Türk hece yapısındaki değişmeler

Türkçede anlamlı birimlerin oluşmasını sağlayan seslerin bir araya gelmesiyle oluşan biçimlere hece adı verilir. Bu yapılar Türkçede sınırlı sayıda olup uzun bir zaman sürecinde oluşmuştur. Türkçe ve Türkçeleşme aşamasını tamamladığı varsayılan bütün kelimelerin bünyelerinde bulunan hecelerin de bu yapılara uyması gerekir. Araştırmada yabancı dillerden Türkçeye geçen ve Türkçeleşme aşamasını tamamladığı varsayılan çift ünsüz ile başlayan hece yapılarının Türk hece yapısına uygunluğu incelenmiştir. Bu doğrultuda Türk hece yapısını tespit etmek için yapılmış 4’lü, 6’lı ve 16’lı sınıflama çalışmaları ele alınmış ve “Çift ünsüz ile başlayan heceler, Türkçenin hece yapısına uymalı mı yoksa Türk hece yapısı değiştirilmeli mi?” sorularına cevap aranmıştır. Çalışmanın örneklemini TDK 2005 Yazım Kılavuzundaki başında ve içinde çift ünsüz barındıran kelimeler oluşturmuştur. Çalışma sonucunda Türk hece yapısının 16’lı yerine 6’lı hece yapısına uygun olduğu ve tren yerine tiren biçimini kullanmanın hem Türk dili kurallarına ve geleneğine hem de anlam özelliklerine bir aykırılık oluşturmadığı; aksine bu tür kullanımın, dilde birliği sağladığı sonucuna varılmıştır.

Changes in Turkish syllable structure

The creation of meaningful structure of sound created with a combination of the structure is called a syllable, and a limited number of these structures in Turkish and in the process occurred a long time. In this study, the adaptability of the syllable structures that begin with double consonants, which are transmitted to Turkish from other languages and which are supposed to have completed to become part of the Turkish language process, to Turkish syllable-structure is searched. From this respect, the classification studies of 4,6, and 16 to determine Turkish syllable-structure are scrutinized, and the answer to the question of “ Whether the syllables beginning with double-consonant should adapt to Turkish syllable structure or Turkish syllable structure should be changed?” is examined. The words that include double consonant syllables at the beginning or inside which are taken from 2005 Spelling (Ortography) Guide constitute the sample of the study. As a result of this study it is found out that Turkish syllable-structure is more suitable to the structure frame of syllable-16 rather than sylalble-6 and that the usage of word tiren instead of tren does not create a discrepancy both for the rules and culture of Turkish Language, indeed contrarily this kind of a usage brings about the unity of language.

PDF

___

ARAT, Reşit Rahmeti, “Türkçede Kelime ve Eklerin Yapısı”, Türk Dili Dergisi, 45. sayı, Ankara 1955.
BANGUOĞLU, Tahsin, Türkçenin Grameri, Ankara 1974.
BİLGEGİL, M. Kaya, Türkçe Dilbilgisi,Dergâh Yayınevi, İstanbul 1982.
COMRIE, Bernard, “Turkish Phonology”, Phonologies Of Asia And Africa, Eisenbrauns 1997, 883–893.s.
DEMİRAY, Kaya, Temel Dilbilgisi,İnkılap Kitabevi, İstanbul 1970 .
DENY, Jean, Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi), (Çev. Ali Ulvi ELÖVE), Maarif Matbaası, İstanbul 1941.
EDİSKUN, Haydar, Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1963.
ELÖVE, Ali Ulvi, Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi), (Yaz.: Jean DENY), Maarif Matbaası, İstanbul 1941.
ERGİN, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, İstanbul 1972.
GENCAN, Tahir Nejat, Dilbilgisi, İstanbul 1979.
GÜRSOY,-NASKALİ Emine, “Türkçe Kelimesi –Türkçede Hece Tipleri- Cümle Unsurlarını Tayin Kıstası- Ek Hâlinde Zamir Olabilir Mi? ”, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
KAŞGARLI Mahmud, Divanü Lûgat-it Türk (Çev. Besim ATALAY), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
KOCAMAN, Ahmet, “Türkçenin Varsıllığını Sürdürmek ve Geliştirmek”. Türk Dili Dergisi. 18 (107), Ankara 2005.
KORKMAZ, Zeynep, “Türkçe Kelimesi –Türkçede Hece Tipleri- Cümle Unsurlarını Tayin Kıstası- Ek Hâlinde Zamir Olabilir Mi? ”, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
LESS, B. Robert, The Phonology Of Modern Standard Turkish, Indiana Üniversitesi Yayınları, Indiana 1961.
MUTLU, Hüseyin Kahraman, “Türkiye Türkçesi Ses Bilgisi Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, VI. cilt, İzmir 2006.
ÖZKAN, Abdurrahman, “Türk Dilinin İmlâsına Dair”, Türk Dili Makaleler ve İlgili Yazılar, Gül Matbaası, İstanbul 1997.
SAUSSURE, De Ferdinand, Genel Dilbilim Dersleri (Çev. Berke VARDAR), Multilingual Yayınevi, İstanbul 1998. Yazım Kılavuzu, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005.
UNDERHİLL, Robert, “Bibliography Of Modern Linguistic Work On Turkish”, Türk Dili Belleten – 1984, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1987.
YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2003.
ZÜLFİKAR, Hamza, “Türkçe Kelimesi –Türkçede Hece Tipleri- Cümle Unsurlarını Tayin Kıstası- Ek Hâlinde Zamir Olabilir Mi? ”, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
ZÜLFİKAR, Hamza, “Doğru Yazalım Doğru Konuşalım (Depresyon, global, globalleşmek, globalizm, küreselleşmek, battı balık yan going, kontör, tıraş, kılavuz, bilim insanı, bilim adamı üzerine)”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara 2002, 601 (I).