TEK PARTİ DÖNEMİNDE DOĞU ANADOLU İLLERİNDE AÇILAN “GEZİCİ KÖY KADINLARI KURSU” VE ETKİNLİKLERİ

Erken Cumhuriyet dönemi Türk Millî Eğitim teşkilâtı, bünyesinde oluşturduğu örgün ve yaygın eğitim kurumları sayesinde eğitim-öğretim politikalarını hayata geçirmeye çalışmıştı. Ancak örgün ve yaygın eğitim kurumlarının dönemin zorunlulukları ve ihtiyaçtan doğan talepleri karşılayamaması nedeniyle kısa süre içinde kurumsal bir kimlik kazanan diğer kurumlar da yaygın eğitim faaliyetlerinde önemli bir işlevi yerine getirmişlerdi. Bu özelliğe sahip kurumların başında da Halkevleri gelmektedir. 1932-1951 yılları arasında açıldıkları yörenin ihtiyaçları dikkate alınarak faaliyetlerini yönlendiren Halkevleri; her biri farklı alana hitap eden ve önemli işlevlere sahip olan dokuz şube halinde örgütlenmişlerdi. Özellikle il ve ilçe merkezlerinde geniş bir teşkilat ağına sahip olan Halkevleri; bünyesinde oluşturduğu Halk Dershaneleri ve Kurslar Şubesi vasıtasıyla değişik ilgi alanlarına yönelik kurslar açmıştır. Halkın bilgi seviyesini yükseltecek her türlü meslekî ve teknik eğitime dayalı eğitsel faaliyeti gerçekleştirmek amacıyla kurulan bu şubenin en önemli projelerinden biri; Maarif Vekâletinin destekleriyle 1938’den itibaren yurt genelinde açılan Gezici Köy Kadınları kursları olmuştur. Gezici Köy Kadınları kursu; özellikle kırsal kesimde ilköğrenimini tamamlayarak evliliği bekleyen genç kızlarımızın çocuk bakımı, ev idaresi ve biçki-dikiş yeteneklerini kazanmaları amacıyla açılmış, gündelik hayatı da kolaylaştırmıştı. Çalışmanın alanı Tek Parti döneminin mülkî taksimatı içinde yer alan Doğu Anadolu illeri olup bölgede açılan Gezici Köy Kadınları kursları incelenmiştir. Bu çalışmada, araştırma modeli olarak Literatür taraması yapılmıştır. Tarama sonucunda elde edilen bulgular değerlendirilmiştir.

“RURAL WOMEN MOBILE COURSE” OPENED DURING SINGLE PARTY PERIOD IN EASTERN ANATOLIA AND ITS ACTIVITIES

In the early Republican era, the Turkish National Education organization tried to realize its educational policies by creating formal and non-formal education institutions. However, other institutions which acquired a corporate identity within a short period of time due to the requirements of the period and the demands arising from the necessity also fulfilled an important function in non-formal education activities. Community centers were at the forefront of these institutions. Between 1932 and 1951, the Community Centers, which directed their activities by taking into consideration the needs of the people who were in the region they were opened, were organized into nine branches, each addressing a different area and having important functions. The Community Centers, which had a wide network in the city and district centers in particular, had opened courses for different areas of interest through its Community Private Tutoring Centers and Courses Branch. One of the most important projects of this branch, which is established to carry out all kinds of vocational and technical education based educational activities that will raise the level of people's knowledge, was Rural Women Mobile Courses which opened all over the country since 1938 with the support of Ministry of Education (Maarif Vekâleti). Rural Women Mobile Course; was especially designed for young girls who completed their primary education and were waiting for their marriage in the rural areas and this course opened for them to gain child care, home care and sewing skills, and this course made everyday life easier. The area of the study was Eastern Anatolian provinces located within the property complex of the Single Party period and the courses of Rural Women Mobile Courses opened in the region were examined. In this study, literature review was conducted as a research model. The findings of the review were evaluated.

PDF

___

BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/164.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/153.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 211.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 211;
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 208
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 208
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 208.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 233
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 217, 219, 228-229.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 210, 214
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 211
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 216, 221.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge:28.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 208, 211
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 208
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/ Belge:15; .
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/159.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/152, 154-155.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 163.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 190
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 157;
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 155-156
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 159-160, 161
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 207.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 195.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 178, 179, 181.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 178, 179, 181.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 157.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1057-Dosya No: 1060-Sıra No: 1/Belge:48-51, 59, 60, 63
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1068-Sıra No: 1/Belge: 50.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1068-Sıra No: 1/Belge: 28, 49, 50, 103, 173, 192,193, 194- 196
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge:159.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge:153, 156.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge:136.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge:137.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge: 124, 130, 133, 137.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge: 110-112, 115-117, 155.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge:107
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1059-Dosya No: 1069-Sıra No: 1/Belge:156, 159.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 991-Dosya No: 835-Sıra No: 2/Belge:2
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 991-Dosya No: 835-Sıra No: 2/Belge:1.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/15.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1007-Dosya No: 885-Sıra No: 2/Belge: 2
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1007-Dosya No: 885-Sıra No: 2/Belge: 212-213
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1007-Dosya No: 885-Sıra No: 2/Belge: 209
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1007-Dosya No: 885-Sıra No: 2/Belge: 214.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1007-Dosya No: 885-Sıra No: 2/Belge: 215.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1007-Dosya No: 885-Sıra No: 2/Belge: 216.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1007-Dosya No: 885-Sıra No: 2/Belge: 217.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1056-Dosya No: 1054-Sıra No: 1/Belge: 237-238.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1056-Dosya No: 1054-Sıra No: 1/Belge: 180.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1056-Dosya No: 1054-Sıra No: 1/Belge: 2.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1056-Dosya No: 1054-Sıra No: 1/Belge: 2.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 189
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/160.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/160
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1041-Sıra No: 1/160
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 208.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1053-Dosya No: 1045-Sıra No: 2/Belge: 211.
BCA Fon No: 490 1 0 0-Kutu No: 1052-Dosya No: 1038-Sıra No: 2/Belge: 157, 159-161, 164,165.
CHP.(1934). CHF Halkevleri Talimatnamesi. Ankara: Hakimiyeti Milliye Matbaası.
CHP.(1935). CHP Halkevleri Öğreneği. Ankara: Ulus Basımevi.
CHP. (1940). Halkevleri 1940. Ankara: Ulusal Matbaa.
Kız Teknik Öğretim. (1945). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti.(1942). Köy Kadınları Gezici Kursları Müfredat Programı. Ankara: Maarif Matbaası.
Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti.(1944).Türkiye Cumhuriyeti Maarifi 1923-1943.Ankara: Maarif Matbaası.
Başar, Erdoğan.(2004). Milli Eğitim Bakanlarının Eğitim Faaliyetleri (1920-1960. MEB Yayınları.
Demirtaş, Bahattin, Küçük, Mehmet.(2008). “Kız Meslek Liselerinin Günümüzdeki Sorunlarına Yönelik Öğretmen Görüşleri”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt: 9. Sayı: 3. 147-159.
Ergün, 1982: Ergün, Mustafa.(1982). Atatürk Devri Türk Eğitimi. Ankara: Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
Eser, Gülşah ve Orak, Abdullah.(2015). “Cumhuriyet Dönemi Kadın Eğitiminde Bir Atılım: Urfa Kız Enstitüsü”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt: 8. Sayı: 4. (Aralık. ss. 421-440.
Kardaş, Abdülaziz.(2014). “Siirt communıty centers and communıty rooms as a movement of modernızatıon ın republıc perıod (1934-1951)”.Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/7. (Summer 2014. p.411-444
Kılıç, 2017: 207. Kılıç, F. (2017). “Yeni Türk Alfabesinin Yaygın Eğitim Yoluyla Öğretilmesi”. Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. Sayı: 61. (Güz. p. 207-248.
Kılınç, Mustafa.(2016). Türkiye'de Mesleki Teknik Eğitim Tarihi (1886-1986). Ankara: Pegem Yayınları.
Taşkın, Ünal.(2015).“Milli Eğitim Belgelerine Göre Sıdıka Avar”. Uluslararası Harput’a Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu . Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi. (14-16 Mayıs 2015. ss.457-468.
Tezcan, Mahmut.(1990). “Köy Kadınları Gezici Kursları Ve Erkek Kursları Üzerine”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. Cilt: 15. Sayı: 1. ss.131-140
Türk, Ercan ve Katırcı, Meral.(2010). Cumhuriyet Döneminde Türk Milli Eğitim Sistemindeki Gelişmeler (1920-2010). Ankara: MEB Yayınları.
Yüceer, Saime.(2002).“Türkiye’nin Aydınlanma Sürecinde Bir Kültür Devrimi Millet Mektepleri”. Atatürkçü Bakış. Cilt: I. Sayı: 1. ss. 13–32.