MUSTAFA ÜSTÜNOVA, HASENE AYDIN, Gülnaz BERBEROĞLU ÇETİNOĞLU, KERİME ÜSTÜNOVA, Meral AKKÖK, Nilüfer AKGÜN

İş yeri adlarında Türkçenin kullanımı

Bursa’daki iş yeri adlarında Türkçenin kullanımı irdelendiğinde karşımıza tahmin edebildiğimiz sonuçlar çıkmaktadır. Ne yazık ki ortaya çıkan tablo, hem düşündürücü hem de inciticidir. Yapılan çalışma sonunda 22.433 iş yeri adının 1596’sının % 7’lik oranla tamamen Türkçe, 6574’ünün % 29’luk oranla tamamen yabancı, 14.263’ünün % 64’lük oranla Türkçe ve yabancı sözcük karışımından oluştuğu belirlenmiştir. Tamamen Türkçe sözcüklerin oluşturduğu iş yeri adları, yanlarına gelen agency, anonim şirket, butik, collection, dershane, fabrika, kolektif şirket, limitet şirket, mal, malzeme, merkez, mobilya, otel, sanayi, tekstil, ticaret, tour vb. sözcükler nedeniyle ayrı bir gruba geçmekte ve tamamı Türkçe sözcüklerle kurulu iş yeri adlarının genel veri içindeki yüzdelik dilimini aşağıya çekmektedir. Türkçe sözcüklerden oluşmuş iş yeri adı kullanımındaki başarısızlık ya da yabancı sözcüklerin, Türkçe sözcüklerle el ele verip kullanıma çıkışı, dili doğru kullanma ve dili koruma konusunun gündeme alınmayışını, toplumsal konular içine giremeyişini göstermektedir.

Usage of Turkish in the names of workplaces

When the usage of Turkish in the names of workplaces in Bursa are analyzed we face with the results that we are able to predict. Unfortunately the resulting table is both thought-provoking and galling. In total 22.433 workplaces names were analyzed. At the end of the study, it has been identified that 1596 names are completely Turkish with the rate of 7 %, 6574 names are completely foreign with the rate of 29 % and 14.263 names are formed with the combination Turkish and foreign words with the rate of 64 %. The workplaces names which are consisted of the completely Turkish words pass to another group because of the words such as agency, anonim şirket, butik, collection, dershane, fabrika, kolektif şirket, limitet şirket, mal, malzeme, merkez, mobilya, otel, sanayi, tekstil, ticaret, tour etc. and this case reduces the percentile of the workplaces names that are consisted of the completely Turkish words in general data. The failure of the use of the workplaces names that are formed with Turkish words or the use of foreing words with Turkish words shows that the issue of to use language correctly and to protect language are not put on the agenda and can not get into social issues.

PDF

___

AKALIN, L. Sami (2002). Türkçesiz Türkçe: İstanbul Tabelaları, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları, S. 601, s. 48-54.
ALKİBAY, Sanem (1996). Satış Mağazalarına Yabancı Dilde Ad Verme Akımının Nedenleri, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 14, S. 1, s. 165-176.
ALKİBAY, Sanem (1996). Mağazalarda Yabancı İşletme Adı Kullanımına Yönelik Bir Araştırma, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları, S. 538, s. 415- 422.
AYDOĞAN, Bedri (2001). Türkçeye Giren Yabancı Sözcükler ve Otel Adları, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları, S. 596, s. 144-154.
BÖREKÇİ, Muhsine (1993). Dil-Kültür Bağlantısı Bakımından Erzurum Cumhuriyet Caddesindeki Tabelalar, Yedi İklim, C.5, S. 41.
BAYDAR, Arzu Sema Ertane, BAYDAR Turgut (2005). Bu Kadarı da Fazla: Erzincan Tabelaları, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları, S. 640, s. 359-362.
DEMİR, Necati (2000). Türkiye’de Yayımlanan İngilizce ve Almanca Gazetelerde Yer İsimlerinin Yazılışı Üzerine, Türk Yurdu, C. 20, S. 146, s. 38-39.
DEMİRCAN, Ömer (2001). Türkçenin Ses Dizimi, İstanbul: Der Yayınları.
DEMİRCAN, Ömer (2001). İş Yeri Adlarında Yabancılaşma, XIV. Dilbilim Kurultayı Bildirileri, Adana: Ç. Ü. Basımevi, s. 4- 12.
DOĞAN, İsmail (1999). Sokaktaki Yabancı İşyeri İsimlerine Yansıyan Kültürel Eğilimler, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
GÜLERYÜZ, Hasan (2004). Dil Kirlenmesinin Bir Başka Boyutu: İş Yeri Adları, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Y. 5, S. 57.
KARADEMİR, Fevzi (2004). Diyarbakır’daki Mağaza ve İş Yeri Adları Üzerine, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, 20-26 Eylül 2004, Ankara: TDK Yayınları, s. 1577-1589.
ÖZYILDIRIM, Işıl (2001). İş Yeri Levhaları: İşlevsel Bir Yaklaşım, Dil Dergisi, S. 103, s. 10-19.
SAKAOĞLU, Saim (2003). Cumhuriyetten Günümüze Konya’da İş Yeri Adları, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 622, Ankara: TDK Yayınları, s. 410-420.
ŞANLI, Cevdet (1999). Edirne’de İş Yeri İsimleri Üzerine Bir Araştırma, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları, S. 567, s.191-194.
Türkçe Sözlük (2005). Ankara: TDK Yayınları.
ÜSTÜNOVA, Kerime (1996). Bursa’da Tabelâ Adları, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları, S. 533, s. 1186-1190.
ÜSTÜNOVA, Mustafa; ÜSTÜNOVA Kerime; AYDIN Hasene;
ÇETİNOĞLU BERBEROĞLU Gülnaz; AKGÜN Nilüfer;
AKKÖK Meral (2009). İş Yeri Adlarında Eksiltili ve Ters Yapıların Kullanımı, Dil Araştırmaları, Ankara: Avrasya Yazarlar Birliği Yayınları, S. 4, s. 57-66.
ÜSTÜNOVA, Mustafa; ÜSTÜNOVA Kerime; AYDIN Hasene;
AKKÖK Meral; ÇETİNOĞLU BERBEROĞLU Gülnaz;
AKGÜN Nilüfer (2009). İş Yeri Adlarında Kısaltmaların Kullanımı, Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları, V. 4/8, s. 395-411.
YAMAN, Ertuğrul (1996). İş Yerlerine Ad Vermede Ortaya Çıkan Eğilimler, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Ankara: TDK Yayınları, S. 530, s.325-333.
YİĞİT, Ahmet (2004) XVI. Yüzyıl Tahrir Defterlerinde Menteşe Bölgesinde Yer Adları, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II, 20-26 Eylül 2004, Ankara: TDK Yayınları, s. 33187-3206.