TÜRKÇE ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÜSTBİLİŞSEL DİNLEDİĞİNİ ANLAMAYA YÖNELİK FARKINDALIKLARI

Dinleme, sözel bir girdiyi anlama ve yorumlama sürecidir. Dinleme anlamaya dayalı, birçok işlemin bir arada, etkileşimsel olarak gerçekleştiği bir edimdir. Dinleme süreç gerektiren ve eğitim?öğretim ortamlarında çeşitli etkinliklerle geliştirilen bir beceridir. Dinleme bireyin ilk öğrenme alanıdır. Dinleme doğum öncesinden başlar ve ömür boyu sürer. Üstbilişsel bilgi erken yaşlarda belirir, yavaşça gelişir ve en azından ergenlik döneminin sonuna kadar gelişimini sürdürür. Öğrencilerde üstbilişi geliştirmek, öncelikle üstbilişsel bilgi ve beceriye sahip olan öğretmenleri gerekli kılmaktadır. Bu bakımdan özellikle üstbilişsel becerilerin öğrencilere verileceği ilköğretim basamağında görev yapan öğretmenlerin, kendilerinin üst bilişlerinin ne kadar farkında olduğunun belirlenmesi oldukça önemlidir. Çalışma, tarama modelinde hazırlanmış betimsel nitelikte bir araştırmadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Katrancı (2012) tarafından geliştirilen, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış 20 maddelik "Üstbilişsel Dinlediğini Anlama Farkındalığı Ölçeği" kullanılmıştır. Çalışma, İnönü Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünden 240 öğrenciyle yapılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 22.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda en yüksek üstbilişsel dinlediğini anlamaya yönelik farkındalık düzeyi "dinleme sırası"a aittir. İkinci sırada "dinleme sonrası" yer alırken en düşük düzey "dinleme öncesi" olarak belirlenmiştir; oysa Türkçe öğretim programında dinleme öncesi etkinliklerin önemi vurgulanmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin dinleme öncesi, dinleme sırası, dinleme sonrası, üstbiliş dinlediğini anlama toplam puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bulunmamıştır

METACOGNITIVE LISTENING COMPREHENSION AWARENESS OF CANDIDATE TURKISH TEACHERS

Listening is a process in which a verbal input is comprehended and interpreted. It is an action based on understanding where many processes are realized concomitantly and interactively. It requires phases and may be developed through some activities implemented during education and training environments. It is the first learning step of an individual. Listening starts before one is born and lasts lifelong. Metacognitive skills emerges at the early ages, develops slowly and continues to improve at least until the end of adolescence period. In order to improve the metacognition of the students, first and foremost the teachers are required to have metacognitive skills and notions. Therefore it is highly important to determine how much the teachers, who work at the elementary schools where the metacognitive skills may be provided to the students, are aware of their own metacognition. This study is prepared implementing descriptive survey model. In this study, the “Metacognitive Listening Comprehension Awareness Scale” developed by Katrancı (2012) is used as a data collection tool. The validity and reliability of this scale, consisting of 20 clauses, is confirmed. This study was carried out together with 240 students of the Turkish Teaching Department of İnönü University. The data acquired in this study was analysed using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 22.0 programme. According to the results of the research, the highest metacognitive listening comprehension awareness level is about “while-listening” activity. “Post-listening” came second while the lowest listening activity is found as “Pre-listening”. However, emphasis is laid on pre-listening activities at the Turkish teaching programme. The total metacognitive listening comprehension scores of the students participated in this study regarding their pre-listening, while-listening and post-listening activities have not been found significant in terms of gender variation

PDF

___

Adams, Lisa (1997). Dealing with someone who won't listen. New York: The Rosen Pub.
Adler, Mortimer (1997). How to speak how to listen. New York: Touchstone.
Akın, Ahmet (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile bilişötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Arnold, Christa and Coran, Justin (2011). Are you listening healthcare providers? Suggestions for listening skill building education for healthcare providers. Listening Education, 2, 5-15.
Aydın, Gülnur (2009). Zihin haritalama tekniğinin dinleneni anlamaya etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Baker, Linda (1989), “Metacognition, comprehension monitoring, and the adult reader”, Educational Psychology Review, 1, 3-38
Birjandi, Parviz (2012). The effect of metacognitive strategy instruction on the listening performance of EFL students. International Journal of Linguistics, 4(2), 495-517.
Boyd, Glenn (2003). Pastoral conversation: relational listening and open-ended questions. Pastoral Psychology, 51(5), 345-360.
Bozorgian, Hossein (2012). Metacognitive instruction does improve listening comprehension. ISRN Education, 1-6.
Brown, Ann (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other mysterious mechanisms. In F. E. Weinert & R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, Motivation, and Understanding, (65-116). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Buzan, Tony (2006). Aklını en iyi şekilde kullan. (Çev. Banu Ergüder). İstanbul: Arion Yayınevi.
Calp, Mehrali (2007). Özel öğretim alanı olarak Türkçe öğretimi. Konya: Eğitim Kitabevi.
Cemiloğlu, Mustafa (2004). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Bursa: Alfa Akademi.
Cihangir, Zeynep (2004). Kişilerarası İletişimde Dinleme Becerisi. Ankara: Nobel Kitap.
Chengxing, Li (2005). Factors affecting listening comprehension and strategies for listening class. CELEA Journal (Bimonthly) 28(3), 113-115. www.celea.org.cn/teic/61/61-113.pdf (Erişim: 18.06.2012).
Coşkun, Abdullah (2010). The effect of metacognitive strategy training on the listening performance of beginner students. Novitas Royal, 4 (1). 35–50.
Coşkun, Eyüp (2007). Yazma becerisi. A. Kırkkılıç, H. Akyol (Ed.), İlköğretimde Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Cross, Justin (2011). Metacognitive instruction for helping less-skilled listeners. ELT Journal, 65(4), 408-416.
Cüceloğlu, Doğan (2005). ‘Keşke’siz bir yaşam için iletişim. İstanbul: Remzi Kitapevi
Çakıroğlu, Ahmet (2007). Üstbilişsel strateji kullanımının okuduğunu anlama başarı düzeyi düşük öğrencilerde erişi artırımına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çelenk, Süleyman (2005). İlkokuma yazma programı ve öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çifçi, Musa (2001). Dinleme eğitimi ve dinlemeyi etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 165-177.
Dinner, Lisa Ruth (2009). Analysis of the metacognitive and affective components of learning on reading achievement of striving readers with and without a reading disability. Doctoral Dissertation, University of Kansas, Kansas.
Doğan, Yasin (2007). İlköğretim ikinci kademede dil becerisi olarak dinlemeyi geliştirme çalışmaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
El-Hindi, Amelia (1996). Enhancing metacognitive awareness of college learners. Reading Horizons. 36(3), 214-230.
Er, Onur (2011). İlköğretim sekizinci sınıf Türkçe dersi öğretim programı dinleme/izleme alanının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Fidan, M. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin Türkçe dersinde kullandıkları dinleme stratejilerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Erciyes Üniversitesi.
Flavell, John (1976), “Metacognitive aspects of problem solving”, In L. Resnick (Ed.), The nature of intelligence (s.231-235), Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Flavell, John (1979). Metacognition and Cognitive Monitoring. American Psychologist, 34(10), 906- 911.
Flavell, John, Miller, Patrica, and Miller, Scoth (1993). Cognitive development (3rd Ed.). Endlewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
Fuchs, Douglas and Fuchs, Lynn (2006). Introduction to response to intervention: What, why and how valid is it? Reading Research Quarterly, 41(1), 93-99.
Ghapanchi, Zargham and Taheryan, Atefeh (2012). Roles of linguistic knowledge, metacognitive knowledge and metacognitive strategy use in speaking and listening proficiency of İranian EFL learners. World Journal of Education, 2(4), 64-75.
Goh, Christine and Taib, Yustina (2006). Metacognitive instruction in listening for young learners. ELT Journal, 60(3), 222-232.
Gourgey, Annette (1998), “Metacognition in basic skills instruction”, Instructional Science, 26(1- 2), 81-96.
Göğüş, Beşir (1978). Türkçe ve Yazın Öğretimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Gökbulut, Yasin & Akdağ, Murat (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının üstbilişsel farkındalık ve matematik kaygı düzeyleri arasındaki ilişkisi. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11/9, 461-474.
Grognet, Allane and Van Duzer, Carol (2002). Listening skills in the workplace. Technical Assistance for English Language Training Projects/Spring Institute for International Studies, 2. ERIC. (Erişim: 10.04.2012).
Güneş, Firdevs (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayınevi.
Güneş, Firdevs (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
Hanten, Geri, Dennis, Maurenn, Zhang, Lifang, Barnes, Marcia, Roberson, Garland, Archibald, Jennifer, Song, James, Levin, Harvey (2004), “Childhood head injury and metacognitive processes in language and memory”, Developmental Neuropsychology, 25 (1-2), 85-106.
Hartman, Hope, Sternberg, Robert (1993). Abroad BACEIS for improving thinking, Instructional Science, 21, 401-425.
Imhof, Micheal (2000, March). How to monitor listening more efficiently: Meta-cognitive strategies in listening. Paper presented at the International Listening Association convention, Virginia Beach, VA.
Jalongo, Mary (1995). Promoting Active Listening in the Clossroom. Childhood Education, 72. 1, pp. 13-18.
Kantemir, Enise (1997). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Engin Yayınevi.
Kaplan, H. (2004). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dinleme becerileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi.
Katrancı, Mehmet (2012). Üstbiliş stratejileri öğretiminin dinlediğini anlama becerisine ve dinlemeye yönelik tutuma etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi,Hacettepe Üniversitesi.
Kavcar, Cahit, Oğuzkan, Ferhan, ve Sever, Sedat (1995). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
Keçik, İlknur ve Uzun, Leyla (2004). Türkçe sözlü ve yazılı anlatım. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Keskinkılıç, Kadir ve Keskinkılıç, Sultan (2007). Strateji yöntem ve teknikleriyle Türkçe ve ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Kurita, Takio (2012). Issues in second language listening comprehension and the pedagogical implications. Accents Asia, 5(1), 30-44.
Lundsteen, Sara (1979). Listening: Its impact on reading and the other language arts. Urbana IL: National Counsel of Teachers of English.
Makodia, Vipul (2009). Role of body language in communication. Jaipur, India: Paradise.
Mccormick, Chiristine, Miller, Gloria, & Pressley, Michael (1989), Cognitive strategy research: From basic research to educational applications, New York: Springer-Verlag.
Melanlıoğlu, Deniz (2011). Üstbiliş strateji eğitiminin ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin dinleme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Metcalfe, Janet and Shimamura Arthur (1994). Metacognition: Knowing about knowing. Cambridge: Mit Pres
Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5.sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
Onan, Bilginer (2005).İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma/dinleme) geliştirmedeki rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Ozman, E., B. Gürbüz, (2006). Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı Işığında Dinleme Becerilerinin Geliştirilmesine ve Değerlendirilmesine Yönelik Bir Örnek, Eğitimde Çağdaş Yönelimler III ‘Yapılandırmacılık ve Eğitimi Yansımaları’ Sempozyumu Bildiri Kitabı, s. 140-142, Özel Tevfik Fikret Okulları, İzmir.
Özbay, Murat (2003). Türkçe Öğretiminde İhmal Edilmiş Bir Alan: Dinleme Eğitimi. Anadolu Çağdaş Eğitim Vakfı Cumhuriyetimizin 80. Yılında Türkçemiz (S:93-104). Ankara: ANAÇEV Yayınları.
Özbay, Murat (2009). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri I. Ankara: Öncü Basımevi.
Özbay, Murat (2012). Dinleme Eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
Özbilgin, Alev (1993). Effects of training university EFL studens İn metacognitive strategies for listening to academic lectures. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Özen, Fatmanur & Durkan, Elif (2016). Üstbilişsel okuma stratejileri kullandırma ölçeğinin geliştirilmesi, bir geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11/14, 565-586.
Özsoy, Gökhan (2007). İlköğretim beşinci sınıfta üstbiliş stratejileri öğretiminin problem çözme başarısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Panaoura, Aret and Philippou George (2005). The measurement of young pupils' metacognitive ability in mathematics: The case of self-representation and self evaluation. Paper presented at the Conference of European Society for Research in Mathematics Education. Sant Feliu de Guíxols. Retrieved October 19, 2006, from http://cerme4.crm.es/Papers%20definitius/2/panaoura.philippou.pdf (Erişim tarihi: 19.03. 2011).
Petress, Kenneth (1999). Listening: A vital skill. Journal of Instructional Psychology, 26(4), 261- 262.
Pintrich, Paul, and DeGroot, Elisabeth (1990). Motivational and self-regulated learning learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-40.
Pintrich, Paul, Wolters, Christopher and Baxter, G. P. (2000). Assessing metacognition and selfregulated learning. In G. Schraw and J. C. Impara (Eds.), Issues in the measurement of metacognition (pp. 43-99). Lincoln: Buros Institute of Mental Measurements.
Presseisen, Barbara (2001). Thinking skills: Meanings and models revisited. In A.L. Costa (Ed.), Developing Minds: A Resource Book for Teaching Thinking (3rd ed., pp. 47-53). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Pucheu, Paula (2008). An investigation of the relationships between the scoring rubrics inventory and the metacognitive awareness inventory as reported by secondary school core-subject teachers. Unpublished Doctoral Dissertation, University of New Orleans, New Orleans.
Robertson, Arthur (2008). Etkili Dinleme, (Çev. E. Sabri Yarmalı), İstanbul: Hayat Yayınları.
Rost, Micheal (1994). Introducing Listening. London: Penguin English Applied Linguistics.
Sawir, Erlenawati (2005). Language difficulties of international students in Australia: The effects of prior learning experience. International Education Journal, 6(5), 567-580.
Sayers Fran, Bingamen, Christine vd. (1993). Yöneticilikte İletişim (Çev. Doğan Şahiner). İstanbul: Rota Yayıncılık.
Schraw, Gregory, Dennison, Rayne (1994), “Assessing metacognitive awareness”, Contemporary Educational Psychology, 19, 460-470.
Schraw, Gregory, Moshman, David (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 7(4), 351-371.
Schraw, Gregory, Wise, Steven and Roos, Linda (2000). Metacognition and computer-based testing.
In G. Schraw & J.C. Impara (Eds.), Issues in the measurement of metacognition (223-262). Lincoln: Buros Institute of Mental Measurements.
Schurter, William (2001). Comprehension monitoring and polya’s heuristics as tools for problem solving by developmental mathematics students. Unpublished Doctoral Dissertation, The University of The Incarnate Word, Texas.
Sever, Sedat (2000). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
Sever, Sedat, Kaya, Zekeriya, Aslan, Canan (2006). Etkinliklerle Türkçe Öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Stein, S.K. (1999). Uncovering listening strategies: Protocol analysis as a means to investigate student listening in the basic communication course. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Maryland, College Park.
Şahin, Abdullah ve Aydın Gülnur (2009). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi dinleme becerisi farkındalıklarının belirlenmesine yönelik bir anket geliştirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 / 9, 454- 464.
Temur, Turan (2001). Dinleme Becerisi. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Türkçe 1-8. Ankara: Nobel Yayınları.
Tompkins, Gail (1998). Language arts. (Fourth Edition). New Jersey: Prentice- Hall, Inc.
Umagan, Suat (2007). Dinleme-İlköğretimde Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Vandergrift, L. (2003). Orchestrating strategy use: Toward a model of the skilled second language listener. Language Learning, 53(4), 463-496.
Vandergrift, Lary, Goh, Christine and Mareschal, Catherine, Tafaghodtari, Marzieh (2006). The metacognitive awareness listening questionnaire: Development and validation. Language Learning, 56(3), 431–462.
Waks, Leonard (2007). Listening and reflecting: an introduction to the special issue. Learning Inquiry, 1(2), 83-87.
Wilkie, Helen (2001). Writing, speaking and listening: the Essentials of business communication. Oxford: Essentials.
Wilson, Jeni (2001). Methodological difficulties of assessing metacognition: A new approach. Paper presented at the Australian Association for Research in Education Conference, Fermanthle.
Wolff, F. I., Marsnık, N. C., Tacey, W. S. and Nichols, Ralph (1983). Perceptive Listening. New York: CBS College Publishing.
Yalçın, Alemdar (2002). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Akçağ.
Yangın, Banu (1999). İlköğretimde etkili öğretme ve öğrenme öğretmen el kitabı modül 4, İlköğretimde Türkçe öğretimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Yıldırım, H. (2007). İlköğretim 3. sınıf öğrencilerinin dinleme becerileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.
Yıldırım, Ali, Doğanay, Ahmet ve Türkoğlu, Adil (2009). Okulda başarı için ders çalışma ve öğrenme yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, Cemal (2003). Türkçe Öğretiminde Alternatif Yöntemler. Ankara: Anı Yayıncılık.