Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Temelinde Kadın Girişimciler (Trabzon Örneği)

İşgücü piyasasında, kadınların girişimlerini desteklemenin ve bu alandaki potansiyellerini gerçeğedönüştürmenin ülkemizin sürdürülebilir kalkınması ve refahı açısından önemli olduğu açıktır. Bu çalışmanınamacı Trabzon’da kadın girişimcilerin genel görünümleri (yaş, eğitim, aile geçmişi vb.) ile girişimcilikdeneyimlerini (iş tecrübeleri, işletme/firma bilgileri, işe ilişkin donanımları, kazanımları, karşılaştıklarızorluklar, destekleyici unsurlar, hedef ve beklentilerinin) ortaya koymaktır. Çalışma Trabzon özelinde kadıngirişimci deneyimini sergilemesi bakımından önemlidir. Zira sonuçları itibariyle konuya ilişkin yapılan diğeraraştırma sonuçlarıyla farklılıkları ya da benzerlikleri ortaya koymaya yönelik kıyaslama yapmaya olanaktanıması mümkün kılmaktadır. Çalışmanın kuramsal zemininde “toplumsal cinsiyet temelli işbölümü”,“kadınların başta istihdam, eğitim ve siyaset gibi alanlara katılımlarını sağlayarak, bu gruplara temsil imkânıyaratmayı çalışma” gibi birtakım eşitsizlikleri ortaya kaldırmaya yönelik görüşleri içerdiğinden dolayıfeminist iktisat kuramı yer almaktadır. Nitel araştırma yöntemi içinde araştırmada derinlemesine görüşmetekniği kullanılmıştır. Görüşmelerin olanak dâhilinde farklı işkollarında uğraşan kadın girişimcilerleyapılmasına özen gösterilmiştir. 2018 yılı Mart-Mayıs aylarında, Trabzon ilinde farklı sektörlerde faaliyetgösteren 14 kadın girişimci ile yüz yüze görüşülmüş ve görüşme verileri betimsel analizle değerlendirilmiştir.Cinsiyet faktörünün oluşturduğu rol tutumlarının kadın girişimciler için sektör seçiminde etkili olduğu, dahamikro işletmelerde işe girişildiği; kadın girişimci profili ile süreçte yaşanan sorunların literatürü desteklermahiyette olduğu tespit edilmiştir. Kadınların iş gücü piyasasına dâhil edilmesine yönelik önerilerdebulunulmuştur.

Women Enterpreneurs on the Basis of Gender Equality (Trabzon Sample)

In the labor market, it is clear that supporting women's initiatives and realizing their potential in this field is important for the sustainable development and welfare of our country. The aim of this study is to reveal the general appearance of women entrepreneurs (age, education, family history, etc.) and their entrepreneurship experiences (work experience, business/firm information, work-related equipment, gains, difficulties, supportive elements, goals and expectations) in Trabzon. The study is important in terms of exhibiting female entrepreneur experience in Trabzon. Because it makes it possible to make comparisons in order to reveal the differences or similarities with the results of other researches. The theoretical basis of the study is feminist economic theory because of including views on “division of labor as gender-based” and “attempting to create representation opportunities for these groups by enabling women to participate primarily in employment, education and politics”. In-depth interview technique was used in the research within the qualitative research approach. The interviews were conducted with women entrepreneurs working in different business lines. In March-May 2018, face-to-face interviews were conducted with 14 women entrepreneurs operating in different sectors in Trabzon and the data of the interviews were evaluated with descriptive analysis. It is observed that the role of gender factor is effective in the sector selection for women entrepreneurs; It was found that the problems experienced in the process with the profile of women entrepreneurs support the literature. Recommendations have been made to include women in the labor market.

PDF

___

Avşar, G. (2017). Kadın girişimcilerin karşılaştıkları sorunların tespiti ve bu sorunların kadın girişimciler üzerindeki etkilerinin incelenmesi: Adana ili örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Çağ Üniversitesi.
Başak, S. (2013). Toplumsal Cinsiyet. Sosyolojiye Giriş, Ed. İhsan Çapcıoğlu ve Hayati Beşirli. Ankara: Grafiker Yayınları.
Cici, E.N. (2013). Kadınların girişimcilik yolunda karşılaştıkları sorunların öz girişimcilik yetenekleri üzerindeki etkisi: Konya ilinde bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi.
Çakıcı, A. (2003). Mersin’deki kadın girişimcilerin iş kurma öyküsü ve iş kuracak kadınlara öneriler, 11.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Çelebi, N. (1993). Kadın girişimciliğini özendirme ve destekleme konusunda politikalar. Kadını girişimciliğe özendirme ve destekleme paneli. Bildiriler ve tartışmalar.(Ed: Aypar Altınel). Ankara: Devlet Bakanlığı Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü. Eğitim Serisi, Yayın No:74
Çelik G.M. (2018). Kadın girişimcilerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri-TR71 düzey 2. bölgesi üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Dicle Üniversitesi.
Çetin, A., Şentürk, M. ve Alacalar, A., (2015), “Mesleki İlgi Alanı ve Kişisel Ahlak Felsefesinin Girişimciliğe Yönelik Tutum ve Girişimcilik Niyetine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 23-55.
Çulcu, A. G. (2009). Türkiye’de girişimci kadınlar: birikim, değişim ve kadınlık halleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi.
Demirbilek, S. (2007). “Cinsiyet ayrımcılığının sosyolojik açıdan incelenmesi”. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44 (51).
Demircioğlu, Z.(2016). Girişimcilik kadınlar için bir sosyal hareketlilik aracı olabilir mi? Eskişehir’de kendi işini kuran kadınlar üzerine bir değerlendirme. Sosyoloji Konferansları, (54):143-166.
Duman, L., Bedük, A., Köylüoğlu, A.S. ve Ay, K., (2015). Entrepreneurship culture at smes: a case study in Konya”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, (207):492-501. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.10.119
Ecevit, Y. (1993). Kadın girişimciliğinin yaygınlaşmasına yönelik bir model önerisi. Kadını Girişimciliğe Özendirme ve Destekleme Paneli. Ankara: Devlet Bakanlığı Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü. https://doi.org/10.21798/kadem.2016119799
Ecevit, Y. (2007). Türkiye’de kadın girişimciliğine eleştirel bir yaklaşım. Ankara: Uluslararası Çalışma Ofisi (ILO).
Eroğlu, Ö. ve İşler, R. (2004). İktisat düşüncesinde kadının konumu ve feminist iktisat. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 46, 54-81.
Gözübüyük Tamer, M. (2016). “Kayıtdışı istihdamın çalışanları: ev hizmetlisi kadınlar”. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (11): 213-232. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.9682
Gözübüyük Tamer, M. (2016). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin temsilinde örnek bir bilim insanı: Trabzonlu Mualla Eyüpoğlu Anhegger. I. Uluslararası Kanuni Sultan Süleyman Sempozyumu Bildiri Kitabı, Trabzon.670-682
Gupta, A. and Muita, S.R. (2013). Relationship between entrepreneurial personality, performance, job satisfaction and operations strategy: An empirical examination. International Journal of Business and Management, 8(2), 86-95. https://doi.org/10.5539/ijbm.v8n2p86
Gürol, A. (2000). Türkiye’de kadın girişimci ve küçük işletmesi: fırsatlar, sorunları, beklentiler ve öneriler. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayını-2.
Işık, F.(2015). Kadınların ekonomideki yeri ve önemi. T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü Yayını, Cilt:27, (315):1-32
İşler, R. (2004). İktisatta feminizm ve Türkiye ekonomisinde kadının rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi.
Kahraman, Ü. G. (2017). Toplumsal kültürün kadın girişimci türleri üzerine etkisi: Batı Akdeniz kadın girişimcileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi. https://doi.org/10.20875/makusobed.637274
Kalaycı, İ. (2017). “Feminist iktisat: toplumsal cinsiyet eşitliğine seçenek bir bakış”. ASEAD, (4): 533-542.
Kutanis, R. Ö. (2003). “Girişimcilikte cinsiyet faktörü: kadın girişimciler”. 11.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Kutanis, R.Ö. ve Alpaslan, S. (2006). “Girişimci ve yönetici kadınların profilleri farklı mıdır?”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt VIII, Sayı 2.
Mazgal, S. (2013). Girişimciliğin bir kariyer olarak tercih edilmesinde dışsal faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi.
Mert, İ.S. (2017). “Ev hanımlarının girişimciliği: Gaziantep ilinde nitel bir araştırma”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (7):63-78. https://doi.org/10.29029/busbed.341991
Orkunoğlu, Şahin, I.F. ve Yılmaz Furtuna, E. (2017). “Feminist İktisat Teorisi Bağlamında Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Özel Sayı:30, 441-472
Ömer E. ve İşler, R. (2004). “İktisat düşüncesinde kadının konumu ve feminist iktisat”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 46. Seri. https://doi.org/10.1501/sbfder_0000000544
Ören, K. ve Biçkes, M. (2011). “Kişilik özelliklerinin girişimcilik potansiyeli üzerindeki etkileri: Nevşehir’deki yükseköğrenim öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (3), 67-86. https://doi.org/10.30798/makuiibf.349660
Örümcü, A. N. (2015). Girişimci kadınların başarı ve güçlenme öykülerinin toplumsal cinsiyet analizi: Batı Akdeniz örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi.
Özgüner, M. (2015). “Girişimcilik tipleri ve kişilik tipleri ilişkisi üzerine bir inceleme”. Route Educational and Social Science Journal, 2 (1): 148-160. https://doi.org/10.17121/ressjournal.228
Özkul, G. ve Dulupçu, M.A. (2007). “Kişisel gelişimin girişimci tipleri üzerine etkisi: Antalya- Isparta illerinde bir inceleme”. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 2 (2), 67-92. https://doi.org/10.17121/ressjournal.228
Öztürk, İ. (2008). Girişimcilik Raporu: Rapor I. İstanbul: İGİAD Yayınları.
Punch, K.F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş. Nicel ve nitel yaklaşımlar. Çev. Zeynep Akyüz, Dursun Bayrak , H. Bader Arslan, Ankara: Siyasal Yayınevi.
Soysal, A. (2010). “Kadın girişimcilerin özellikleri, karşılaştıkları sorunlar ve iş kuracak kadınlara öneriler: Kahramanmaraş ilinde bir araştırma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, (5): 71-95.
Strober, M. H. (1994). “Rethinking economics through a feminist lens, papers and proceedings of the hundred and sixth annual meeting of the American economic”. The American Economic Review, 84(2), 143-147.
TÜİK (2019) Hanehalkı işgücü araştırması sonuçları-2018
Yağcı, F. ve Bener, Ö. (2005). “Girişimci kadınların demografik ve genel karakteristikleri ile kadınları girişimciliğe motive eden faktörler”. Bilig, (33): 85-100.
Yalınkaya, O. (2018). Çalışma hayatı ve kadın. https://www.academia.edu/ Erişim Tarihi 01.08.2018
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi.