MUSTAFA ULUOCAK, ŞÜKRÜ BAŞTÜRK, SÜLEYMAN EROĞLU, Hatice ŞAHİN

Bursa yerli ağızlarında ç>ş değişimine dair bazı gözlemler

Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili çalıĢmalar arttıkça söz konusu ağız özelliklerinden yola çıkarak Oğuz Türkçesinin bazı özelliklerini ve ilgili bölgelerin etnik yapısını belirleme konusunda aydınlatıcı noktalarla karĢılaĢılmaktadır. Türkiye Türkçesi ağızlarının birçoğunda ç>Ģ değiĢimine rastlanmaktadır. Aynı ses değiĢikliği Bursa yerli ağızlarında da gözlemlenmektedir. Ancak Bursa Büyükorhan ilçesine bağlı Bayındır köyünde bu ses değiĢikliğiyle ilgili daha farklı örnekler tespit edilmiĢtir. Bu yazıda Bursa yerli ağızlarında ve Bayındır köyünde gözlemlenen ç>Ģ değiĢiklikleri örneklendirilecektir.

Some observations in respect of ç/ş change in Bursa local dialects

As studies on Türkiye Turkish dialects increase in number, it becomes likely to come across some illustrative points with respect to the matter of determining some features of Oguz Turkish and the ethnical structures of the regions under discussion by moving from the dialect features in question. ç>Ģ change is observed in many of the Türkiye Turkish dialects. The same sound change is present in Bursa local dialects as well. However, more different examples of this kind of sound change were identified in Bayındır village of Büyükorhan, Bursa. In this article, ç>Ģ changes observed in Bursa local dialects and Bayındır village will be exemplified.

PDF

___

AKAR, Ali, "Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları", Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume I/2, Fall 2006, s. 37-53.
AKAR, Ali, Muğla Ağızları, Muğla Üniversitesi Yayınları, Muğla 2006. Defter-i HÀkÀnì Dizisi, 166 Numaralı Muhasebe-i VilÀyet-i Anadolu Defteri 937-1530, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayın No: 27, Ankara 1995.
DEMİR, Necati, "Karadeniz Bölgesi Ağızlarında Kıpçak Türkçesi Özellikleri", IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, Türk Dil Kurumu, Ankara 2007, s. 417-424.
DEMİR, Necati, Ordu İli Yöresi Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2001.
EREN, Emin, Zonguldak-Bartın-Karabük İlleri Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1997.
GÜLENSOY, Tuncer, Kütahya Yöresi ve Ağızları (İnceleme, Metinler, Sözlük), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1988.
GÜLSEREN, Cemil, Malatya İli Ağızları, (İnceleme-Metinler-Sözlük ve Dizinler), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
GÜLSEVİN, Gürer, "Türkiye Türkçesi Ağızlarında Kıpçakça Denilen Unsurlar Üzerine 2 (Ç>Ş Değişmesi)", Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 3/3 Spring 2008, s. 383-384.
GÜLSEVİN, Gürer, Uşak İli Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2002.
GÜNŞEN, Ahmet, Kırşehir ve Yöresi Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
ŞAHİN, Hatice, BAŞTÜRK Şükrü, ULUOCAK Mustafa, EROĞLU Süleyman, "Bursa ve Çevresindeki Tatar Türkleri ve Dilleri Üzerine Gözlemler", Uluslararası Tatar Türkçesi Araştırmaları Bilgi Şöleni, 12-14 Ekim 2009, Eskişehir.
KALAY, Emin, Edirne İli Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
KAPLANOĞLU, Raif, Bursa Ansiklopedisi I (Yer Adları), Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları, Bursa 2001.
TURKAY, Cevdet, Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatler, Tercüman Kaynak Eserler Serisi:1, İstanbul 1979.