Öğretmen Adaylarının Sosyal Beceri Öğretimine İlişkin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi

Bu araştırmada Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören son sınıf öğretmen adaylarının sosyal beceri öğretimine ilişkin bilgi düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında farklı program türlerinde öğrenim gören 398 son sınıf öğretmen adayı çalışmanın araştırma grubunu oluşturmuştur. Tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmada gerekli olan verilerin toplanması amacıyla araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu (KBF)” ve Sazak Pınar (2009) tarafından geliştirilen “Sosyal Beceri Öğretimi Bilgi Testi (SBÖBT)” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin anlamlı hale getirilmesi noktasında betimsel ve anlam çıkartıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. Bu bağlamda frekans dağılımları, merkezi eğilim ve değişkenlik ölçüleri araştırmada kullanılan betimsel istatiksel işlemleri oluştururken, öğretmen adaylarının demografik özelliklerinin sosyal beceri öğretimi bilgi düzeylerine etkisini belirlemek amacıyla uygun anlam çıkartıcı istatistik tekniğinin belirlenmesi noktasında öncelikle her bir değişkene ait dağılımın normalliğini denetlemek için gerekli olan ön analizler yapılmıştır. Shapiro-Wilk, Kolmogrov-Smirnov ve Çarpıklık-Basıklık değerlerinin incelenmesi sonucunda veri setlerinin normal dağılım göstermedikleri gözlenmiş olup non-parametrik testler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan öğretmen adaylarının sosyal beceri öğretimine ilişkin bilgi düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının sosyal beceri öğretimine ilişkin bilgi düzeylerinin yaş ve mezun olunan lise türü değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık göstermediği, cinsiyet ve program türü değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları ışığında, zaman içinde ve yaşam boyu gelişen sosyal becerilerin büyük bir çoğunluğunun 0-18 yaş aralığında gelişmesi nedeniyle özellikle erken çocukluk, orta çocukluk ve ergenlik dönemleri başta olmak üzere farklı potansiyel, fiziksel ve/veya zihinsel özelliklere sahip özel eğitim ihtiyacı olan ve olmayan öğrencilere sosyal becerilerin öğretilmesi noktasında gerek sınıf öğretmenlerinin gerekse de branş öğretmenlerinin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarında sosyal beceri öğretiminin yer alması gerekliliği önemli görülmektedir.

Examining the Preservice Teachers’ Level of Knowledge Related to the Teaching of Social Skills

In this study, the purpose is to examine the senior preservice teachers’ level of knowledge related to the teaching of social skills. In line with this purpose, the study group consisted of 398 senior preservice teachers who were studying at different types of programs at Kafkas University Dede Korkut Faculty of Education during the 2018-2019 academic year. In this study, in which the survey model was used, the “Personal Data Sheet (PDS)” created by the researcher and the “Social Skill Teaching Knowledge Test (SSTKT)” developed by Sazak Pınar (2009) were used in order to collect the data. Descriptive and inferential statistics were utilized to analyze the data. Within this scope, while the frequency distribution, central tendency, and variation measures constitute the descriptive statistical processes used in the research, first of all, the preanalyses requiring to examine the normality of the distribution of each variable were conducted when determining the appropriate inferential statistical method in order to define the impact of the demographic properties of the preservice teachers on their level of knowledge related to the teaching of social skills. As a result of the review of Shapiro-Wilk, Kolmogrov-Smirnov, and Skewness-Kurtosis values, it was observed that the data sets did not display any normal distribution, and therefore, non-parametric tests were used. In the analysis of the data, it was found out that the preservice teachers’ level of knowledge related to the teaching of social skills was low. In addition, it was concluded that the preservice teachers’ level of knowledge related to the teaching of social skills did not show any meaningful difference in terms of the variables of age and alma mater, but showed a meaningful difference in terms of the variables of gender and program type. In the light of these findings, since the majority of social skills developing in time and throughout life improves between 0 and 18 ages, social skills should be taught in the preservice and in-service training programs regardless of their study programs at the point of teaching social skills to children with or without special education needs and with different potential, physical, and/or mental qualities during especially early childhood, middle childhood, and adolescence.

PDF

___

Akfırat, F. Ö. (2006). Sosyal yeterlilik, sosyal beceri ve yaratıcı drama. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 39-58.
Avsar, Z. (2004). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 111-130.
Avşar, Z., ve Kuter, F. Ö. (2007). Beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin belirlenmesi (Uludağ Üniversitesi örneği). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 197-206.
Cartledge, G. ve Lo, Y. Y. (2006). Teaching urban learners: Culturally responsive strategies for developing academic and behavioral competence. Champaign, IL: Research Press.
Cheney, D. ve Barringer, C. (1995). Teacher competence, student diversity, and staff training for the inclusion of middle school students with emotional and behavioral disorders. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 3(3).
Çolak, A., Vuran, S. ve Uzuner, Y. (2013). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(02), 33-53.
Ergenekon, Y. (2017). Sosyal yeterlikle ilişkili kavramlar ve sosyal yeterliğin bileşenleri. Vuran, S. (Ed.). Sosyal yeterliklerin geliştirilmesi içinde (s. 3). Ankara: Vize Yayıncılık.
Girgin, G., Çetingöz, D. ve Vural, D. E. (2011). Ögretmen adaylarının sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(1), 38-49.
Güner Yıldız, N. (2017). Öğretmenlerin sosyal beceri öğretimine yönelik bilgi düzeyleri ile öğrencilerin sosyal becerileri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 16(3).
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. bs.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Lane, K. L. (1999). Young students at risk for antisocial behavior: The utility of academic and social skills interventions. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 7(4), 211-223.
Lane, K. L., Menzies, H. M., Barton-Arwood, S. M., Doukas, G. L. ve Munton, S. M. (2005). Designing, implementing, and evaluating social skills interventions for elementary students: Step-by-step procedures based on actual school-based investigations. Preventing School Failure, 49(2), 18-26.
Lane, K. L., O’Shaughnessy, T., Lambros, K. M., Gresham, F. M. ve Beebe-Frankenberger, M. E. (2001). The efficacy of phonological awareness training with first-grade students who have behavior problems and reading difficulties. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 9, 219-231.
Mastropieri, M. A. ve Scruggs, T. E. (2000). The inclusive classroom: Strategies for effective instruction. Upper Saddle River, NJ: Merrill.
Merrell, K. W. ve Gimpel, G. A. (1998). Social Skills of Children and Adolescents: Conceptualizatio, Assessment, Treatment. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Olçay Gül, S. (2018). Sosyal beceri ve sosyal yeterlik. Çifci Tekinarslan, İ. ve Öncül N. (Ed.). Özel eğitimde sosyal uyum becerilerinin öğretimi içinde (s.16). Ankara: Vize Akademik.
Sazak Pınar, E. (2009). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin sosyal becerilere ilişkin beklentileri ve sosyal beceri öğretim programının öğretmen çıktıları üzerindeki etkililiğinin incelenmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sazak Pınar, E. (2012). Öğretmen adaylarının sosyal beceri öğretimine ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 11(1), 201-213.
Sazak Pınar, E., Sucuoğlu, B. ve Demirtaşlı, N. Ç. (2013). Sınıfında özel gereksinimli öğrenci bulunan öğretmenlerin sosyal beceri öğretimine ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168).
Seven, S. ve Yoldaş, C. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1).
Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Tepeli, K. ve Arı, R. (2011). Okul öncesi eğitim öğretmeni ve öğretmen adaylarının iletişim ve sosyal becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 385-394.
Vuran, S. (Ed.). (2017). Sosyal Yeterliklerin Geliştirilmesi. Ankara: Vize Yayıncılık.
Vuran, S. ve Çolak, A. (2007). İlköğretim kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin kaynaştırmaya ve sosyal beceri öğretimine ilişkin görüşleri. 17. Ulusal Özel Eğitim Kongresi'nde sunulan bildiri. Çeşme, İzmir.
Yalçın, H. (2012). Sosyal beceri seviyesinin okul öncesi öğretmenlerinde incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, (29). 1-11.