakat değişik kelimelerden kullanılırken, bazıları ise atasözü biçimindedir. Üçüncü bölümde yabancı dil dersinde deyim öğretimi işlenmiş ve "machen" fiiliyle ilgili deyimlerin didaktik ve metodik açıdan öğrencilere sözcük bilgisi öğretiminde nasıl faydalı olabileceği ile ilgili görüşlere yer verilmiştir. Bu deyimlerin günlük hayatta sık kullanılanları dil öğretiminde metodik yaklaşım yoluyla kullanılırsa öğrencilerin konuşma ve yazma becerilerine katkısı olacağı düşünülmektedir. Sonuç bölümünde ise genel bir değerlendirme yapılmıştır

COMPARATIVE RESEARCH ON THE IDIOMS FORMED WITH THE VERBS “YAPMAK” IN TURKISH AND “MACHEN” IN GERMAN LANGUAGES IN TERMS OF SYNONYMOUSNESS AND LEXICAL TYPES

the idioms formed with “machen” in German and “yapmak” in Turkish (to make). The idioms formed with “machen” are taken from “Duden II (Redewendungen und sprichwörtliche Redensarten- idiomatisches Wörterbuch der deutschen Sprache) and “yapmak” in Turkish from “Deyimler Sözlüğü II” by İsmail Parlatır; both underlie the basis of this study. The study is includes of four parts. In the first part, the main emphasis is put on the idioms. In the second part, we present a comparison and evaluation of the idioms constructed with “yapmak (to make)” in Turkish and “machen” in German and the translation of these idioms from Turkish to German, and from German to Turkish. The idioms are given in table format in an alphabetic order. In the table; a) Paralel idioms that are formed with the same verbs and have similar meanings in both languages (column 4, written in bold), b) Idioms which have similar meanings but are formed using different verbs (column 5, written in italics), c) Idioms, that are completely different in both languages (no equivalence in the target language, column 6, in normal type Times New Roman 11). The structural features of idioms are compared. In this study the idioms are handled in terms of parts of speech. Idioms formed with nouns, verbs, adjectives, adverbs, pronouns or prepositions are shown in table format with group numbers. Some idioms have the same meaning although they are formed with different words. While some idioms are used as slangs, some are used as proverbs. The third chapter is about teaching idioms in foreign language teaching classes and there are views about how idioms with the verb “machen” can be useful in teaching students vocabulary in German didactically and methodologically. It is thought that idioms which are used commonly in daily life can contribute considerably to speaking and writing skills of students if they are covered with a methodological approach. In the conclusion, an overall evaluation is provited

___

  • AKSOY, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I-II, İnkılâp Kitabevi. İstanbul (1988).
  • DROSDOWSKI, Günther & Stubenrecht, Werner- Scholze, Duden Redewendungen und Sprichwörtliche Redensarten, Band 11. Dudenverlag. Mannheim- Leipzig- Wien- Zürich (1992).
  • ÖNEN, Yaşar ve ŞANBEY, Cemil Ziya, Almanca- Türkçe Sözlük, Türk Dili Kurumu Yayınları. Ankara (1993).
  • PARLATIR, İsmail, Atasözleri ve Deyimler- II, Yargı Yayınevi. Ankara (2007).
  • Soon Hong, M., Kulturspezifische Wortschatzvermittlung für die aktive Kommunikation, Electronic Journal of Foreign Language Teaching, Vol.2., No:2. Singapore (2005).
  • STEUERWALD, Karl, Deutsch- Türkisches Wörterbuch, Otto Harrasowitz, WiesbadenHarrasowitz. ABC Yayınevi. İstanbul (1983).
  • STEUERWALD, Karl, Türkisch- Deutsches Wörterbuch, Otto Harrasowitz- WiesbadenHarrasowitz. ABC Yayınevi. İstanbul (1983).
  • Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Açıklamalı- Örnekli Deyimler Sözlüğü (5. Baskı). Dergâh Yayınları. İstanbul (1992).
  • YAVUZ, Nilgün, Yabancı Dilde Deyimlerin Öğretimi İçin Bir araç Geliştirme Denemesi, Dil Dergisi. Sayı 17. Ocak-Şubat-Mart (2010).
  • www.edebiyatfakultesi.com