Edebi eserin oluşum ve anlama sürecini etkileyen bir öge olarak estetik bilgi

Genel anlamda güzel hakkındaki bilgi olan estetik, daha dar anlamda güzelliğin sanatçı tarafından oluşturulan özel bir yapıdaki görünüşü olan sanat eseri ile ilişkisi üzerinde duran bilgi alanıdır. Bir sanat eseri olan edebi eserin oluşumunda da farklı kabullerden kaynaklanan farklı güzellik anlayışları vardır. Bir sanat eserini anlayıp değerlendirmede eserin gerisindeki güzellik anlayışını bilmenin rolü inkâr edilemez. Bu yazıda daha çok edebi eser çerçevesinde kalarak sanat eserinin oluşum ve değerlendirme sürecinde estetik bilginin yeri üzerinde durulacaktır.

Esthetic knowledge which affects the formation and the understanding process of the literary work

Esthetic, which is the knowledge about the beauty in general, is a speafically a set of knowledge based upon the relation bettween the beauty and the art work that can be acknowledged as an appearence of a special kind formed by the artist. The literary art, which is a piece of art by itself, has its own different beauty concepts stemming from diverse apprehension. Therefore with the prospect of assessment and comprehension of the literary work, the role by the help of which we can see the underlying beauty of the art cannot be ignored. In this piece of writing, the importance of esthetic knomledge in the process of assesment and formation of the piece of art will be dwelt on while staying more focused the frame of literary art.

PDF

___

AHMET HAŞİM, Bütün Şiirleri, Dergah Yayınları, İstanbul 1987.
AKTAŞ, Şerif, “Bir Anlayışın Romanı: Hüsn ü Aşk”, Şeyh Galip Kitabı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, İstanbul 1995.
AYVAZOĞLU, Beşir, İslam Estetiği, Çağ Yayınları, İstanbul 1989.
AYVAZOĞLU, Beşir, Aşk Estetiği, Ötüken Yayınevi, İstanbul 1993.
AYVAZOĞLU, Beşir, Geleneğin Direnişi, Ötüken Yayınevi, İstanbul 1996.
BİLGEGİL, M.Kaya, Harabat Karşısında Namık Kemal, İrfan ECO, Umberto, Yorum ve Aşırı Yorum (Çev. K. Atakay) Can Yayınları, İstanbul 1996.
ERCİLASUN, Bilge, Servet-i Fünun Edebiyatında Tenkit, MEB Yayınevi, İstanbul 1994.
FORSTER, E. Morgan, Roman Sanatı (Çev. Ünal Aytür) Adam Yayınları, İstanbul 1985.
GÖKTÜRK, Akşit, Okuma Uğraşı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1988.
GÖKTÜRK, Akşit, Sözün Ötesi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1989.
GÖKTÜRK, Akşit, Ada, Yapı Kredi Yayınları İstanbul 1997.
İNCE, Özdemir, Yazınsal Söylem Üzerine, Can Yayınları, İstanbul 1993.
NAMIK KEMAL, “Mukaddime-i Celâl” (Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi II. Haz., Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, İstanbul Üniverstesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1978)
KISAKÜREK, Necip Fazıl, Çile, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul 1991.
MORAN, Berna, Edebiyat Kavramları ve Eleştiri, Cem Yayınevi, İstanbul 1991.
NİYAZİ-İ MISRÎ, “Şerh-i Gazel-i Yunus Emre”, (Ahmet Kabaklı, Yunus Emre, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları. İstanbul 1991)
OKAY, Orhan, “Yeni Türk Şiiri (1900-1923)”, Türk Dili, Çağdaş Türk Şiiri Özel Sayısı, TDK Yayanları, S.481-482, Ankara 1992.
ÖZBALCI, Mustafa, “Şiir Üzerine Düşünceler”, Akademik Açı, S. 1996/2.
RİFAT, Mehmet, Göstergebilimin ABC’si, Simavi Yayınları İstanbul 1992.
SAYIN, Şara, “Yazınbilim ve Alımlama Estetiği”, Bağlam C.I, 1979.
SELDEN, Roman, A Reader’s Guide to Contemporary Literary Theory, Liverpool 1988.
SONTAG, Susan, Sanatçı: Örnek Bir Çilekeş (Çev. Y.Salman. M. Gürsoy) Metis Yayınları, İstanbul 1991.
TANPINAR, Ahmet Hamdi, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitabevi, İstanbul 1988.
TİMUÇİN, Afşar, Estetik, BDS Yayınları 1993.
TUNALI, İsmail, Sanat Ontolojisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
TUNALI, İsmail, Estetik, Remzi Kitabevi, İstanbul 1996.
WELLEK, R., WARREN A., Edebiyat Biliminin Temelleri (Çev. Ahmet Edip Uysal) K.T.B.Y. Ankara 1983.